مجموع جرم همه
سیارکها کمتر یک هزارم
جرم زمین یا یک بیستم جرم
ماه است. در پهنه ی
فضا، سیارکها اجسام بسیار کوچکی محسوب می شوند.
کمربند سیارکها بین
مدارهای مریخ و
مشتری قرار دارد. این کمربند تقریبا در فاصله ی بین 7/1 تا 4 واحد نجومی از
خورشید، گسترده شده است. در این کمربند، میلیاردها سیارک یافت می شود که معمولا گستره ای پهناور از فضای خالی میان آنها وجود دارد.
سیارکها ممکن است
کربنی،
سنگی، یا
فلزی باشند. دانشمندان بر این عقیده اند که اگر میدان
جاذبه ی قوی سیاره ی مشتری نبود، این سیارکها به هم چسبیده و سیاره ای را بوجود می آوردند.
سیارکها به ترتیب کشف مدارهایشان شماره گذاری می شوند. گاهی اوقات، سیارکها به وسیله ی کاشفانشان نامگذاری می شوند.در ابتدا، اسامی را که معمولا مونث بودند از
اساطیر یونان و
روم بر می گزیدند (مانند
وستا،
پالاس،
جونو، ...) با به اتمام رسیدن اسامی اسطوره ای، به استفاده از اسامی
ایالتها،
شهرها،
دانشگاهها،
آهنگسازان،
نویسندگان،
فضانوردان و غیره ...روی آوردند.
امروزه اسم آنها هر چیز می تواند باشد. مثلا سیارک 2309، به یاد یکی از شخصیتها ی معروف سربال تلوبزیونی
پیشتازان فضا ،
آقای اسپاک نام گرفته است.
سیارک
سرس باپهنای 933 کیلومتر (57 مایل) بزرگترین و اولین سیارکی است که در سال 1801 کشف گردید. این سیارک به گونه ای غیر عادی بزرگ است، چرا پهنای اکثر سیارکها از250 کیلومتر تجاوز نمی کند. تخمین زده شده است که تقریبا یک میلیارد سیارک دارای پهنای بیش از یک
کیلومتر (6/0
مایل) می باشند.
سیارکهایی که قطرشان بیش از 300 کیلومتر (185 مایل) است،
کروی هستند. سیارکهای کوچکتر، شکل نامنظمی دارند. کوچکترین سیارکها ذرات غبار هستند که قطرشان از سر یک سوزن بیشتر نمی باشد.
اگر سیارک عظیم "سرس" روی زمین بیفتدمی تواند
قسمت اعظم "درباچه ها پنج گانه" را بپوشاند.
|
حدود 6/4 میلیارد سال پیش، جرم کمربند سیارکی تقریبا 1200 برابر جرم امروزی خود بود. کمربند در آن زمان شامل اجسامی صدها برابر بزرگتر از "سرس" (بزرگترین سیارک شناخته شده ) بود.
هنگامیکه این اجسام به همدیگر برخورد کردند،جاذبه ی سیاره ی مشتری مانع از چسبیدن آنها به یکدیگر گردید، در نتیجه آنها به تکه های کوچکتر تقسیم شدند. بسیاری از این سیارکها درمنظومه ی شمسی پخش شده اند. این سیارکها، یا به سطح سیارات و اقمار مختلف برخورد می کنند یا به درون خورشید می افتند.
بیش از 90 درصد سیارکها درکمربند سیارکها قرار دارند. بین 3 تا6سال طول می کشد تا این سیارکها مدار گردش خود بدور خورشید را طی کنند. بقیه معمولا بصورت گروهی طبقه بندی می شوند که هر گروه مدار خاص خودش را دارد. سیارکهای
تروایی (برجیسی) دو گروه از سیارکهای کاملا تیره هستند که در مدار سیاره ی
مشتری (برجیس) قرار دارند. یکی از این دو گروه جلوتر از مشتری و دیگری بدنبال سیاره ی مشتری حرکت می کند. مدار گردش سیارکهای گروههای
آمور،
آپولو، و
آتن به زمین نزدیکتر است.
سیارکهای زیادی را می توان به وسیله
تلسکوپ مشاهده کرد. در شرایط مناسب، می توان
وستا را که با پهنای 501 کیلومتر (311 مایل) چهارمین سیارک بزرگ محسوب می شود، حتی با چشم غیر مسلح مشاهده نمود.
از زمین، اکثر سیارکها بصورت نقاط نورانی کوچک دیده می شوند. برای مطالعه ی دقبقتر، یا سیارک باید نسبتا به زمین نزدیک باشد، یا این که بوسیله یک
کاوشگر فضایی مورد بررسی قرار گیرد.
از زمان
یوهانس کپلر (1630-1571)،
ستاره شناس آلمانی، ستاره شناسان حدس می زدند که بین سیارات
مریخ و مشتری ممکن است سیاره ای وجود داشته باشد. این گمان با انتشار قانون
بده – تیتوس (فرمولی برای محاسبه مسافت بین سیارات بر اساس فاصله آنها از خورشید ) در سال 1772، و کشف
اورانوس در سال 1781 که دقیقاً مطابق با فاصله محاسبه شده از راه این قانون بود، قوت بیشتری یافت.
ستاره شناسان آلمانی جستجوی منظم برای کشف این سیاره را شروع کردند ، اما اولین سیارک،
سرس، بطور تصادفی توسط یک ستاره شناس ایتالیایی در اول
ژانویه سال 1801 کشف شد.
چندی نگذشت که سه سیارک دیگر کشف شدند :
پالاس در سال 1802،
جونو در سال 1804 و
وستا در سال 1807. فاصله تمام این سیارکها از خورشید تقریباً یکسان بود، بنابر این ستاره شناسان احتمال دادند که سیاره گمشده بایستی به قطعات کوچکتری تبدیل شده باشد. این کاوش همچنان ادامه داشت، اما تا سال 1845 سیارکی کشف نشد.
از این سال به بعد، اکتشافات فزاینده ای صورت گرفتند. بویژه استفاده از عکاسی در ستاره شناسی در سال 1891 به این امر سرعت بیشتری بخشید. اکنون بیش از 5000 سیارک کشف و نامگذاری شده اند و می توان از زمین و به کمک یک تلسکوپ 5/2 متری (2/8فوت) از بیش از 40000 سیارک عکسبرداری نمود .
برای نخستین بار، سیارکی به نام
گاسپرادر سال 1991 از نزدیک مورد
مشاهده قرارگرفت. تا به امروز، این
سه سیارک تنها مواردی بوده اند که
بادقت فراوان مورد بررسی قرار گرفته اند.
|
منبع: