V{maketoc}
!گیخاتو ایلخان مغول
«694 - 690 ق / 1295 - 1291 م»

ارغون در بستر بیماری جانشینی برای خود انتخاب نکرد، به همین جهت پس از مرگ او، بار دیگر بزرگان و امیران ((مغول)) مجبور به انتخاب ایلخان جدید شدند تا این که عاقبت برادر ارغون، گیخاتو را که حکومت ((روم)) را بر عهده داشت و بذل و بخشش هایش توانسته بود هواخواهان زیادی را گرد او جمع آورد، برگزیدند به همین خاطر فرستاده‏ای به آن دیار اعزام کردند. گیخاتو پس از دریافت پیام بی درنگ عازم پایتخت شد که در این میان شاهزاده بایدو، از نواده هولاگو که نام وی نیز جزو فهرست نامزدهای ایلخان بود، ناخشنودی خود را از این گزینش اعلام کرد. به هر تقدیر گیخاتو در 23 رجب 690 ق / 22 جولای 1291 م، در شهر فلاط بر تخت نشست و بی درنگ علیه امیرانی که مخالفش بودند دست به کار شد. وی در همان آغاز فرمانروایی‏اش با شورش ترکمانان روم بر ضد مغولان آن دیار مواجه شد به همین خاطر خود برای دفع شورش، به روم لشکر کشید تا این که توانست فتنه را فرو بنشاند «691 ق / 1292 م»، گیخاتو وزارت خویش را به صدرالدین زنجانی سپرد و او را صدر جهان لقب داد علاوه بر آن قدرت فوق العاده‏ای نیز به او تفویض کرد. به طوری که حتی در عزل و نصب شاهزادگان و امیران نیز رأی و نظر او را ملاک قرار می‏داد.

! نشر اولین پول کاغذی توسط گیخاتو
گیخاتو پس از نیل به فرمانروایی بیشتر اوقات خود را به عیش و عشرت سپری می‏کرد به طوری که بوالهوسی و ولخرجی او موجب شد تا خزانه تهی شود و ناچار به تدبیر و تشویق صدر جهان به نشر و ترویج نوعی پول کاغذی به نام چاو اقدام کرد، اما چون چاو تنها یک بدعت بود، مورد قبول عامه واقع نشد و لاجرم مترک ماند. گیخاتو به سبب افراط در بوالهوسی و شهوت رانی‏اش مورد نفرت شدید دولتیان واقع شد. وی در این کار چندان افراط ورزید که به زنان و دختران امرای خویش نیز دست درازی می‏کرد. در این میان بایدو نواده هولاگو که به خاطر او از قبول سلطنتی که بعد از ارغون به وی نیز پیشنهاد شده بود، خودداری ورزید، چون یک بار در مجلس او، در عالم مستی، مورد اهانت گیخاتو واقع شد، در مقابل گیخاتو سر به شورش برداشت به طوری که حتی وساطت خان بزرگ قوبیلای قاآن نیز نتوانست آتش خشم او را فرو نشاند. از طرفی امرای گیخاتو هم که از کارهای ناپسند او ناخرسند بودند، او را در صحرای ((مغان)) دستگیر و به نزد بایدو فرستادند. سرانجام بایدو نیز فرمان به قتل گیخاتو داد و به این ترتیب در جمادی الاولی 694 ق /(( مارس)) 1295 م، در شهر ((همدان)) خود بر تخت سلطنت نشست.