صاعد بن فضل

وفات پس از 603 ق / 1206 م

صاعد، فرزند عمدة الدین فضل بن محمود بود که پس از درگذشت پدر به جای او به عنوان قاضی هرات برگزیده شد. ابن اثیر در شرح رویدادهای سال 602 ق / 1205 م در هرات از او یاد کرده و گفته است که وی و ابن زیاد فقیه، از سوی اهالی شهر نامه‌ای به غیاث‌الدین غوری نوشتند و از او خواستند که والی جدیدی به جای ابن خرمیل برای هرات بفرستد. چو ابن خرمیل، از این جریان آگاه شد، قاضی صاعد و بزرگان شهر را خواست و با نرمی با آنان سخن گفت و فرمانبری خود را از غیاث‌الدین اعلام کرد و افزود که من مانع ورود سپاه خوارزم‌شاه شدم و می‌خواهم پیکی نزد غیاث‌الدین بفرستم و دیگر بار اعلام وفاداری کنم. اما وی در نهان، خوارزم‌شاه را به هرات خواند. چون لشکریان او فرا رسیدند، ابن خرمیل با آنان دیدار کرد و اجازه ورود به شهر را داد. ابن زیاد فقیه را کور ساختند و قاضی صاعد را از شهر بیرون کردند. یک سال پس از این ماجرا، به فرمان خوارزم‌شاه، قاضی صاعد را به شهر باز گرداندند، ولی ابن خرمیل همچنان فتنه‌جویی می‌کرد. وی به خوارزم‌شاه گفت: قاضی به غوریان گرایش دارد و خواهان دولت آنان است، در نتیجه سعایت ، به فرمان خوارزم‌شاه ، قاضی صاعد را در قلعه زوزن زندانی کردند و صفی ابوبکر بن محمد سرخسی را به جای او به قضاوت هرات برگماشتند.