دلایل پلورالیسم دینی از دیدگاه حسن معلمی


این دلایل عبارتند از:

  • اول: با توجه به مباحث معرفت‏شناسی، رسیدن به واقع - آن‏چنان که هست - امکان ندارد. پس هیچ دین و مذهبی نمی‏تواند ادعای رسیدن به واقع داشته باشد، بلکه نهایت چیزی را که می‏توان ادعا نمود، نزدیک شدن به واقع است، نه رسیدن به آن، و این معنا می‏تواند در همه ادیان محقق شود.

  • دوم: هیچ‏گاه حقایق نزد عده یا جمع خاصی و در انحصار آن‏ها نخواهد بود، بلکه همیشه حق و باطل با همدیگر ممزوج‏اند و در همه ادیان و مذاهب نیز حق و باطل، و درست و غلط وجود دارد; زیرا در همه ادیان، تحریف و دشمنی دشمنان وجود داشته و وجود فرقه‏ها و مذاهب مختلف در یک دین بزرگ ‏ترین شاهد این مدعاست.

  • سوم: حقایق، تو در تو و لایه لایه است و متون مقدس همچون قرآن‏کریم،دارای‏بطون‏متعددمی‏باشد.هردین‏و مذهبی به لایه و بخشی از حقیقت دست‏یافته و به همان میزان از حقانیت‏برخوردار است.

  • چهارم: معرفت دینی تابعی از معرفت ‏بشری است و معارف بشری در حال تغییر و تحول می‏باشد و معارف دینی نیز همین وضع را دارد. بنابراین، هیچ معرفتی رسمی و نهایی از دین وجود ندارد.

  • پنجم: مبنا و گوهر دین، تجربه دینی است و تجربه دینی دارای تفاسیر و تعابیری متفاوت و متعارض و به همین دلیل، وجود ادیان و مذاهب گوناگون طبیعی و قهری است.

  • ششم: اسم «هادی‏» خداوند متعال اقتضا می‏کند که همه انسان‏ها و یا بیش‏تر آن‏ها به نحوی، هدایت‏شده باشند و این هدایت فقط در پرتو حقانیت همه و یا بیش‏تر ادیان و مذاهب حاصل می‏شود.

  • هفتم: حکمت ‏خداوند ارسال رسل و نبوت عام را برای هدایت انسان‏ها به سوی کمال حقیقی خود اقتضا می‏کند و انحصار حقانیت در دین خاص با این مهم مخالف و متعارض است، یعنی: رسیدن همه و یا بیش‏تر انسان‏ها به کمال حقیقی، که مقتضای حکمت الهی است، تنها در پرتو حقانیت همه و یا بیش‏تر ادیان و مذاهب حاصل می‏گردد.

  • هشتم: در فضای جنگ و خون‏ریزی و درگیری، رشد انسان‏ها امکان ندارد و دین را نیز نمی‏توان با زور به انسان‏ها تزریق کرد پس باید فضایی سرشار از صلح و صفا وجود داشته باشد تا انسان‏ها در پرتو آن، به حقیقت‏برسند و این مهم در سایه صلح کامل بین انسان‏ها و ادیان و مذاهب صورت می‏گیرد، پس باید بر همه ادیان و مذاهب صحه گذاشت.

  • نهم: عذاب بیش‏تر انسان‏ها توسط خداوند متعال با رحمت مطلقه او منافات دارد و لازمه رحمت مطلق حق این است که سبب عذاب برای بیش‏تر انسان‏ها فراهم نشود و لازمه آن، صحت همه یا بیشتر ادیان و مذاهب است.

  • دهم: درقرآن‏مجیدو تورات و انجیل، قراین و شواهد فراوانی وجود دارد که همزیستی مسالمت‏آمیز با اصل کتاب و حتی مشرکان و کفار را تصدیق و توصیه می‏کند و این دلیل بر صحت ادیان و مذاهب است.

منبع

  • فصلنامه معرفت شماره 31

برای مطالعه بیشتر بخوانید



تعداد بازدید ها: 8202