مقدمه
راسته زوج سمی‌ها حیوانات بزرگ علفخوار هستند. از این راسته در ایران دو زیر راسته خوک شکلان و
نشخوارکنندگان وجود دارد. در زیر راسته خوک شکلان فقط تیره خوکها وجود دارند. حیوانات تیره خوک ، زوج سمی‌هایی هستند با بدنی سنگین و گردن و پاهای کوتاه. پوزه در آنها دراز بوده و به صفحه مسطح و برهنه و مرطوبی منتهی می‌شود که در آن سوراخهای بینی قرار دارد. چشمها نسبتا کوچک بوده و در عقب صورت واقع شده‌اند. گوشها نوک‌دار هستند و هر یک از پاها دارای 4 انگشت بوده و که فقط دو تای میانی روی زمین قرار می‌گیرد.
مشخصات ظاهری
خوک وحشی (Sus scrofa) یا گراز حیوانی است با ظاهر کاملا مشخص. سر آن بزرگ و دراز و گردن کوتاه و بدن حجیم و سنگین است. پاها کوتاه و نازک و هر یک دارای 4 انگشت است که هر کدام به سم بلند و باریکی منتهی می‌شوند. ولی فقط دو انگشت میانی هنگام ایستادن به زمین می‌رسند. دم به اندازه متوسط است. در سر پوزه زیاد به جلو امتداد پیدا کرده و در جلوی آن صفحه پهن و مسطحی وجود دارد. چشمها کوچک و در قسمت عقب صورت قرار گرفته‌اند.
گوش بزرگ و نوک‌دار و از موهای نرمی به طول 5 سانتیمتر پوشیده شده‌اند. بدن دارای موهای بلند و خشن و بلندی است. این موها در بالای سر و گردن و تا بالای شانه و قسمتی از وسط پشت بلندتر شده‌اند. رنگ حیوان تا حدودی متغیر است و بطور کلی رنگ قهوه‌ای است که تا خاکستری یا سیاهی با سایه‌ای از قرمزی مخلوط است. انتهاهای پاها و گوشها و دم تیره‌تر به رنگ قهوه‌ای سیاه می‌باشد. رنگ در بچه‌ها نسبت به بالغ‌ها کاملا تفاوت دارد.
نحوه زندگی
گراز در جنگلهای پست و بیشه‌زارها و نیزارها و بوته‌زارها کنار رودها و مردابها زندگی می‌کنند. بطور کلی در شبها فعال هستند و از غذاهای گیاهی مانند
ریشه و
ساقه و
برگ و دانه‌های مختلف و غلات و حبوبات و میوه‌جات و غذاهای حیوانی چون
حشرات و لارو آنها و
بی‌مهره‌های کوچک و حتی
جوندگان و لاشه حیوانات بزرگ تغذیه می‌کنند. بطور دسته جمعی زندگی کرده و گله‌هایی را تشکیل می‌دهند که بر حسب چگونگی وفور غذا یا کم هستند. معمولا چند خوک ماده با بچه‌های سال جاری و بچه‌های سال پیش باهم زندگی می‌کنند. نرهای بالغ بیشتر گله‌های جداگانه‌ای تشکیل می‌دهند ولی نرهای پیر بطور انفرادی زندگی می‌کنند.
تولید مثل
جفت‌گیری در مناطق سردسیر اواسط زمستان صورت می‌گیرد. در این مدت 3 تا 5 خوک نر با چند ماده باهم می‌گردند. در دوره جفت‌گیری که یک ماه طول می کشد خیلی کم غذا می‌خورند ولی آب بیشتری می‌نوشند. دوران آبستنی در حدود 4 ماه است. بچه‌ها در اواسط تا اواخر بهار متولد می‌شوند و تعداد آنها 4 تا 8 است و تا ده بچه نیز دیده شده است. در مناطق گرمسیری جنوب ایران جفت‌گیری زودتر انجام شده و زایش در اواخر زمستان صورت می‌گیرد. قبل از زایش مادر با برگ و علوفه و شاخه‌های خشک در انبوه درختان لانه‌ای می‌سازد.
پس از زایش بچه‌ها به سرعت رشد می‌کنند. ماده‌ها از لحاظ جنسی در 18 ماهگی و نرها کمی زودتر بالغ می‌شوند. خوک وحشی معمولا روز را در لانه و انبوه درختان پنهان می‌ماند. لانه آنها نزدیک آب قرار دارد. به هنگام بارندگی شدید و سیلاب از محل لانه دور شده به نقاط دیگری پراکنده می‌شوند. چنانچه تعداد آنها زیاد باشد به محصولات کشاورزی خسارات فراوانی وارد می‌کنند.
پراکندگی در ایران
خوک وحشی در ایران در بیشتر مناطق جنگلی و بیشه‌ها و نواحی سبز در گیلان و مازندران و گرگان و خراسان و آذربایجان ، کردستان ، کرمانشاه ، همدان ، لرستان ، خوزستان و سیستان و بلوچستان دیده شده است.
پراکندگی جهانی
جنوب و مرکز اروپا ، شوروی سابق تا دریای سیاه و ترکستان و سیبری ، مغولستان ، ژاپن ، چین ، هند و چین ، پاکستان ، افغانستان و ایران دیده می‌شود.
مباحث مرتبط با عنوان
