برای پاسخ دادن به این ارسال باید از
صفحه قبلی
اقدام کنید.
ناشناس
در : پنج شنبه 03 مرداد 1387 [18:19 ]
آب در سیاره‌ی سرخ
شواهد جمع‌آوری شده‌ی کانی‌شناختی از گذشته‌ی بهرام وجود مقدار قابل‌توجهی آب مایع بر سطح این سیاره را نشان می‌دهد، اما این‌که تا چه مدت دوام داشته هنوز روشن نشده است.
طیف‌نگاری‌های با درجه‌ی روشن‌نمایی زیاد که توسط مدارگرد بهرام از یکی از سرزمین‌های قدیمی تهیه شده‌اند نشان داده‌اند که گوناگونی و فراوانی کانی‌های رسی از آن‌چه پیش‌تر تصور می‌شد خیلی زیادتر است. پژوهش‌گران براین باور‌اند که برای محافظت از مولکول‌های آسیب‌پذیر زیستی آغازین، رس‌ها از بهترین پناه‌گاه‌ها هستند. پس یکی از هدف‌های اصلی جست‌و‌جو در مریخ این کانی‌ها هستند.
از دهه‌ی 1970، فضاپیماها تنگه‌ها و کانال‌های زرف را کاویدند تا نشان دهند آب زمانی بر سطح سیاره‌ی سرخ جاری بوده است. اما به‌تازگی شواهد کانی‌شناختی حضور آب مورد توجه قرار گرفته‌اند. علت این‌بود که طیف‌نگارهای فضاپیماهای قدیمی با طول موج‌های نسبتا بلند و درجه‌ی تفکیک فضایی اندک کار می‌کردند. این پارامترها برای مطالعه‌ی سنگ‌های بازالتی و ذرات غبار که در سطح سیاره فراوان‌ترند، مناسب بودند.
فضاپیمای مارس‌اکسپرس که در سال 2003 میلادی در مدار مریخ قرار گرفت، به نخستین ابزار با درجه‌ی تفکیک زیاد مجهز شده است. این دستگاه که OMEGA نامیده شده است . در سال 2006 دانشمندان به کمک OMEGA رس‌ها (گروهی از سیلیکات‌های ورقه‌ای) را در 12 منطقه از سیاره که در سرزمین‌های متعلق به 500 میلیون سال نخست سیاره قرار گرفته‌اند تشخیص دادند.
با این‌همه OMEGA فقط می‌تواند مقاطع را در مساحتی در حدود چند صد متر تفکیک کند، اما مدارگرد کاوش‌گر ناسا که در مارس 2006 در مدار سیاره قرار گرفت به ابزاری به‌نام CRISM مجهز شده است که توان تفکیک مناطقی با پهنای کم‌تر از 18 متر (در حد بررسی رخنمون‌های سنگی) را داراست. CRISM بیش از نیمی از سطح بهرام را با درجه‌ی تفکیک 100 متر نقشه‌برداری کرده و در برخی مناطق توان تفکیک از این هم زیادتر بوده است.
یافته‌های کاوش‌گر (Phoenix, NASA Mars Lander)ناسا وجود کانی‌های آب‌دار بیشتری را در مناطق گسترده‌تری نشان داد که نشانه‌ی دگرسانی بیشتر سنگ‌های سطح مریخ در گذشته است. وجود این کانی‌ها در دره‌های ژرف نشانه‌ی آن است که در 500 میلیون سال آغازین، سیاره آن‌قدر گرم بوده که آب مایع می‌توانست این بریدگی‌ها را ایجاد کند. این لزوما به معنای وجود اقیانوس نیست اما نشان می‌دهد آب مایع آن‌قدر دوام داشته که بتواند بازالت‌های سطح سیاره را رسی کند و آن‌قدر زیاد بوده که قادر باشد دره‌ها را حفر کند. برخی پژوهش‌گران عقیده دارند آب به دنبال برخوردهای شهاب‌سنگی بزرگ مدت کوتاها (حداکثر تا چندهزار سال ) روی سطح مریخ دوام داشته است اما عده‌ای دیگر زمان دوام آب مایع را طولانی‌تر می‌دانند، به اندازه‌ای که برای تکوین حیات کافی بوده‌است.
کانی‌های رسی در مرکز بعضی از دهانه‌ها هم پیدا شده‌اند. اندازه‌ی این دهانه‌ها نشان می‌دهد زمانی در ژرفای 4 تا 5 کیلومتری زیر سطح سیاره مدفون بوده‌اند. وجود کانی‌های رسی در این‌جا دو احتمال متفاوت را مطرح می‌کند. ممکن است پس از برخورد و ایجاد دهانه آب تولید شده کانی‌های رسی را به وجود آورده باشد. یا این‌که برخورد فقط باعث شده که سنگ‌هایی که پیش‌تر توسط آب‌های زیرزمینی دگرسان شده‌اند در سطح آشکار شوند. تلفیق داده‌های به‌دست‌آمده از دستگاه‌های مختلف می‌تواند روشن کند آب کجا تشکیل شده است.
پژوهش دیگری آشکار کرد که کانی‌های رسی در نمودهای زمین‌شناختی مانند دلتاها فراوان‌اند. این دلتاها از نظر ظاهرشان به همتایان زمینی‌شان شباهت زیادی دارند، و مانند آن‌ها هم محل انباشته شدن کانی‌های رسی هستند. اگر زمانی زندگی در سطح بهرام وجود داشته است بهترین مکان برای جست‌و‌جوی اثار آن این دلتا هستند. قرار است در سال 2009 کاونده‌ای به نام آزمایشگاه علوم مریخ به سوی سیاره‌ی سرخ فرستاده شود. یکی از مکان‌های مهم کاوش توسط مریخ‌نورد این سفینه دلتاهای سیاره‌اند.
کیمیاگری
امتیاز: 0.00
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامه‌ريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
شما باید یک عنوان و متن وارد کنید!