شاخه بندپایان


مقدمه

آرتوپودها از فراوانترین شاخه جانوری بوده و نزدیک به یک میلیون گونه به تنهایی 75 درصد گونه های شناخته شده امروزی را تشکیل می دهند . 90 درصد گونه های آرتروپود امروزی متعلق به گونه رده حشرات می باشند . ضمناً آرتروپودها یکی از قدیمیترین شاخه هایی است که از آغاز کامبرین وجود داشته اند .

مقایسه بندپایان با سایر بی مهرگان

آرتروپودها در مقایسه با بیوتوپهای زمینی به عنوان مثال آراکنیدها (عنکبوتها ) که از سیلورین بوسیله راسته ی اسکورپیونیدها (عقربها ) و میاروپودها (هزار پایان ) مشخص می شوند تکامل یافته تر به حساب می آیند. در بین حشرات فسیل راسته های پالئودیکتیوپترها و مگاسکوپترها به ویژه از کربونیفر شناخته شده است .
بخصوص جنس مگانورا (Meganeura) با حداکثر اندازه حدود 70 سانتیمتر قابل ملاحظه است . یکی از مهمترین نکات در تکامل آرتروپودها دارا بودن اسکلت خارجی است، که در بسیاری از آرتروپودهای دریائی از کامبرین وجود دارد.

زیر شاخه های بند پایان

1- زیر شاخه حشرات (Insecta) کربونیفر – عهد حاضر .
فمور (Femur) معادل ران ، تیبیا(Tibia) معادل نازک نی و تارسوس (Tarsus) به پا اطلاق می شود که البته ممکن است به بخشهای دیگر تقسیم شوند .
زوائد منفرد ممکن است ثابت یا متحرک باشند . آنهایی که به سمت خارج (از بدن موجود) گرایش دارند اگزیتس(Exites) و آنهایی که به سمت داخل گرایش دارند آندیتس(Endites) نامیده می شوند. اگزیتس سه زائده اول بدن سخت پوستان به نام پره اپی پودیت (Pre-epipodite) ، اپی پودیت(epipodite) و اگزوپودیت(Xopodite) نامیده می شوند . دو تای اول اغلب توسعه یافته هستند و به عنوان آبشش یا برانشی عمل می کنند . سخت پوستان دارای زوائد دو شاخه هستند که اگزوپودیت خارجی و آندوپودیت داخلی را شامل می شوند . این زوائد خوداز بازپیودیت (baspodite) منشأ می گیرند . همجوشی بازپیودیت لگن یاکوکسا و پرکوکسا (Percoxa) موجب ایجاد بخشی بنام سمپودیت (Sympodite) می شود . در تریلوبیتها ، اندام منشعبی وجود دارد که تحت عنوان فسیل اهمیت دارند عبارتند از :
__2-زیر شاخه تریلوبیتومورفا (Trilobitomorpha) کامبرینپرمین .
3-زیر شاخه کلیسراتا ( Chelicerata) کامبرین – عهد حاضر .
4-زیر شاخه سخت پوستان (Crustacea) کامبرین – عهد حاضر.__
اسکلت خارجی یاکوتیکول بوسیله ی اپیدرم موجود ترشح می شود . کوتیکل اساساً شامل کیتین می باشد ولی گاهی اوقات با کربنات کلسیم و فسفات کلسیم همراه است که سبب سخت شدن بیشتر آن می گردد. با وجود این در بسیاری از موارد فقط کوتیکول خارجی با کربنات کلسیم همراه می باشد در حالیکه کوتیکول داخلی فاقد آن است و یکی پوشش اپی کوتیکولی خارجی مواد مومی (Waxy) از نفوذ آب و اسیدها جلوگیری می نماید . موهای قابل انعطافی (Setae) از اپیدرم به کوتیکول نفوذ می کنند . چینهای کوتیکول خارجی با اشکال مختلف تا اپودمها (Apodemes) که محل اتصال عضلات هستند تویعه می یابند . کوتیکول آرتروپودا همیشه به بندهای بدن موجود متصل است. در موارد تیپیک هر بند به وسیله یک صفحه ی پشتی (Tergite) و یک صفحه ی شکمی (Sterite) مافظت می شود. صفحات اسکلروتیزه جانبی (Pleurites) فقط در یعضی از آرتر و پودها مثل تریلوبیست وجود دارند . تمام آرتروپودها در طول زندگی خود چندین بار پوست اندازی می کنند که فواصل زمانی این پوست اندازی ها کم و بیش منظم است . از آنجا که کوتیکول نسبتاً غیر قابل انعطاف است نمی تواند همراه با نمو موجود رشد نماید ، لذا موجود مجبور است مکرراً پوست اندازی نماید . در طی فرایند کوتیکول داخلی حل شده و پوست اندازی از ناحیه خط پوست اندازی که اسکلرو تیره نیست صورت می گیرد . مسیر این خط درزها اغلب از نظر طبقه بندی اهمیت شایان توجهی دارد(مانند تریلوبیتها). در طی فرآیند پوست اندازی نه تنها کوتیکول خارجی تعویض می شود ، بلکه تمام اندامهای داخلی تحت تأثیر کیتین قرار گرفته و به اصطلاح کیتینی می شوند . به عنوان مثال اطراف روده ها ، مخرج و بخشهائی از اندام های جنسی و مجاری تنفسی ، ازجمله این قسمت ها هستند . بخشهائی از کوتیکول که از بدن کوجود جدا می شوند تحت عنوان اکسروای(Exuviae) نامیده می شوند . بدن موجود معمولاً به قسمتهای مختلفی تقسیم می شود که عبارتند از : سر (سفالون Cephalon ) می نامند و آبدومن(Abdomen) شکم یا دم ( پی ژیدیوم:Pygidium ) گفته می شود . در ناحیه سر ، زوائد ویژه ارتروپودها وجود دارد که در تششخیص و گرفتن مواد غذائی نقش بسیار مهمی را دارا می باشد. زوائد جفت ناحیه سینه ای مانند پاهای متحرکی در امر جابجائی نقش ایفا می نمایند .

مقالات مرتبط با عنوان









تعداد بازدید ها: 35897