مقدمه
قرآن کریم به عنوان یک کتاب هدایت و تکامل بشر، با اشاره به
هدایت تکوینی خداوند در آفرینش طبیعت،
انسان را متوجه تاثیری که بطور غیر مستقیم از محیط اطرافش میگیرد، کرده و در خلال آن به
تاثیر روانی رنگها در انسان از جمله رنگ قرمز در آیه 27سوره فاطر پرداخته، چنین میفرماید:"آیا ندیدی که خدا از آسمان، آبی فرو فرستاد و بدان میوههایی با رنگهای گوناگون پدید آوردیم و برخی از کوهها دارای خطوط سفید و سرخ به رنگها مختلف آفریدیم".
خواص رنگ قرمز
خداوند متعال در قرآن کریم، از رنگ قرمز به عنوان رنگ کوهها در جادههای پر پیچ و خم کوهستانی تعبیر آورده و میفرماید: برخی از کوهها دارای خطوط سفید و سرخ به رنگها مختلف آفریدیم. که با اندکی تامل در آیه فوق به جایگاه رنگ قرمز در
علم زمین شناسی پی میبریم زیرا کوههای سرخ رنگ منبع عظیم آتشفشانی هستند و مدام در حالت تلاطم میباشند. که نماد اصلی این کوهها، گرم و فعال بودن آنها است به همین علت در اثر تغییرات جغرافیایی شروع به فوران میکنند و در آیه37 سوره الرحمن نیز در سرخی دگرگونیهای صفحه آسمان به هنگام
قیامت به این رنگ تشبیه شده است با این بیان که "پس آنگاه که آسمان شکافته شوند مانند چرمی سرخ وگلگون گردد.." "فاذا انشفت السماء فکانت وردة کالدهان" که کلمه "وردة" در این آیه به معنای
گل سرخ تداعی کننده سرخی آسمان در هنگام قیامت است. که وجه شبه این تشبیه همان گرم بودن و فعال بودن زیاد است.
تحریک کنندکی
امام باقر علیه السلام از پدر بزرگوارشان نقل میکنند: "ایشان لباسی از جنس خز به پنجاه دینار خریدند و نیز لباسی قرمز رنگ از مصر خریده بودند و از آن دو استفاده میکرد و میفرمودند: " زیورهایی که خدا برای بندگانش پدید آورده و-نیز- روزیهای پاکیزه را چه کسی حرام گردانیده؟... آیه 32سوره اعراف" و نیز در حدیث دیگر از
امام صادق علیه السلام نقل شده است که : "ایشان را در روپوشی قرمز رنگ مشاهده میکنند و از این پوشش امام علیه السلام تعجب میکنند امام آیه فوق را تلاوت کرده، میفرمایند: "هیچ اشکالی در پوشیدن چنین لباسی نیست".
رمز و راز نهی از رنگ قرمز در جمع
با دقت در احادیث مذکور و احادیث دیگر با چنین مضامینی استفاده میشود که ائمه علیهم السلام از این نوع لباسها در معرض عموم استفاده نمیکردند. بلکه در وقت و جای مخصوص از آنها بهرهمند میشدند. چرا که، اگر غیر از این بود افراد با دیدن آنها در چنین پوشششی تعجب نمیکردند بلکه آن را عادی تلقی میکردند. از جمله امام صادق علیه السلام میفرماید: پوشیدن رنگ قرمز و استفاده از آن جز در عروسی و سایر مواقع مکروه است.
حکم بن عقبه از امام صادق علیه السلام نقل میکند: "وقتی به حضور امام رسیدم ایشان را در منزلی مزین در حالی که لباس تازه و روپوشی رنگین به تن داشت مشاهده کردم. امام علیه السلام فرمود:"در مورد رفتار من چه می گویی؟ گفتم شما را در پوشش جوانان لاابالی دیدم امام فرمود: ای حکم "زیورهایی که خدا برای بندگانش پدید آورده و-نیز- روزیهای پاکیزه را چه کسی حرام گردانیده؟...
آیه 32سوره اعراف" این منزلی را که میبینی منزل همسرم است و من به زمان عروسی نزدیک هستم و خانه مرا خودت میشناسی".
و همچنین روایت است که دو نفر به سوی
پیامبر صلیالله علیه و آله میروند و ایشان را در عبایی سرخ رنگ مشاهده میکنند آنها به پیامبر صلیالله علیه و آله عرض میکنند: ما تو را جوانمرد میپنداشتیم، پیامبر صلیالله علیه و آله فرمودند: من، فرزندانم و برادرم همه جوانمردیم".
که اگر در احادیث مذکور دقت نظر شود، معلوم می شود که ائمه معصومین علیهم السلام با عملکرد خود میخواستند بیان کنند که استفاده از رنگ قرمز به خاطر خاصیت تحریک کنندگی شدیدش در منزل و در نزد همسر خوب و ممدوح است. اما از طرفی دیگر نیز به خاطر همین صفتش و تاثیرات منفی ناشی از این ویژگی بویژه در بین افراد مجرد که باعث انگشتنما شدن و ایجاد مشکلات روحی و روانی از جمله زمینه فساد میگردد، هر چند ما چنین هدفی نداشته باشیم به همین دلیل استفاده از آن در عموم به خصوص در میان نامحرم نهی شده است.
مباحث مرتبط
منابع
- دکتر رضا پاک نژاد، اولین دانشگاه آخرین پیامبر
- آیت ا... ناصر مکارم شیرازی و دیگران، تفسیر نمونه
- شیخ حسین نوری، طبرسی، مستدرک
- قرآن ترجمه فولادوند
نویسنده: معصومه دباغی