- تعلیم و تربیت لیبرال، همچون خود لیبرالیسم دارای قدمتی طولانی است و برداشت های متفاوتی را در خود جای داده است. اصول ارزشی تعلیم و تربیت لیبرال را به خوبی میتوان در اصول و مبانی ارزشی لیبرالیسم جستجو نمود. ارزشهایی همچون خودگردانی شخصی، نقدپذیری ، استقلال نظام آکادمیک ، تساوی فرصتها، اخلاق مستدل، احترام به عقاید و علائق مختلف، پرهیز ازالقاء ارزش ها، و طرد هر تعریف شخصی از «خوب» همه و همه، مبتنی بر سه ارزش پایهای لیبرالیسم، یعنی آزادی، تساوی و عقلانیت است. تاکیدات اخیر در تفکر تعلیم و تربیت لیبرال بر ارزشهای دمکراتیک، حقوق شهروندان و حقوق کودکان نیز بر همین پایه استوار است. حامیان تعلیم و تربیت لیبرال ، این نوع رویکرد راتنها راه قابل حمایت و توجیه در تعلیم و تربیت دانستهاند تا آنجا که به عقیده ایشان تعلیم و تربیت (صحیح) در واقع همانا تعلیم و تربیت لیبرال است.
عقلانیت
تعلیم و تربیت تعهد به عقلانیت است، نه کمتر و نه بیشتر با این بیان،
هرست محوریت عقلانیت در تعلیم و تربیت لیبرال را به خوبی بیان میدارد. به عقیده وی برای آموزش و رشد عقلانیت در کودکان بایستی آنها را منتقد و آزاداندیش بار آورد، به گونهای که هر عقیدهای را قابل انتقاد و قابل تحول عقلانی بدانند و هیچ امری را حقیقت آخر نپندارند. بر همین اساس انتقال و القاء ارزش ها به کودکان در مبانی تعلیم و تربیت لیبرال پذیرفته نیست. بر همین اساس برخی طرفداران لیبرالیسم معتقدند که
تعلیم و تربیت اخلاقی تنها باید در صدد رشد استدلال اخلاقی و قدرت انتخاب باشد و هرگز درصدد معرفی ارزشهای معینی به عنوان، فضائل اخلاقی نباشد.
خودگردانی
رشد خودگردانی یا خودمختاری شخصی از ارزش های آزادی و عقلانیت در لیبرالیسم تفکیک ناپذیر است. از دیدگاه تعلیم و تربیت لیبرال، رشد خودگردانی در کودکان امور زیادی را به همراه دارد که از آن جملهاند: توسعه دانش و فهم ایشان، آگاهی از عقاید و روشهای مختلف زندگی، تصمیمگیریهای عقلانی و توانایی تفکر شخصی مبتنی بر استدلال و نه تفکرات ناشی از حکم قدرت دیگران.
تساوی حیثیت و حرمت
تساوی حیثیت وحرمت یک ارزش کلیدی در تعلیم و تربیت لیبرال است. سیاست آموزش و پرورش لیبرال در مقابله با
تبعیض نژادی ، جنسیتی، ملیتی، دینی، طبقات اجتماعی و امثال آن، بر اساس همین ارزش پایهریزی میشود.
منابع
- شعاری نژاد، علی اکبر، فرهنگ علوم رفتاری، ص. 233
- فصلنامه معرفت ، شماره 33