فلز در دوران باستان




تصویر

دید کلی

  • چند سال است که مردم توانسته‌اند از فلزات استفاده کنند؟
  • آیا می‌دانید چند قرن یا چند سال ، پیش از رومیان ، مردم قادر شدند فلز را به کار گیرند و یا نخستین بار فلز را در کجا به کار بردند؟

در این مقاله ، پاسخ این سوالات را خواهیم دانست.

نخستین مسگرها

بشر ، نخستین بار بین سالهای سه هزار تا سه هزار و پانصد سال پیش از میلاد ، به وجود فلزات در سنگ‌های معدنی پی برد. بیش از پنج هزار سال پیش قبل از آن ، تاریخ بشر ، لوازم و اختراعات جنگی را از استخوان ، شاخ ، چوب و سنگ می‌ساخت. نخستین فلزکاران بشری در عراق زندگی می‌کردند. در سال 3500 پیش از میلاد مردمانی که بین دو رودخانه بزرگ دجله و فرات در عراق می‌زیستند، احتمالا با هوش‌ترین مردمان جهان بودند.

در این قسمت از قاره آسیا ، تخته سنگهای بسیاری وجود داشت که دارای سنگ معدن بود. اولین فلزی که از سنگ معدن تهیه شد، مس نامیده شد. بشر ، قطعات مس را پس از گرم کردن می‌کوبید و به شکل ورقه در می‌آورد. آنها لبه این ورقه‌ها را با ضربات چکش به شکل نازک و تیزی در می‌آورند و بدین ترتیب ، نخستین چاقوهای فلزی بشر ساخته شد.

برخی از مجسمه‌های عالی مسی که در سه هزار سال پیش از میلاد مسیح بوجود آمده‌اند، با کوبیدن ورقه‌های مسی بروی قالب حکاکی شده چوبی ساخته شده است. ابتدا فلز را در جایی با میخ می‌کوبیدند. به این ترتیب ، میخ ، بیش از سه هزار سال پیش از رومیان اختراع شد. وقتی فلزات سرد بودند، بشر نخستین آنها را با چکش کوبیده ، به شکل مورد دلخواه در می‌آورد.

اگر فلز سردی خمیدگی تیزی پیدا کند، شکسته می‌شود و ممکن است ترک بردارد. آهنگران پیشین پی برده بودند که فلز سرد فقط کمی قدرت چکش خوردن دارد و برای این که خاصیت چکش خواری زیادتری داشته باشد، باید آن را گرم کرد. نخستین آهنگران یاد گرفتند که مس را در قالب بریزند. اولین اشیا فلزی ساخت بشری مانند خنجر ، تیغ و تبر ، نسبتا صاف بودند.

چگونگی دانش ساخت فلز و طرح انداختن آن فقط در کشور عراق باقی نماند. آهنگران به کشورهای دیگر مسافرت می‌کردند و اغلب کالاهای فلزی خود را با سایر اشیا مورد احتیاج معاوضه می‌کردند. به‌تدریج ، چگونگی ساختن فلز در غرب و قسمتی از جهان که امروزه خاورمیانه می‌نامیم، رواج یافت.

تصویر

سنگ‌های آسمانی و سنگهای معدنی

فلزاتی که گاه‌گاهی ، از فضای خارج به زمین می‌افتند، می‌تیوریتس یا سنگهای شهابی یا سنگهای آسمانی نامیده می‌شوند. این سنگها ، آهن زیادی در خود دارند. مردمان پیشین فکر می‌کردند که سنگهای شهابی ، فلزاتی هستند از سوی خدایان آسمانی. طی قرن نوزدهم ، اسکیموهای شمال کانادا ، آهنی را که برای لوازم و ابزار جنگی احتیاج داشتند، از خورد کردن قطعات عظیم سنگ‌های آسمانی تهیه می‌کردند.

فلزات در همه جا یافت نمی‌شوند، بلکه از صخره‌های ویژه‌ای که سنگ‌های معدنی نامیده می‌شوند، بدست می‌آیند. بسیاری از سنگ‌های معدنی ، چیزی مانند پوشش هستند و اگر فلزات را مدت مدیدی در هوای آزاد بگذارید، روی آنها را می‌پوشانند. سنگ‌های معدنی که مس دارند، اغلب به رنگ سبز مایل به آبی چون گنبدهای مسی می‌باشند.

فلزی بدست آمده از زمین

ابتدا سنگ معدن را با حفر معادن یا کان‌ها ، استخراج می‌کنند. سپس به قطعات کوچک‌تری بریده ، خرد می‌نمایند و در نهایت به شکل گرد در می‌آورند. سنگ معدن خرد شده را با زغال کک گرم می‌کنند تا فلز آن خارج شود. در زمان‌های باستان ، مردم این کار را با زغال سنگ انجام می‌دادند. بشر اولیه برای تهیه فلزات به سنگ معدن احتیاج داشت و می‌بایست به طریقی ، آن را حفر و خرد می‌کرد. او باید هیزم تهیه می‌کرد و هیزم را به‌آرامی سوزانده ، تبدیل به زغال می‌کرد. وی به دم آهنگری احتیاج داشت تا آتش را پُرحرارت کند، اما این که بشر چگونه کاربرد فلزات را آموخت، بسیار شگفت‌آور است.

عصر برنز

پس از پانصد سال که مس تنها فلز مورد مصرف بود، کشف خیلی مهمی صورت گرفت. حدود سه هزار سال پیش از میلاد مسیح ، بشر فهمید که اگر سنگ روی و مس را پیش از گرم کردن مخلوط کند، مس بهتری بدست خواهد آورد. ترکیب مس و روی که به این ترتیب ساخته می‌شد، قویتر و سخت تر از خود مس بود و طرح انداختن آن نیز آسانتر می‌شد. این فلز ، برنز نامیده می‌شد. برنز ، عمده فلزی بود که تقریبا به مدت دو هزار سال بکار برده شد.

از سال سه هزار تا هزار و دویست پیش از میلاد را (دوران برنز) می‌گویند. در این عصر ، اشیا جدید بسیاری از برنز درست شد. لوازم و ابزار جنگی مانند چکش ، تبر ، خنجر ، بهتر از لوازم عصر حجر بود و احتمالا ساختن آنها آسانتر بود، زیرا دیگر بشر چگونگی ساختن آنها را می‌دانست. لوازم کاملا نو از قبیل: قلم درز ، اره ، مته و سوهان ، همه برای نخستین بار در دوران برنز بوجود آمدند.

در کشور مصر ، حدود 1350 سال پیش از میلاد با 28 گرم طلا در هر سانتی‌متر ، طرح‌های بسیار ظریفی بروی جواهرات می‌ساختند.


تصویر

دوره آهن

1400 سال پیش از میلاد ، صنعت‌کاران ، استفاده از سنگ آهن را آغاز کردند. اگر سنگ آهن در آتش پُرحرارت زغال ، گرم شود، دیگر فلز درخشان و مذاب از میان آتش بیرون نمی‌ریزد، بلکه در عوض ، چیزی شبیه تفاله نازک دیگ بخار بدست می‌آید. قرن‌های متمادی طول کشید تا صنعت‌کاران نخستین ، این تفاله ناامید کننده را به تیغ عالی تبدیل کردند. صنعت‌کاران ، ابتدا فلز را کوبیده ، به ورقه محکمی مبدل می‌ساختند. سپس آهن را در آتش زغال گرم کرده ، به‌صورت فولاد در می‌آوردند.

انسان‌های پیشین ، با استفاده از گرما ، تفاله را به فولاد محکم‌تری تبدیل می‌کردند. به نظر می‌آید آهن ، اولین بار در ارمنستان ساخته شد و تنها چند قرن پیش بود که آهن بطور چند جانبه در جاهای دیگر دنیا متداول گردید. از سال 600 پیش از میلاد به بعد ، آهن کاملا برای بشر شناخته شد و هرگز هم از پیشرفت باز نماند. بزودی ، آهن ، ارزانتر از برنز شد و در عین حال ، لوازم آهنی محکمتر و تیزتر بود.

با ابزار تازه ، مردم توانستند جنگل‌ها را تمیز کنند، باطلاق را خشک و زمین‌های ناهموار را شخم بزنند. کشاورزی در این دوره پیشرفت بسیاری کرد و مردمانی بیشتری توانستند قوت خود را از زمین تهیه کرده ، بهتر زندگی کنند.

مورد استفاده بیشتر فلزات

تا آغاز دوران مسیحیت ، هنوز بهترین صنعت‌کاران متعلق به سرزمین‌های شرقی دریای مدیترانه و خاور نزدیک بودند، یعنی سرزمین‌های که از یونان تا عراق امروز گسترده می‌شد. آنها موارد استفاده بیشتر فلزات را یاد گرفته بودند. زمانی بین 700_600 سال پیش از میلاد ، مردم لیدی بروی قراضه فلزات ، طرح‌هایی را حک کردند و به این ترتیب ، نخستین سکه‌ها را ساختند و بتدریج چگونگی ضرب سکه به سوی غرب گسترش یافت و در طی چند سال بعد ، ابتدا در یونان و سپس در رم ، سکه‌های عالی ساخته شد.

در طی چند قرن آخر پیش از میلاد ، یونانیان و رومیان ، نوعی برنز براق ساخته ، آن را به جای آینه بکار می‌بردند. رومیان در بنای ساختمان‌ها از فلز استفاده می‌کردند و در‌های برخی از خانه‌ها را از برنز می‌ساختند. رومیان همچنین قفل‌های خیلی پیچیده فلزی با کلیدهای بزرگ درست کرده ، از لوله سربی به عنوان زنگ رومیزی استفاده می‌کردند.

مباحث مرتبط با عنوان



تعداد بازدید ها: 124151