شمشير بازي ورزش روزگاران كهن است . فن شمشير زدن و استفاده از شمشير براي حمله و دفاع , تاريخي بسيار دراز دارد .
شمشير مهمترين اسلحه بشر طي چندين هزار سال بوده است و بهمين دليل تنها ورزشي است كه تاريخي روشن دارد و مدارك زنده و گويايي در موجوديت آن وجود دارد .
كارشناسان ورزشي , با توجه به مدارك موجود , معتقدند كه ورزش شمشير بازي در ابتداي قرن چهارم ميلادي در اروپا متولد شده است . كشور آلمان پيشقدم اين ورزش سلحشوري است . در ابتداي قرن پانزدهم , شمشير بازي از آلمان به ايتاليا راه يافت و در قرن شانزدهم در همه اروپا متداول شد و مدارس شمشير بازي به آموزش علاقمندان اين ورزش پرداختند , اما انگيزه اصلي براي كسب مهارت در شمشير بازي آن بود كه خود را مهياي دوئل ( جنگ تن به تن ) كنند .در اواخر قرن 19 ميلادي كه بسياري از كشورها دوئل را ممنوع اعلام كردند , زمينه بسيار مساعدي براي گسترش شمشير بازي به عنوان ورزش فراهم شد و باشگاههاي متعددي تاسيس شد تا به تربيت شمشير بازان بپردازند .
در سالهاي آخر قرن نوزدهم ورزش شمشير بازي بقدري در اروپا متداول بود كه حتي قبل از تصويب مقررات مربوط به آن , جز مسابقات رسمي اولين دوره بازيهاي المپيك آتن 1896 قرار گرفت . در سال 1914 در كنگره بين المللي كميته هاي المپيك سراسر جهان كه در پاريس تشكيل شد , مقررات فدراسيون بين المللي شمشير بازي , مورد تصويب اعضا قرار گرفت .
پیشینه شمشير بازي در ايران :
ورزش شمشير بازي براي نخستين بار توسط مير مهدي ورزنده در ايران معرفي شد و اندك اندك , بخصوص در مدرسه نظام آن روز
, آموزش داده شد و گسترش يافت .
در سال 1328 سه نفر از جوانان ايراني كه براي تحصيل به اروپا رفته و هنگام تحصيل با ورزش شمشير بازي آشنا شده بودند , در بازگشت به ايران كوشش زيادي در گسترش هر چه بيشتر اين ورزش بعمل آوردند و سرانجام موفق شدند فدراسيون شمشير بازي ايران را تاسيس كنند . اين سه تن عبارت بودند از ابتهاج , نير نوري و بصير .
آندره مارات زي اولين مربي خارجي بود كه براي آموزش شمشير بازي از كشور ايتاليا به ايران آمد . مارات زي , با وجود آنكه حدود 70 سال داشت اما تلاش و كوشش بسياري در آموزش جوانان ايران كرد .
در سال 1345 اولين دوره مسابقات بين المللي جوانان در ايران و در تالار ورزشي تازه تاسيس 7 تير ( واقع در ضلع شمالي پارك شهر تهران ) برگزار شد .
قوانین و مقررات شمشیربازی (Fencing) :
فدراسیون جهانی شمشیربازی FIE
رقابتهای این رشته در 3 اسلحه اپه ، فلوره و سابر برگزار می شود. ضمنا مسابقات در دو بخش تیمی و انفرادی است.
•عرض پیست شمشیربازی 2 متر و طول آن هم در اسلحه های سابر و اپه 18 متر و در فلوره 14 متر میباشد.
•هر شمشیر بازها به ازای زدن هر ضربه صحیح یک امتیاز دریافت می کند. ضمنا در صورتیکه یک شمشیرباز بطور کامل از انتهای پیست خارج شود ، یک امتیاز به حریفش اعطا می شود.
•در صورت انجام خطا (مانند پشت کردن به حریف ، استفاده از دست غیرمسلح و یا اعتراض به داور) هر شخص بنابر تصمیم داور یک کارت زرد دریافت می کند که در صورت تکرار با دریافت کارت قرمز ، یک امتیاز به حریفش داده می شود. شمشیربازان در صورت دریافت کارت سیاه از مسابقات اخراج میشوند.
•در رشته شمشیربازی شخصی برنده است که 15 امتیاز دریافت کند. البته در مرحله مقدماتی گروهی مسابقات بصورت 5 امتیازی و در زمان 3 دقیقه انجام می شود.
•زمان مسابقات شمشیربازی در تمام اسلحه ها 3 وقت 3 دقیقه ای است که بین آنها یک دقیقه زمان استراحت وجود دارد.
در صورت پایان یافتن زمان بازیکنی برنده است که امتیاز بیشتری داشته باشد. البته تنها در اسلحه فلوره ممکن است که شمشیربازان به امتیاز 15 نرسند. این امر در اسلحه سابر غیر ممکن و در اپه هم دور از ذهن است. معمولا مسابقات سابر و اپه و حتی فلوره قبل از پایان 3 دقیقه اول ، به انتها می رسند.
•درصورت تساوی در پایان 9 دقیقه ، توسط کامپیوتر قرعه کشی انجام می شود و ورزشکاران به یک دقیقه مبارزه ادامه می دهند ، در این زمان هر شخص با زدن اولین ضربه ( ضربه طلایی) برنده مسابقه است. در صورت عدم کسب امتیاز توسط هر دو نفر ، شخصی برنده است که در قرعه کشی اول وقت اضافه برنده شده بود. در واقع با توجه به اعلام نتیجه قرعه کشی ، بازنده قرعه کشی می داند که در صورت عدم کسب امتیاز بازنده کل مسابقه است.
•امتیازات حتی در صورت روشن شدن چراغها باید توسط داور با حرکات دست تایید شوند.
تعدادداوران :
مسابقات شمشیربازی دارای یک داور است که در صورت اعلام نیاز از سوی داور در بازیهای حساس ، 2 کمک داور نیز به او کمک می کنند. در صورت اعتراض هر شخص ، داور باید نحوه کسب امتیاز توسط حریف را با حرکات مشخص دست به ورزشکار اعلام کند.
•در هر مسابقه شمشیربازی دو چراغ سبز و قرمز وجود دارد که در هنگام برخورد شمشیرها با بدن شمشیربازها روشن می شود. (البته در اسلحه های مختلف متفاوت است) برای هر شرکت کننده یک چراغ سفید هم موجود است که در صورت خوردن ضربه خطا (مخصوص اسلحه فلوره) روشن می شود و فاقد امتیاز است.
•در هر کدام از اسلحه های شمشیربازی هر دو چراغ ، زمانی روشن خواهند شد که فاصله زده شدن ضربات بسیار کم (در حد چند صدم ثانیه بسته به نوع اسلحه باشد.) در غیر اینصورت چراغ دومی روشن نمی شود.
•رشته شمشیربازی دارای 12 مدال طلا (در هر 3 اسلحه و هر دو بخش تیمی و انفرادی برای زنان و مردان) در بازیهای آسیایی و 10 مدال طلا در المپیک است. (رشته های تیمی فلوره و سابر زنان در المپیک برگزار نمی شود.)
اسلحه های شمشیربازی:
1- اسلحه اپه (Epee) :
در اسلحه اپه هدف تمام بدن بازیکن حریف است. در این اسلحه برای روشن شدن هر چراغ امتیازی داده می شود. در صورتیکه هر دو چراغ همزمان روشن شوند ، هر دو نفر امتیاز دریافت می کنند. (البته در صورتیکه هر دو نفر 14-14 مساوی باشند ، کسی امتیاز نمی گیرد.)
در اپه چراغها فقط در صورت تماس نوک شمشیر با هر قسمت از بدن حریف روشن می شود که فشار ضربه باید معادل وزنه 770 گرمی باشد.
داور باید مراقب باشد تا چراغها بخاطر زدن شمشیر به زمین روشن نشوند. شکل زیر نشاندهنده اسلحه اپه است. درشکل برجسته بودن نوک اسلحه اپه کاملا مشخص است.
2- اسلحه فلوره (Foil) :
در فلوره هدف تماس نوک شمشیر با جلیقه بازیکن مقابل است که شدت ضربه باید معادل 500 گرم باشد. در صورت تماس اسلحه با قسمتهای دیگر بدن (مانند سر یا پاها) چراغ سفید روشن می شود. اگر در فلوره هر دو چراغ روشن شوند ، امتیاز به شخصی داده می شود که اولویت حمله را داشته باشد. (برای مثال دستش را زودتر پرت کرده باشد. )
مسابقات فلوره دقیقترین و سختترین مسابقه ورزش شمشیربازی است.
3- اسلحه سابر (Sabre) :
در اسلحه سابر هدف تماس هر قسمت شمشیر (نه فقط نوک) با کمر به بالای بدن بازیکن مقابل است که شدت ضربه باشد معادل 500 گرم باشد. در اسلحه سابر هم اگر هر دو چراغ روشن شوند ، امتیاز به شخصی میرسد که اولویت حمله را داشته باشد. مسابقات سابر بسیار بسیار سریع است و هر دو نفر پس از اعلام داور بسمت هم حمله میکنند ، بدین دلیل که وارد آوردن ضربه صحیح در سابر آسانتر از فلوره است و هر دو نفر سعی میکنند تا اولویت حمله را داشته باشند. بطور کل در سابر در بسیاری از موارد هر دو چراغ با هم روشن میشوند و تصمیمگیری به عهده داور است.
مسابقات تیمی:
در مسابقات تیمی هر تیم 3 ورزشکار معرفی میکند که هر شخص از یک تیم با تمام افراد تیم مقابل مسابقه می دهد. (جمعا 9 مسابقه) هر مسابقه انفرادی زمانی به پایان می رسد که جمع امتیازات یکی از تیمها به 5 برابر عدد آن مسابقه برسد. برای مثال : در مسابقه پنجم انفرادی باید جمع امتیاز یکی از دو تیم به عدد 25 برسد یا اینکه 3 دقیقه زمان هر مسابقه انفرادی به پایان برسد. در کل تیمی برنده است که به امتیاز 45 برسد. ( یا زمان هر 9 مسابقه به پایان برسد. ) هر تیم یک بازیکن اضافه نیز دارد که می تواند در هر مسابقه تیمی با یکی از بازیکنان اصلی تعویض شود و یک یا دو مسابقه باقیمانده انفرادی را بجای او انجام دهد.
جدول مسابقات شمشیربازی:
در تمام اسلحه های شمشیربازی ، افراد برتر بر اساس رتبه قبلی از مرحله مقدماتی معاف می شوند ولی سایرین در گروههای 5 تا 8 نفری (بسته به تعداد شرکت کنندگان) قرار گرفته و بصورت دوره ای با یکدیگر مسابقه می دهند. مسابقات دور مقدماتی بصورت 5 ضربه در زمان 3 دقیقه است. در پایان نفرات برتر هر گروه به ترتیب بعد از افراد درجه اول جهان قرار گرفته و در یک جدول بصورت تک حذفی مسابقه می دهند. جدول مسابقات شمشیر بازی کاملا مشابه رشته تیر و کمان است. (یعنی نفر اول با آخر و مسابقات به همین ترتیب ادامه پیدا می کند) در مسابقات المپیک مرحله مقدماتی وجود ندارد و شرکت کنندگان از همان ابتدا در جدول یک حذفی قرار میگیرند.
در تمامی مسابقات در بخش انفرادی (بجز المپیک) دو مدال برنز اعطا می شود و دیدار رده بندی وجود ندارد اما در المپیک یک مسابقه برای تعیین مدال برنز نیز انجام می گیرد.
امتیاز: 0.00
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامه‌ريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
شما باید یک عنوان و متن وارد کنید!