برخورد و درگیری شاه اسماعیل با عثمانی

سلطان محمد دوم در سال 886 ه . ق در گذشت بایزید دوم جانشین او شد . شاه اسماعیل از زمان تاجگذاری در تبریز ( 907 ه. ق ) تا خلع بایزید از سلطنت ( 917 ه ق ) در حدود یازده سال با او معاصر بود .
بایزید دوم در مقابل شاه اسماعیل سیاست دو گانه ای در پیش گرفت . به طوری که از یک طرف بر حمایت از مخالفان شاه اسماعیل و از طرف دیگر به دنبال پیروزیهای شاه اسماعیل روش ملایمتری نسبت به او در پیش گرفت . به طوریکه حتی پس از پیروزیهای شاه اسماعیل بر عراق و اصفهان فارس نامه تهنیت آمیزی نیز برای وی فرستاد .
از طرف دیگر با رسمیت یافتن مذهب تشیع در ایران شیعیان آناتولی به هیجان آمدند وسلاطین عثمانی نیز برای مقابله با آنها به اقداماتی دست زدند :
هنگامی که پیروان صفویه برای زیارت بقعه شیخ صفی الدین و پیوستن به شاه اسماعیل متوجه آذربایجان شدند بایزید دوم مرزها را به سوی آنها بست ، شاه اسماعیل تقاضا کرد که مانع مسافرت مریدان صفویه به اردبیل نشود . سلطان بایزید نیز اجازه داد که صفویان به اردبیل مسافرت کنند .
در بهار 917 ه . ق یکی از خلیفه های شاه اسماعیل در آنتالیا قیامی بر پا کرد و مبلغان خود را به آناتولی فرستاد بایزید سپاهی برای سرکوبی این شورش اعزام و شورشیان سرکوب شدند .

اهداف عمده سلطان سلیم :
    1. از میان برداشتن رقیبش شاه اسماعیل اول
    2. تحقق بخشیدن آرمانهای دیرینه سلاطین عثمانی در جهت تصرف سراسر جهان اسلام
    3. از دید سلطان سلیم وجود شاه اسماعیل و رواج مذهب شیعه بزرگترین مانع پیشرفت حکومت او بوده است .
اقدامات و فعالیتهای شاه اسماعیل در برابر دولت عثمانی :
    1. حمایت شاه اسماعیل از مراد رقیب سلطان سلیم .
    2. فعالیتها و تبلیغات نور علی خلیفه حاکم ارزنجان در آناتولی .
    3. بی اعتنایی شاه اسماعیل در اعزام سفیر برای عرض تهنیت نسبت به جلوس سلطان سلیم .
    4. اقدامات و تحریکات محمد خان و ستاجلو حاکم دیاربکر که با رفتار تند و غرور آمیز خود کینه سلطان سلیم را بر انگیخت به طوریکه او نامه های تهدید آمیزی به سلطان سلیم می نوشت و حتی برای او لباس زنانه معجر می فرستاد تا او را تحقیر نماید .
    5. اقدام شاه اسماعیل در فرستادن سر شیبک خان به دربار عثمانی خشم سلطان سلیم را که در آن زمان حاکم طرابوزان بود بر انگیخت
    6. بنابراین همه این عوامل سبب شد که سلطان عثمانی در سال 919 ه .ق تصمیم گرفت که شاه اسماعیل بجنگد .
اقدامات سلطان سلیم در آماده شدن برای رویارویی با شاه اسماعیل
    1. قتل عام چندین تن از پیروان و مریدان صفوی در ارزبخان .
    2. تحریک پادشاه اوزبک در انتقام از شاه صفوی .
    3. به اسارت گرفتن مامور ایرانی در قرامان به اتهام جاسوسی .4
    4. فرستادن نامه های اهانت آمیز برای شاه اسماعیل و توهین به جسارت و قدرت شاه اسماعیل .
جنگ چالدران :
    1. شاه اسماعیل در اول رجب 920 ه . ق با چهل هزار قزلباش وارد دشت چالدران شد .
    2. عثمانیها با صد هزار سپاه از راه رسیدند .
    3. باقی گذاردن قسمت عمده نیروهای قزلباش در مرزهای شرقی برای جلوگیری از حمله ازبکان .
    4. امرای برجسته ای چون دیو سلطان در بلخ ، زنیل خان شاملو در هرات سلطان موصلو در قائن به منظور جلوگیری از هجوم ازبکان در جایگاه خود باقی ماندند
    5. پذیرفتن پیشنهاد غیر عادی دورمیش خان از سوی شاه اسماعیل . او گفت که به عثمانی ها فرصت داده شود تا صف آرایی و ترتیبات و رزمی خود را تکمیل نمایند .
    6. رویارویی دو سپاه و ابتدا پیروزی سپاه صفوی .
    7. تجهیزات جنگی سپاه عثمانی واستفاده آنان از توپخانه نتیجتا پیروزی در جنگ به نفع خود .
نتایج جنگ چالدران