ام جمیل، عوراء، دختر حرب بن امیه، خواهر
ابوسفیان و نیز عمه
معاویه بود. وی همسر
ابولهب بود و فرزندانش از ابولهب عتبه، معتب، عتیبه بودند.
ام جمیل از دشمنان اسلام بود که به همراه شوهرش، ابولهب، به پیروی از ابوسفیان به مبارزه بر ضد
پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله و سلم پرداخت. او بوته های خار را بر دوش می کشید و بر سر راه پیامبر می‌انداخت تا پای پیامبر آزرده شود. وی کینه و خصومت فراوانی با پیامبر داشت، تا آن جا که
سوره مسد درباره او و شوهرش، ابولهب، نازل شد و خداوند از آنان به زشتی یاد کرد.
از
حضرت امام محمد باقر علیه السلام روایت است که:
روزی پیامبر سوره مسد را در نماز می‌خواند. به ام جمیل خبر رسید که محمد در نمازش نام تو و شوهرت را به بدی یاد می کند.
او به قصد آزار پیامبر از منزل بیرون آمد. چون وارد مسجد شد، یکی از اطرافیان پیامبر، آمدن ام جمیل را به پیامبر رساند. پیامبر فرمود:« او مرا نخواهد دید.»
ام جمیل وارد مسجد شد و پیامبر را ندید. از شخصی که در مسجد بود پرسید:«محمد را ندیدی؟»
و وقتی پاسخ منفی شنید، به خانه خود بازگشت.
به هر حال در سوره مسد درباره وی می خوانیم: «
وامرأته حمالة الحطب، فی جیدها حبل من مسد »؛ (و زنش، آن هیمه کش - آتش افروز - بر گردنش طنابی از لیف خرما است.) مفسران قرآن می گویند: «
حمالة الحطب » اشاره به این است که او زنی سخن چین و بخیل بوده و در قیامت بار گناهان گروه زیادی را بر دوش می کشد؛ در آن روز طنابی بر گردن او می‌نهند که زمختی ِ الیاف خرما، حرارت ِ آتش و سنگینی ِ آهن را دارد.
می‌گویند او گردن‌بند جواهرنشان گران‌قیمتی داشت که سوگند یاد کرده بود آن را در راه دشمنی پیامبر اکرم خرج کند. از این رو خداوند به کیفر این کار، در قیامت عذابی این چنینی را برای وی مقرر داشته است.
منابع:
جمهره انساب العرب، ص 72
بحارالانوار، ج 18، ص 59
تفسیر نمونه، ج 27، ص 421