بر اساس تحقیقات علمی هر چهار هفته نزدیک به ۳۰میلیون سلول بویایی جدید در بدن ساخته میشود. براساس این بررسیها هر چند که در مورد قوه بویایی کمتر از قوه بینایی و شنوایی تحقیق شده، اما این حس هم همانند چهار حس دیگر کمک می‌کند تا ما دنیای اطرافمان را بهتر درک کنیم.
مثلا وقتی بوی گاز می‌آید و یا کابل تلویزیون آتش گرفته، یا غذای سوخته خانه را پر کرده و یا وقتی چله تابستان می‌خواهید سوار اتوبوس پر از مسافر شوید. دانسته‌های علم پزشکی نیز در مورد قوه بویایی کمتر از سایر حواس است در این مورد کمتر تحقیق میشود.
بوشناسی دانشی است که عمر آن به ۱۵سال هم نمی‌رسد و در این میان محققان آلمانی و آمریکایی پیش تازند. پروفسور `هاینس برر` ( (Heinz Breerاستاد دانشگاه اشتوتکارت آلمان، یکی از محققان این زمینه است که میگوید: `خیلی از چیزها مثلا چگونگی تست طعم کافه یا تهیه غذاهای آماده هچنان مورد بحث خواهد بود. منظورم مسایلی است که به کیفیت مربوط میشود، باز هم آدم‌ها زمان تصمیم‌گیری به قوه بویایی شان اطمینان می‌کنند و با توجه به تجربیاتشان در مورد کیفیت خوراکی ها تصمیم می‌گیرند.`
خوب یعنی اینکه هر چه که مزه خوبی دارد، خوشبو است و یا برعکس چون خوشبوست خوشمزه است.
سلولهای بویایی که مخاط بینی قرار دارند گیرنده ملکول‌هایی بو هستند که وارد بینی می‌شوند. هر کدام از ما حدود ۳۵۰نوع مختلف از این گیرنده‌ها داریم، اما این مفهومش این نیست که همزمان ۳۵۰نوع مختلف بو را تشخیص می‌دهیم، بلکه بسیاری از این گیرنده‌ها مکمل یکدیگرند، به دلیل اینکه ذرات بویایی بسیار پیچیده هستند. هر بو از ذرات مختلفی تشکیل شده که ترکیب آنها با هم یک بوی مشخص می‌دهد، در نتیجه گیرنده‌های بویایی مختلفی نیاز است تا یک بو تجزیه و تحلیل و سپس تشخیص داده شود.
پروفسور برر میگوید: `وقتی ما یک ماده بو دار را بررسی می‌کنیم، می‌بینیم که با یک گیرنده قابل تشخیص نیست، بلکه یک دسته گیرنده با هم این بو را شناسایی می‌کنند. گیرنده‌های بویایی گروه‌بندی شده‌اند، یعنی یک گروه مشخص از گیرنده‌ها برای تشخیص بو با هم فعال میشود.` سلولهای عصبی که احساسات را تجزیه و تحلیل می‌کنند، مثل سلولهای اعصاب مرکزی مربوط به حس شنوایی و یا بینایی، در مغز یا ستون فقرات قرار دارند، یعنی در مکان‌های امنی که حفاظ استخوانی دارد، اما سلولهای عصبی بویایی درون مخاط بینی قرار گرفته‌اند و در ارتباط مستقیم با محیط هستند و به همین علت است که هنگام زکام به علت تخریب سلولهای بویایی حس بویایی کاهش پیدا می‌کند.
اما جای نگرانی نیست، چرا که این سلول‌ها هر چهار هفته یکبار نوسازی می‌شوند و هر چهار هفته نزدیک به ۳۰میلیون سلول بویایی جدید ساخته میشود. این سلول‌ها قدرت تشخیص هزاران ترکیب مختلف بویایی را دارند، در واقع سلولهای بویایی مانند حروف الفبا هستند، مثلا با ۳۲حرف الفبای زبان فارسی و چند کلاس سواد می‌توان صدها کلمه را از هم تشخیص داد. گیرنده‌های بویایی هم هنگام شناسایی بو همینگونه عمل می‌کنند، البته پس از تشخیص بو اطلاعات مربوط به آن به مغز مخابره میشود، مثلا متوجه می‌شویم که بوی تخم مرغ گندیده می‌آید.
پروفسور برر و تیم تحقیقاتی‌اش اکنون روی پروزه جدیدی کار می‌کنند یعنی اینکه چگونه بو و طعم باهم مرتبط می‌شوند. او میگوید:` شکی نیست که وقتی خیلی گرسنه هستید، بوی غذا را خوشتر از زمانی که سیر هستید احساس میکنید. این مساله از نظر علمی هم توجیه پذیر است، چون گیرنده‌ها در این شرایط حساس ترند.` پس اینطوری است که هر چه که خوشبو است خوشمزه هم هست، مثلا مزه تخم‌مرغ گندیده را کسی امتحان نمی‌کند، اما بوی نان تازه اشتها برانگیز است.
ارتباط میان طعم و بو نتیجه همکاری هر دو حس چشایی و بویایی است و تنها با زبان نمی‌توان تشخیص داد که غذا چه طعمی می‌دهد و این مساله را حتما زمان سرماخوردگی تجربه کرده‌اید و در این حالت هر چه می‌خورید مزه نمی‌دهد. بدون قوه بویایی تشخیص طعم بسیاری از خوراکی‌ها ممکن نخواهد بود، مثل تشخیص طعم وانیلی، طعم نعنا، قوه، چای و صدها طعم مختلف دیگر که تشخیص آنها تنها با گیرنده‌های شیرینی و شوری و ترشی و تلخی قوه چشایی مقدور نیست.
منبع: ایرنا
امتیاز: 0.00
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامه‌ريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
ارسال ها: 1637
شما باید یک عنوان و متن وارد کنید!