امهندس سحر امیری نژاد(کارشناس ارشدرشته معدن ازدانشگاه تهران) در بیان ویژگیهای ریخت شناسی دریای خزر به لرزه خیزی بالای آن اشاره و خاطر نشان کرد: دریای خزر از لحاظ لرزه زمین ساختی در بلوک خزر جنوبی قرار دارد که توسط چند کمربند لرزه خیز احاطه شده که یکی از آنها منطبق بر تپه زیر دریایی سرت است که در آن با اتصال فرضی منطقه آپ شرون ارمنستان به کوه‌های قفقاز یک بلندی در زیر دریای خزر است که اختلاف عمق بسیار زیادی را در مناطق مختلف این دریاچه باعث شده است.
وی تصریح کرد: در این تحقیقات تاثیرات فعال شدن این گسل که ادامه روندهای قفقاز و کپه داغ است بر آبهای خزر و سواحل آن بررسی شده که نشان می‌دهد در صورت بروز زلزله‌ای بزرگ احتمال ایجاد امواجی به ارتفاع نیم متر تا 5/3 متر با قابلیت پیشروی تا 100 متری سواحل وجود دارد.
اگر چه بروز سونامی‌هایی با امواج نسبتا کم ارتفاع در مقایسه با سونامی‌های عظیم، قدرتی به مراتب کمتر دارند ولی با توجه به تراکم جمعیت شهرهای ساحلی، ساخت و سازها و وجود برخی سازه‌های استراتژیک و زیرساخت‌های نفتی در مناطقی از سواحل خزر باید خطر چنین سونامی‌هایی را نیز کاملا جدی گرفت.
امیری نژاد با بیان این که برخی شواهد تاریخی از جمله گزارش قطعی بروز سونامی در 8 جولای 1895 در بندر ترکمن‌باشی (ترکمنستان) متعاقب زلزله‌ای با بزرگی 3/8 ریشتر با خسارات سنگین و 10 ، 15 مورد گزارش‌های دیگر در ایران و شوروی سابق به عنوان موارد مشکوک سونامی وجود دارد که مساله سونامی خیز بودن دریای خزر را تایید می‌کند، خاطر نشان کرد: بروز زلزله‌ای با بزرگی بیش از 5/6 تا 7 ریشتر در سطح دریا یا مناطق حاشیه آن، رخداد آتشفشانها و گل‌فشان‌های زیردریایی و برخورد سنگهای آسمانی با قطر بیش از 20 کیلومتر از مهمترین عوامل وقوع سونامی هستند.
بررسی گسلها و سوابق لرزه‌خیزی محدوده خزر حاکی از توان رخداد زمین لرزه‌هایی با بزرگی 2/7 در کوچکترین چشمه تا 9/7 در بزرگترین چشمه‌های لرزه‌خیزی در بلندای اپ شرون ــ قفقاز است، البته بروز هر زمین لرزه با چنین بزرگی لزوما به معنی ایجاد سونامی نیست اما به هر حال باید در کاربری سواحل و حفظ حریم به این مساله توجه شود.
وی تصریح کرد: با توجه به اختلاف عمق و شیب زیاد کف دریا احتمال ناپایداری رسوبات و بروز زمین لغزش در آن وجود دارد که می‌تواند منشاء ایجاد سونامی باشد. این مساله در قسمت‌های مرکزی دریا که شیب بیشتری دارد بیشتر است اما در صورت وقوع زلزله مساله پیچیده‌تر بوده و نیازمند تحلیلهای دقیق است.
امیری نژاد در ادامه درباره احتمال بروز سونامی در مناطق مختلف جهان به ایسنا گفت: بر اساس اسناد و داده‌های تاریخی موجود 58 درصد سونامی‌ها در اقیانوس آرام ، 25 درصد در دریای مدیترانه، 12 درصد در اقیانوس اطلس، 5 درصد در اقیانوس هند، بوده و بر اساس داده‌های دستگاهی با دقت بالاتر، 76 درصد سونامی‌ها در اقیانوس آرام، 10 درصد در دریای مدیترانه، 9 درصد در اقیانوس اطلس، 5 درصد در اقیانوس هند رخ داده است که مخربترین سونامی ثبت شده در تاریخ بشر سونامی دسامبر 2004 اقیانوس هند بود.
وی در پایان با بیان این که طبق بررسیها، فاصله میان رخداد زلزله و رسیدن امواج سونامی به سواحل خزر حدود 5 تا 6 ساعت است در بیان راهکارهای کاهش خطر سونامی در مناطق ساحلی دریای خزر گفت: با توجه به نقشه‌های پهنه بندی خطر سونامی در منطقه که در ادامه تحقیقات این طرح تهیه می‌شود باید حریم اطراف ساحل را تا فاصله‌ای مشخص از سازه‌های استراتژیک و جمعیت خالی کرده و به کمک سیستم‌های هشدار سریع سونامی متصل به شبکه‌های آن لاین زمین لرزه‌های دنیا و سیستم هشدار تخلیه در زمان ثبت زلزله‌هایی با کانون زمین لرزه‌یی زیر آب و همچنین ایجاد پناهگاه‌ها و دیواره‌های حائل با ارتفاعی دو برابر حداکثر ارتفاع امواج سونامی احتمالی آسیب پذیری در برابر این پدیده مخرب طبیعی را کاهش داد.
امتیاز: 0.00
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامه‌ريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
ارسال ها: 513
شما باید یک عنوان و متن وارد کنید!