موضوعات و مطالب قرآن کریم را میتوان به چهار رشته کلی تقسیم نمود که میتوان سایر موضوعات جزئی و فرعی قرآن را منشعب از همین رشتهها دانست که این رشتهها بصورت مختصر مورد بحث قرار میگیرند. |
در قرآن مطالبی جلب نظر میکند که به عقائد و
اصول دین مربوط میشود. مانند
ایمان به خدا ،
انبیا ،
قیامت ،
بهشت و
دوزخ ،
صراط ، میزان و امثال آنها
موضوعات و مطالب دیگری در قرآن وجود دارد که مربوط به کیفیت رفتار و
رابطه انسان با خدا و یا افراد همنوع خود است که روی هم رفته به وظایف و اعمال و تکالیف بشر و اوامر و نواهی خداوند مربوط میشود.
انواع شرایع و قوانین
عبارت از آداب و آیینهایی است که کیفیت روابط انسان را با خدا تنظیم و رائه میکند مثل
نماز ،
روزه ،
زکات ،
حج و امثال آنها
معاملات
عبارت از قوانین و ضوابطی است که کیفیت رابطه مردم را با یکدیگر مشخص و معین نموده است که میتوان همه آنها را در سه نوع قوانین خلاصه کرد :
- قوانین مربوط به تامین پیامبر صلیاللهعلیهوآلهوسلم و اقدام او در دعوت مردم به جهاد در راه خداوند به منظور حفظ و نگهبانی کانون و هسته مرکزی اسلام
- قوانین مربوط به خانواده از قبیل : ازدواج ، طلاق ، نسب ، ارث ، وصیت و ...
- قوانین مربوط به جزا و کیفر جرائم از قبیل: قصاص ، دیه ، حدود و امثال آنها
مطلب سوم موضوعاتی است که به
فضائل اخلاقی و تلطیف آداب و رسوم اجتماعی و آنچه در وصول انسان به سعادت و کمال انسانی موثر است ، مربوط میشود ضمن آنکه قرآن در این بخش عوامل سقوط و انحطاط فرد و یا جامعه را ارائه میدهد.
رقم چهارم سلسله داستانهای حکمت آموز و عبرت آمیزی است که میتواند به عنوان
فلسفه تاریخ مورد استفاده فرد یا
جامعه باشد تا بشر بتواند مسیر صحیح و سالم زندگانی فردی یا اجتماعی خود را از لابلای این داستانها بیابد چون هیچ داستانی در قرآن نیامده که خالی از عبرت باشد.
به عبارت دیگر لبههای تیز و موثر داستانهای پیشین که در قرآن مطرح شده و فرد یا جامعه را رهنمون میباشد مورد توجه بوده و به همین جهت
داستانهای قرآن کوتاه و در عین حال سودمند است و جزئیات و شاخ و برگهای رویدادها که هیچ گونه سازندگی و جنبه عبرت اندوزی در آنها دیده نمیشود به هیچ وجه در
قرآن کریم بازگو نشده است.
منابع
- تاریخ قرآن کریم/دکتر حجّتی
همچنین ببینید