| فتق دیسک کمر زمانی اتفاق می‌افتد که یک قطعه از غضروف جدا کننده مهره‌ها در ستون فقرات به سمت ریشه عصب یا نخاع بیرون بزند. این حالت بسیار دردناک است و آغاز درد ممکن است ناگهانی یا تدریجی باشد. |
شرح بیماری
پارگی و بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌ای در اثر از هم گسیختگی ناگهانی یا تدریجی رباطها و بافتهای حمایتی اطراف دیسک بین مهره‌ای (بالشتک‌هایی که مهره‌های‌ستون فقرات را از هم جدا می‌کنند) ایجاد می‌شود. دیسکهای بین‌مهره‌های گردن یا کمر بیشتر از سایر جاهای ستون فقرات دچار این مشکل می‌شوند. جابجایی جسم صفحه‌ای بین مهره‌ای ممکن است به صورت پرولاپس، فتق، پارگی یا بیرون‌زدگی دیسک بروز کند. این واژه‌های متغیر بیانگر از دست دادن تمامیت دیسک بین دو مهره است.
صدمات ستون فقرات، مهره‌های ناحیه سینه‌ای که کمترین آسیب پذیری را دارد، به نظر می‌رسد که بر اثر نیروهای حاصل از جاذبه صفحات مهره‌های کمری در قیاس با صفحات گردنی دچار پارگی می‌شوند.
علل بیماری
ضعیف شدن و پارگی بافت دیسک، باعث وارد آمدن فشار به رشته‌های عصبی عبوری از درون کانال ستون فقرات می‌شود. این از هم گسیختگی بافت دیسکی در اثر آسیب ناگهانی یا استرس مزمن مثلاً به علت بلندکردن مدام اشیای سنگین یا
چاقی، به وجود می‌آید. فتق صفحه مهره‌ای ناشی از خم شدن از کمر بدون جمع کردن زانوها و اجرای حرکات چرخشی می‌باشد، چون فشار زیادی را بر صفحه بین مهره‌ای وارد می‌آورد. فشار مکرر به شکل فزاینده‌ای مقاومت صفحه را تضعیف نموده و موجب بیرون‌زدگی و فتق آن می‌شود. عوامل خطرآفرین شامل کار شدید جسمی، ورزش سخت یا توان فرسا، عضلات ضعیف شکمی و پشت، وزنه‌برداری، عدم آمادگی جسمانی و پیچش ناگهانی و شدید بدن یا پرش از ارتفاع زیاد است. برای پیشگیری، اشیاء را با روش درست بلند کنید و برای حفظ توان و قدرت عضلانی مناسب، مرتباً ورزش کنید.
علایم بالینی
علائم پارگی صفحه بین مهره‌ای کمری
علائم بیرون زدن دیسک بین مهره‌ای در قسمت تحتانی کمر و یا پارگی صفحه بین مهره‌ای کمری شامل موارد زیر است:
- درد نواحی تحتانی‌تر پشت (کمر) که به خلف رانها و قسمت پشت باسن، ران، ساق پا، یا پا انتشار دارد. (درد سیاتیک) و معمولا در اثر حرکت شدیدتر می‌شود.
- گرفتگی عضلات
- تشدید درد بر اثر کشیدگی و فشار (حرکت، سرفه، عطسه، بلندکردن اشیاء، یا زور زدن و دفع مدفوع ، دولا شدن و بالا آوردن مستقیم پا).
- از بین رفتن رفلکس‌های عمیق تاندون.
- حساسیت شدید در ناحیه توزیع ریشه‌های عصب تحت تاثیر.
- از دست دادن اختیار ادرار و مدفوع ، فلج و تحلیل رفتن و ضعف عضلات از عوارض احتمالی بیماری هست.
علایم پارگی صفحه بین مهره‌ای گردن
در صورت بیرون زدن دیسک بین مهره‌ای در گردن علائم زیر بروز می‌کند:
- درد در گردن، شانه، یا در مسیر بازو به سمت دست که این درد با حرکت بدتر می‌شود.
- ضعف، بی‌حسی، یا تحلیل رفتن عضلات دست (اندام فوقانی)
- سفتی گردن: حرکت گردن یا پشت برای مصدوم بسیار دشوار است و یا اصلا قادر به این کار نیست.
تشخیص
اقداماتی که برای تأیید تشخیص انجام می‌شوند ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- عکسبرداری از گردن یا قسمت پایینی ستون مهره‌ای به کمک اشعه ایکس، از جمله انجام میلوگرام (تزریق ماده رنگی در مایع اطراف ستون مهره‌ای که به هنگام عکسبرداری با اشعه ایکس به راحتی دیده می‌شود)
- دیسکوگرافی (تزریق ماده رنگی درون دیسک)
- سی‌تی‌اسکن
- ام آر آی MRI
درمان
- #استراحت در بستر به هنگام مرحله حاد بیماری، حداقل 2 هفته در رختخواب استراحت کنید. فعالیتهای طبیعی خود را با رو به بهبود گذاشتن علایم مجدداً آغاز کنید. استراحت طولانی مدت در رختخواب به هیچ عنوان توصیه نمی‌شود. در بسیاری از موارد، خود به خود بهبود می‌یابد. از دراز کشیدن به صورت دمر و خوابیدن با بالشهای بزرگ و ضخیم همیشه باید اجتناب نمود. مصدوم را در یک سطح صاف و محکم در راحت ترین وضعیت ممکن بخوابانید.
- در 72 ساعت اول و گاهی نیز در ادامه، کیسه یخ روی ناحیه دردناک قرار دهید (در صورت مؤثر بودن). یخ موضعی برای کاهش درد و گرفتگی استفاده می‌شود).
- وارد آوردن کشش در منزل یا در بیمارستان (گاهی توصیه می‌شود). استفاده از کشش متناسب (5 الی 8 پوند ووزنه) جهت تسکین درد در فتق صفحات بین مهره‌ای گردن.
- بازتوانی برای تقویت عضلات. اجرای نرمشهای انبساطی پیشرونده عضلانی و سایر روشهای کاهش تنش نیز سودمند است.
- روان درمانی یا مشاوره برای فراگیری روشهای مقابله با درد مداوم و کلافگی
- #حرارت درمانی عمقی ماورای صوتی و بکارگیری حرارت موضعی مرطوب. به جای این کار می‌توانید از لامپ گرمایی، دوش یا حمام آب داغ، کمپرس آب داغ، یا صفحات گرم‌کننده برای تخفیف درد استفاده کنید.
- استفاده از جورابهای ضد واریس و خمش و واشدگی متناسب پا به منظور پیشگیری از ترومبوفلبیت حائز اهمیت می‌باشد.
داروها
- تجویز داروهای ضد التهابداروهای ضدالتهابی غیراستروییدی برای کاهش التهاب اطراف پارگی دیسک برای موارد خفیف می‌توان از استامینوفن یا ایبوبروفن استفاده کرد. ، شل کننده عضلانی مثل دیازپام یا متوکاربامول (رباکسین)و مسکنها.
- گاهی مصرف مخدرها.
- مسهل‌ها یا نرم‌کننده‌های مدفوع برای پیشگیری از یبوست
تدابیر جراحی
انجام عمل جراحی برای آزاد ساختن رشته‌های عصب از فشار وارده به آنها،در صورتی که استراحت در رختخواب فایده‌ای در رفع علایم نداشته باشد، ممکن است لازم شود. در صورت لزوم، می‌توان بیرون‌زدگی دیسک بین مهره‌ای را با عمل جراحی معالجه کرد.
لامینکتومی Laminectomy
برداشتن قوس خلفی مهره از طریق جراحی، برهنه کردن طناب نخاعی برای برداشت قسمتی از هسته پالیبس که از فتق دیسک بین مهره‌ای بیرون زده یا پاره شده است.
جوش خوردن نخاعی
قرار دادن یک گرافت استخوانی در فضای بین دیسکی که رشد کرده و دو مهره را به هم جوش می‌دهد و سپس آنها را بی‌حرکت می‌کند. جایی که یک دیسک برداشته می‌شود، در بین جسم مهره‌ای ممکن است ورقه‌های استخوانی قرار داده شوند. گرافت استخوانی ممکن است از بانک استخوان یا ناحیه‌ای از استخوان خار خاصره بیمار گرفته شود. ممکن است جراحی قدامی یا خلفی باشد.
جراحی میکروسکوپی
جراحی میکروسکوپی، جهت برداشتن دیسکهای پاره شده موجب ضربه کمتر شده و تمامیت بافتی را نگه می‌دارد.
مباحث مرتبط با عنوان