تا کنون تلاش های زیادی برای کشف چگونگی منشاء و تکامل منظومه شمسی انجام شده، و در این رابطه نظریه‌های گوناگونی پیشنهاد گشته است. با ظهور دانش فیزیک جدید، و پیدایش تکنولوژی‌های پیشرفته، اخترشناسان و اخترفیزیکدانان توانستن به کمک تلسکوپ 200 اینچی (5 متری) کوه پالومار (موسوم به تلسکوپ هیل)، با استفاده از دانش فیزیک پلاسما, بررسی دینامیک ماده پلاسما، و برهم کنش آن با میدان مغناطیسی، توضیح قابل قبول‌تری برای منشاء منظومه شمسی ارائه کنند.
توجه داشته باشید که دانشمندان در گذشته به ` گاز ` فکر می‌کردند، نه به پلاسما. آنها نظریه‌های خود را در حالی ارائه دادند که از فیزیک پلاسما اطلاع نداشتند. تا اینکه از نیمه قرن بیستم فیزیک پلاسما عملا وارد میدان شد. بر اساس این نظریه که غالبا نظریه ابری – غباری نیز نامیده می‌شود، خورشید و سیارات و همه اجزای دیگر آن در یک زمان متولد شده‌اند. اساس این نظریه به چرخش توده‌ی پلاسما و تاثیر میدان مغناطیسی بر آن استوار است.
نکته اصلی در این نظریه، اشاره‌ای است که به ` کوره‌های هسته‌ای ` ستارگان دارد. یعنی واکنش‌های هسته‌ای در درون ستارگان اساس کار است، و از این واکنش‌ها عناصر سنگین‌تری به وجود می‌آید. ابتدا در ستارگان جوان هیدروژن به هلیوم تبدیل شده و در پایان عمر ستاره، هلیوم تبدیل به عناصر سنگین‌تر نظیر کربن و اکسیژن و ... می‌شود.
با پایان یافتن سوخت ستارگان و مرگ آنها، مواد تشکیل دهنده ستاره‌ی مُرده که بخش عظیمی از ماده آن از همان عناصر سنگین است، در طی انفجاری مهیب به فضا پرتاب می‌شود. این مواد با گازهای بین ستاره‌ای و پلاسما مخلوط گشته و با تشکیل سحابی جدید، ستاره‌ی جوان دیگری شکل می‌گیرد.
اخترشناسان با مطالعه این گونه سحابی‌ها دریافتند مخلوط غنی از پلاسمای روشن و درخشنده در کنار توده‌های تاریکی از گازهای سرد و ذرات غبار اجزای سحابی‌ها را تشکیل می‌دهد.
منظومه شمسی ما نیز به صورت چنین ابر عظیمی از ماده پلاسما و ذرات شروع به کار کرد. ابر اولیه از جرم امروزی خورشید بسیار سنگین‌تر و با دمایی در حدود 50 درجه کلوین ( 223- درجه سانتیگراد ) بوده است.
این توده ابری در حالی که در حال چرخش بوده و میدان مغناطیسی ضعیفی آن را احاطه کرده بود، منقبض شده و در نتیجه چگالی و دمای مرکزی توده بالا می‌رود. میدان مغناطیسی هم به طور فزاینده‌ای افزایش می‌یابد. انقباض توده‌ی ابر با رُمبش و فرو ریختن در خود همراه شد. و انرژی گرانشی را به حرارت تبدیل کرد.
با اتفاق این رویدادها، در نهایت ذراتِ تاریکِ توده‌ی سحابی، به کره‌ی درخشانی از پلاسما یا یک ستاره جدید درخشان تبدیل شد. ابر وسیعی از ذرات و ماده پلاسما که اطراف خورشید تازه متولد شده را فرا گرفته بود، به همراه خورشید حرکت دورانی سریعی داشتند. از طرفی میدان مغناطیسی هم فضای اطراف خورشید و توده‌ی ابر را فرا گرفته بود.
هنس آلفن فیزیکدان سوئدی در اوایل دهه‌ی 1950 نشان داد که ساز و کار این میدان مغناطیسی، هم چرخش خورشید را کند کرده و هم بیشتر مواد موجود در قرص پلاسمای اطراف خورشید را به خارج از منظومه شمسی پرتاب کرده است و فرآیند ساخت سیاره نیز به مقدار زیادی تحت تاثیر این میدان مغناطیسی بوده است.
اثر میدان به گونه‌ای بوده است که در حین کند شدن سرعت دورانی خورشید، موجب سرعت بخشیدن به حرکت دورانی قرص پلاسما شده است، و این امر باعث میشد قرص پلاسما بیشتر و بیشتر از خورشید دور شود. از طرفی این دورتر شدن، خود باعث سردتر شدن توده شده است.
فون وایت‌ساکر برای اولین بار پیشنهاد کرد که این جریان‌های گردشی در جایی که مواد پلاسما تمایل به جمع شدن داشتند، قرار گرفتند و بدین ترتیب ساخت اجرام بزرگ و سیارات آغاز شد.
راز منشاء سیارات، کمتر از راز منشاء جهان نیست. و این مهم علی رغم تحقیقات دامنه‌دار درباره‌ی منشاء و پیدایش جهان و منظومه شمسی هنوز به طور کامل و آشکار فهمیده نشده است و در بین دانشمندان نیز توافق کاملی حاصل نشده است.
امتیاز: 0.00
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامه‌ريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
ارسال ها: 1615
شما باید یک عنوان و متن وارد کنید!