V{maketoc}

((عنوان پیوند)) ((Zinc)) - __Gallium__ - ((Germanium)) ((Aluminum|Al)) __Ga__ ((Indium|In))       {picture file=img/daneshnameh_up/1/13//Ga_TableImage.png} ((جدول استاندارد|جدول کامل)) عمومی__ ((فهرست نام عناصر|نام)), ((فهرست علائم عناصر|علامت اختصاری)), ((فهرست شماره عناصر|شماره)) Gallium, Ga, 31 ((گروه شیمیایی)) ((فلز ضعیف)) ((گروه جدول تناوبی|گروه)), ((دوره جدول تناوبی|تناوب)), ((بلوک جدول تناوبی|بلوک)) ((عنصر گروه 13|13 «IIIA))), ((عنصر دوره 4|4)) , ((بلوک p|p)) ((جرم حجمی)), ((درجه سختی موهز|سختی)) 5904 ((کیلوگرم بر متر مکعب|kg/m3)), 1.5 ((رنگ)) سفید نقره ای {picture file=img/daneshnameh_up/3/32//125pxGa2C31.jpg} __خواص اتمی__ ((وزن اتمی)) 69.723 ((واحد جرم اتمی|amu)) ((شعاع اتمی)) (calc.) 130 (136)((پیکومتر|pm)) ((شعاع کووالانسی)) 126 pm ((شعاع وندروالس)) 187 pm ((ساختار الکترونی)) ~np~~/np~((argon|Ar))~np~]~/np~3((اوربیتال d|d))10 4((اوربیتال s|s))2 4p1] ((الکترون| -e)) بازای هر ((سطح انرژی)) 2, 8, 18, 3 ((درجه اکسیداسیون)) ((«اکسید))) 3 ((«آمفوتریک))) ((ساختار کریستالی)) اورتورومبیک __خواص فیزیکی__ ((حالت ماده)) جامد ((نقطه ذوب)) 302.91 ((کلوین|K)) (85.57 °((فارنهایت|F))) ((نقطه جوش)) 2477 K (3999 °F) ((حجم مولی)) 11.80 ((scientific notation|×))10-6 ((متر مکعب بر مول|m3/mol)) ((گرمای تبخیر)) 258.7 ((کیلو ژول بر مول|kJ/mol)) ((گرمای هم جوشی)) 5.59 kJ/mol ((فشار بخار)) 9.31 ((scientific notation|E))-36 ((پاسکال|Pa)) at 302.9 K ((سرعت صوت)) 2740 ((متر بر ثانیه|m/s)) at 293.15 K __متفرقه__ ((الکترونگاتیویته)) 1.81 ((«درجه پائولینگ))) ((ظرفیت گرمایی ویژه)) 370 ((ژول بر کیلوگرم کلوین|J/«kg*K))) ((رسانائی الکتریکی)) 6.78 106/m ((اهم)) ((رسانایی گرمایی)) 40.6 ((wوات بر متر کلوین|W/«m*K))) 1st ((پتانسیل یونیزاسیون)) 578.8 kJ/mol 2nd پتانسیل یونیزاسیون 1979.3 kJ/mol 3rd پتانسیل یونیزاسیون 2963 kJ/mol 4th پتانسیل یونیزاسیون 6180 kJ/mol __پایدارترین ایزوتوپها__ ((ایزوتوپ|ایزو)) ((وفور طبیعی)) ((نیمه عمر)) ((روش فروپاشی|DM)) ((انرژی فروپاشی|DE)) ((مگا|M))((الکترون ولت|eV)) ((محصول فروپاشی|DP)) 69Ga __60.1%__ Ga با 38 ((نوترون)) ((ایزوتوپ پایدار|پایدار)) است 71Ga 39.9% Ga با 39 نوترون پایدار است واحدهای ((SI))& (( دما و فشار استاندار|STP)) استفاده شده مگر آنکه ذکر شده باشد.

__گالیم__ ((عنصر شیمیایی)) است که در ((جدول تناوبی)) دارای نشان Ga و ((عدد اتمی)) 31 می باشد. گالیم ((فلز پست)) نرم، کمیاب و نقره ای رنگ است که در حرارت پایین شکننده بوده اما در بالاتر از دمای اطاق به حالت مایع در می آید و واقعا در کف دست می جوشد .این ((عنصر)) در مقادیر بسیار کم در سنگ ((معدن)) ((بوکسیت)) و ((روی)) وجود دارد. ((آرسنید گالیم)) بعنوان ((نیمه هادی)) و بیشتر در ((دیود نور افشان|دیودهای نور افشان)) (LED ها)مورد استفاده می باشد.

! خصوصیات قابل توجه

گالیم با درجه خلوص بالا رنگ ((نقره)) ای جذابی داشته و فلز جامد آن مانند شیشه می شکند. فلز گالیم در صورت سخت شدن 1/3 درصد انبساط می یابد بنابراین نباید آنرا درظروف شیشه ای یا فلزی نگهداری کرد. همچنین گالیم ، بیشتر فلزات دیگر را با نفوذ در شبکه فلزی آنها فرسوده می کند.

گالیم یکی از چهار فلزی ((«سزیم)) ، ((جیوه)) و ((روبیدیم))) است که در دمای نزدیک به دمای معمولی اطاق به شکل مایع هستند و بنابراین می توان از آنها در ((دماسنج|دماسنجهای)) دمای بالا استفاده نمود.از نکات قابل توجه این عنصر ،دارا بودن یکی از بزرگترین بازه های مایع(منظور فاصله بین دمای ذوب و دمای تبخیر می باشد) برای یک فلز ،و دارا بودن ((فشار بخار)) کم در دماهای زیاد است.

این فلز تمایل شدیدی به فوق سرد شدن زیر ((نقطه ذوب)) خود دارد لذا برای سخت نمودن آن استفاده از ریزبلورها( ذرات ریزی که برای منجمد کردن بکار می رود) ضروری است.گالیم با درجه خلوص بالا توسط اسیدهای معدنی به آهستگی مورد حمله قرار می گیرند. نقطه ذوب آن بسیار پایین است (T=30°c) و چگالی آن در حالت مایع بیشتر از حالت بلوری آن می باشد.( همانند آب، برای فلزات معمولا" تاثیرات معکوس دیده می شود).

گالیم بصورت هیچ یک از ((ساختار بلوری|ساختارهای بلوری)) ساده ((متبلور شدن|متبلور)) نمی شود. حالت پایدار در شرایط عادی به صورت قائم الزاویه با 8 اتم در ((سلول واحد)) معمولی می باشد. هر اتم تنها یک همسایه نزدیک ( در مسافت A 44/2 ) و شش همسایه دیگر در A39/0 دارد.بسیاری از حالات پایدار و فراپایدار، تابع دما و فشار هستند.

عامل اتصال اتمهای نزدیکتر، ویژگی کووالانسی است ،بنابراین دوتائی های Ga2 اساسی ترین بخش این ساختار بلوری می باشد. ترکیب ((آرسنید گالیم)) قادر است ((الکتریسیته)) را مستقیما" به نور هم فاز تبدیل کند( این ویژگی برای دیودهای نورفشان ضروری است).

! کاربردها

عمده ترین مورد استفاده گالیم در ((IC)) های آنالوگ است ودومین کاربرد نهائی عمده آن در دستگاههای الکترونیک نوری ( بیشتر ((دیود لیزری|دیودهای لیزری)) و دیودهای نور فشان) می باشد.کاربردهای دیگر آن به شرح زیر است :

*گالیم چون باعث خیس شدن شیشه یا ((چینی)) می شود در ساخت ((آئینه)) های بسیار شفاف بکار می رود.
*به طور وسیع برای استحکام ((نیمه هادیها)) داشته و در ساخت ابزار جامد مثل ترانزیستور مورد استفاده قرار می گیرد.
*گالیم به راحتی با بیشتر فلزات آلیاژ تشکیل داده و بعنوان بخشی از آلیاژهای زود ذوب بکار می رود.

استفاده از گالیت ((منیزیم)) دارای ناخالصی (مانند Mn⁺² )، در ساخت پودر ((فسفر)) فعال شده با اشعه ((ماوراء بنفش)) آغاز گشته است.

! تاریخچه

گالیم را( از واژه ((زبان لاتین|لاتین)) ''Gallia'' به معنی "فرانسه" ونیز ''gallus'' به معنی ''خروس'') ((Lecoq de Boisbaudran)) در سال 1875 با مشخصه طیف نمایی خود ( 2 خط ((بنفش))) و در آزمایش یک مخلوط روی از کوههای ((پیرنه)) کشف نمود. قبل از کشف بیشتر ویژگیهای این عنصر توسط ((Dmitri Mendeleev)) بر مبنای جایگاهش در جدول تناوبی پیش بینی و توصیف شده بود ( او این عنصر فرضی را ''eka-aluminum'' نامید) .بعدها ((Boisbaudran)) در سال 1875 با ((الکترولیز)) هیدروکسید در محلول ((KOH)) این عنصر آزاد را بدست آورد. او نام این عنصر را از نام سرزمین مادری اش ((فرانسه)) اقتباس کرد و در یکی از جناسهای چند زبانه مورد علاقه دانشمندان اوایل قرن نوزدهم ،نام این عنصر را از نــام "Lecoq " به معنی خروس گرفتند ،و کلمه لاتین برای خروس ، "gallus" است.

{picture file=img/daneshnameh_up/f/f6//130pxGallium1_640x480.jpg}

! پیدایش

این فلز حقیقی اغلب بصورت اجزاء بسیار کم در ((بوکسیت)) ، ((ذغال سنگ)) ، ((دیاسپور)) ، ((ژرمانیت)) و((اسفالریت)) یافت می شود. غبار لوله حاصل از سوخت ذغال سنگ دارای مقادیر ب بزرگی 5/1 درصد گالیم می باشد.

!منابع
*[http://periodic.lanl.gov/elements/31.html|Los|Alamos National Laboratory - Gallium]

! اتصالات خارجی
*[http://www.webelements.com/webelements/elements/text/Ga/index.html WebElements.com - Gallium]
*[http://environmentalchemistry.com/yogi/periodic/Ga.html EnvironmentalChemistry.com - Gallium]