شرح بیماری
استفراغ شدید حاملگی عبارت است از تهوع و استفراغ شدید در یک خانم حامله، که باعث کم‌آبی بدن و تغییرات شدید در ترکیب شیمیایی بدن می‌شود. این حالت، متفاوت و بسیار جدی‌تر از حالت تهوع و گاهی استفراغ صبحگاهی معمول در خانم‌های حامله است.
علایم شایع
- تهوع شدید
- استفراغ پایدار (معمولاً 8-4 هفته)، ابتدا حاوی مخاط، سپس صفرا، و نهایتاً خون
- کم آبی بدن
- وزن نگرفتن، یا کاهش وزن به زیر وزن قبل از حاملگی
- پوست رنگ پریده، مومی، خشک و گاهی زرد
- تند شدن ضربان قلب
- سردرد، گیجی یا خواب‌آلودگی و بی‌حالی
علل
ناشناخته است. رایج‌ترین فرضیه‌ها عبارتند از:
- حاملگی دو قلو یا چند قلو، که باعث تولید مقادیر زیادی از هورمون گنادوتروپین جفتی می‌شود.
- التهاب لوزالعمده
- بیماری مجاری صفراوی
- عوامل روانی مثل افسردگی یا پاسخ نامناسب و ناکافی به استرس
- بیماری تیرویید
عوامل تشدید کننده بیماری
- حاملگی در سنین کم
- اولین حاملگی
- زیاد شدن وزن مادر
- طلاق
- استرس عاطفی
- خانم‌های با پوست روشن
پیشگیری
- به هنگام حاملگی، هیچ دارویی را بدون مشورت با پزشک مصرف نکنید.
- در تمام مراحل حاملگی رژیم غذایی مناسب داشته باشید.
عواقب مورد انتظار
معمولاً با گذشت زمان و درمان مناسب (جایگزین مایعات از دست رفته) خوب می‌شود.
عوارض احتمالی
- کم آبی شدید بدن
- ندرتاً رشد نامناسب جنین یا پیامد نامناسب در جنین
درمان
اصول کلی
- بررسی‌های تشخیصی ممکن است برای رد سایر اختلالات کبد، کلیه، لوزالعمده، روده و مجرای گوارش انجام گیرند.
- در صورت بستری در بیمارستان یا درمان سرپایی، معمولاً مایعات و الکترولیت‌های از دست رفته (مثل سدیم و پتاسیم) جبران خواهند شد.
- اگر خانم حامله تحمل نوشیدن مایعات را نداشته باشد، تزریق سرم ضروری خواهد بود.
- حتی‌المقدور استرس را کم کنید. روان درمانی غالباً برای غلبه بر مشکلات عاطفی مفید خواهد بود.
- روزانه خود را وزن کنید و هرگونه تغییر غیرطبیعی را به پزشک خود گزارش دهید.
داروها
- سرم درمانی برای جایگزینی مایعات و الکترولیت‌های از دست رفته در صورتی که این اختلال جدی باشد. امکان دارد تزریق ویتامین و داروهای ضد استفراغ داخل رگ ضروری باشد.
- اگر داروهای دیگری برای شما تجویز شوند، به دستورالعمل مصرف آنها توجه کنید.
- بدون نظر پزشک، هیچ دارویی را برای جلوگیری از استفراغ مصرف نکنید.
فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری
- استراحت در رختخواب ممکن است برای بعضی از بیماران مفید باشد.
- پس از بهبودی، کارهای روزمره خود را تدریجاً و هر قدر که توانتان اجازه می‌دهد از سر گیرید. به مقدار متوسط کار و ورزش کنید. به مقدار کافی استراحت کنید.
رژیم غذایی
اگر اختلال به حدی نرسیده باشد که نیاز به بستری شدن و دریافت سرم وجود داشته باشد، این دستورالعمل‌ها را پیگیری کنید:
- اگر صبح‌ها احساس تهوع می‌کنید، قبل از برخاستن از رختخواب نان سوخاری یا شیرینی خشک بخورید.
- وعده‌های غذایی بهتر است کم حجم و تعدادشان زیادتر باشد.
- غذاهای سرخ کردنی یا پر ادویه نخورید؛ این نوع غذاها باعث افزایش تهوع می‌شوند. مصرف محصولات، خصوصاً کره، شیر و پنیر را محدود کنید.
- پس از اتمام غذا، 45 دقیقه بنشینید.
- اگر نیاز به سرم باشد، پس از مدتی می‌توان به ترتیب مایعات شفاف و رقیق، رژیم کامل مایعات، و سپس رژیم عادی در وعده‌های کوچک را امتحان کرد.
درچه شرایطی باید به پزشک مراجعه نمود؟
- اگر شما یا یکی از اعضای خانواده‌تان علایم استفراغ شدید حاملگی را دارید.
- اگر علی‌رغم درمان، تهوع، استفراغ یا کاهش وزن بدتر شوند.