| | |
| |
| |
| |
| |
کمال تبریزی |
|
کمال تبریزی در سال 1338 در تهران به دنیا آمد. او در سال 1356 در رشته مهندسی راه و ساختمان وارد دانشگاه پلی تکنیک ( امیر کبیر ) شد. تبریزی در این دانشگاه به عضویت کمیته فرهنگی دانشجویان مسلمان در آمد و به فعالیت هایی چون ، نمایش برخی فیلم های سینمایی و برگزاری نمایشگاه عکس پرداخت. بعد از انقلاب اسلامی و بعد از وقوع انقلاب فرهنگی ، وارد تلوزیون شد و هم زمان دوره هایی را با برخی از اساتید سینما گذراند. با شروع جنگ تحمیلی به همراه یک گروه برای فیلم برداری عازم میدان های جنگ شد.
|
تبریزی پس از بازگشایی مجدد دانشگاه ها ، تغییر رشته داد و در رشته سینما از دانشکده سینما و نیز در رشته تئاتر از دانشگاه هنر فارغ التحصیل شد.
|
تبریزی فعالیت های سینمایی اش را با کارگردانی ، نویسندگی ، فیلم برداری و تدوین فیلم های کوتاه از سال 1358 آغاز کرده بود ، اما فعالیت حرفه ای او در سال 1364 و با دستیار کارگردانی ابراهیم حاتمی کیا در فیلم هویت آغاز شد و او تجربه ای در زمینه کارگردانی به دست آورد.
|
تبریزی در سال 1366 ، اولین تجربه مستقل فیلم سازی اش را ارائه داد. این فیلم عبور نام داشت و تبریزی خود فیلم نامه آن را نوشته بود. ماجرای عبور در جنگ می گذشت و درباره دو دوست قدیمی بود که بعد از شش سال جدایی بار دیگر در میدان های جنگ یکدیگر را می یابند و با هم همدل می شوند. عبور به عنوان اولین اثر مستقل تبریزی قابل قبول بود ، اما این فیلم برخوردار از ضعف هایی بود که تنها تجربه ، می توانست آنها را بر طرف کند. دومین فیلم بلند تبریزی ، در مسلخ عشق ( 1969) نام داشت. این فیلم نیز در جنگ می گذشت و درباره گروهی از رزمندگان بود که در محاصره دشمن قرار می گیرند و شکست می خورند و علت آن نیز ، خیانت فرماندهان ارتش ( به دستور بنی صدر ، فرمانده کل قوا در اوایل دوران جنگ ) است. این فیلم چندان مورد توجه قرار نگرفت.
|
اما این سومین فیلم تبریزی با نام پایان کودکی ( کودک قهرمان ) ( 1372 ) بود ، که بخشی از استعدادهای بالقوه تبریزی را در عرصه فیلم سازی نشان داد و به نوعی آغاز دوران درخشش او بود. پایان کودکی ، فیلمی ساده بود که ماجرای بزرگ شدن یکباره کودکی روستایی را در نبود پدر و در دفاع از مادر و خواهرش ، در وسط یک دشت و در برابر چند سرباز عراقی نشان می داد.
|
|
تبریزی در سال 1374 ، دست به یک تجربه جسارت آمیز زد و نخستین فیلم کمدی – جنگی سینمای ایران را با نام ، لیلی با من است را ساخت. در این فیلم حوادثی کمیک و شاد در متن جنگ شکل می گرفتند و تلاش و کوشش های طنز آمیز یک فیلم بردار جنگ برای فرار از خط مقدم ، او را مرحله به مرحله به خط مقدم می کشاندند. این فیلم بر اساس فیلم نامه ای از رضا مقصودی که پیشتر در فیلم عبور با تبریزی همکاری کرده بود ، ساخته شد. این فیلم با استقبال بسیار خوبی از جانب تماشاگران رو به رو شد.
|
تبریزی در فیلم بعدی اش نیز ، فیلم نامه ای از مقصودی را جلوی دوربین برد. این فیلم مهر مادری نام داشت و در سال 1376 ، ساخته شد. مهر مادری ماجرای ساده دلتنگی های پسر بچه ای در کانون اصلاح و تربیت بود که در رویاهایش به دنبال مادر نداشته اش می گردد و سرانجام نیز به اشتباه گمان می کند که مددکار کانون ، همان مادر اوست و ... . مهر مادری به ویژه در بخش سینمای کودک بسیار مورد توجه قرار گرفت.
|
در پروژه بعدی اش ، در سال 1377 ، تبریزی فیلم شیدا را ساخت. فیلم شیدا نیز بر اساس فیلم نامه ای از مقصودی ساخته شد. تبریزی در این فیلم بار دیگر به سراغ جنگ رفت ، اما این بار جنگ ، موضوعی حاشیه ای بود که در متن آن ، ماجرایی عاشقانه روایت می شد.
|
|
فیلم بعدی تبریزی ، گاهی به آسمان نگاه کن ، نام داشت که در سال 1381 ساخته شد. فیبلم نامه این فیلم را فرهاد توحیدی نوشته بود و برداشتی آزاد از کتاب مرشد و مارگریتا نوشته بولگاکف ، نویسنده روسی تبار ، بود. گاهی به آسمان نگاه کن ، درباره روحی است که از آسمان به زمین می آید و به آسایشگاهی می رود که در آنجا جانبازان جنگ سکونت دارند و ... . این فیلم ، ساختار آشفته ای داشت و با وجود داستان ها و شخصیت های متعدد ، کند و خسته کننده بود. این فیلم با وجود آنکه در فیلم نامه ، ضعف هایی داشت ، اما از کارگردانی خوب تبریزی بهره مند بود.
|
|
فرش باد ، فیلم بعدی کمال تبریزی ، یک محصول مشترک بین ایران و ژاپن بود و قرار بود به نوعی یک فیلم تبلیغاتی درباره ایران ، به ویژه اصفهان باشد. فرش باد ماجرای فرشی است که به یک ژاپنی تعلق دارد و باید به یاد همسر او که در یک تصادف جان خود را از دست داده است ، بافته شده و به موقع تحویل داده شود. مرد ژاپنی به همراه دخترش که در اثر مرگ مادر ، دچار افسردگی شده به ایران می آید و مهمان نوازی دوستان ایرانی آنها ، به نوعی درمانی است برای دلتنگی های این دختر غمگین و ... . فرش باد بهترین فیلمی است که ایران به عنوان محصول مشترک با کشورهای دیگر تولید کرده است ، اما جنبه های تبلیغاتی فیلم ، در بخش هایی از آن به فیلم صدمه زده است. با این وجود این فیلم چه از سوی تماشاگران و چه از سوی منتقدان با استقبال بسیار خوبی مواجه شد ، تا جایی که برنده سیمرغ بلورین فیلم برگزیده تماشاگران از جشنواره فیلم فجر ( 1381 ) شد.
|
فیلم بعدی تبریزی ، فیلم جنجال برانگیز و پر سر و صدای مارمولک بود. مارمولک بر اساس فیلم نامه ای از پیمان قاسم خانی ساخته شد. این فیلم ماجرای یک زندانی است ، معروف به مارمولک ، که از زندان فرار می کند و خود را به جای یک روحانی جا می زند ، او که قصد خروج از کشور را دارد ، در یک شهر مرزی با امام جماعت مسجد شهر که قرار بوده در همان زمان وارد شهر شود ، اشتباه گرفته می شود و همین اشتباه موقعیتی کمیک ایجاد کرده و در نهایت موجب تحول دزد می شود. مارمولک به دلیل مضمونی که از آن برخوردار بود ، بسیار بحث برانگیز شد و توقیف فیلم و جمع کردن یک باره آن از سینما ها نیز بر این جنجال افزود. در هر حال فیلم مارمولک در سینمای ایران یک اتفاق بود و به نسبت فیلم های کمدی سطحی که در این چند سال در سینمای ایران ساخته شده ، از طنزی ظریف تر برخوردار بود و بازی خوب پرویز پرستویی نیز ، بر تاثیر کمیک آن افزوده بود.
|
|
آخرین فیلمی که تبریزی تا به امروز ساخته ، یک تکه نان ، نام دارد. یک تکه نان درباره معجزه و پاکی و معصومیت است. این فیلم از چند داستان تشکیل شده که همگی در یک روز اتفاق می افتند و همگی سرانجام به یکدیگر می پیوندند. این فیلم مضمونی عمیق و اصطلاحا معنا گرا داشت و همچنین از کارگردانی خوب ، بازی های خوب و قابل قبول ، فیلم برداری زیبا و ... بهره مند بود.
|
تبریزی کارگردانی است که استعداد خوبی در به تصویر کشیدن موقعیت های مختلف دارد. نگاهی اجمالی به کارنامه او نشان می دهد که او فیلم های متفاوتی ساخته ، برای مثال ، فیلم جنگی ، فیلم عاشقانه ، فیلم خانوادگی و اجتماعی ، فیلم کمدی و ... ، و در عمده آنها نیز موفق عمل کرده است. همچنین فعالیت های او در زمینه فیلم برداری ، دانش خوبی در زمینه شناخت تصویر و ایجاد جاذبه های بصری در اختیار او گذاشته است و عمده آثار از این حیث قابل توجه هستند. او کارگردانی است که مسلما در آینده سینمای ایران نیز نقش مهمی خواهد داشت.
|
فیلم شناسی کمال تبریزی ( در مقام کارگردان )
|
• عبور (۱۳۶۷) |
• در مسلخ عشق (۱۳۶۹) |
• پایان کودکی (کودک قهرمان) (۱۳۷۲) |
• لیلی با من است (۱۳۷۴) |
• مهر مادری (۱۳۷۶) |
• شیدا (۱۳۷۷) |
• گاهی به آسمان نگاه کن (۱۳۸۱) |
• فرش باد (۱۳۸۱) |
• مارمولک (۱۳۸۲) |
• یک تکه نان (۱۳۸۳)
|
گزیده جوایز و افتخارات
|
• برنده سیمرغ بلورین فیلم برگزیده تماشاگران و نیز برنده جایزه ویژه هیئت داوران ، هر دو برای فیلم فرش باد ، در دوره بیست و یکم جشنواره فیلم فجر ( 1381).
|
برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی در بخش فیلم های معنا گرا و همچنین برنده سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی در بخش فیلم های بلند ایرانی ، هر دو برای فیلم یک نکه نان ، در دوره بیست و سوم جشنواره فیلم فجر ( 1383).
|
• برنده تندیس فیلم برگزیده انجمن نویسندگان و منتقدان برای فیلم فرش باد ، از دوره هفتم جشن خانه سینما ( 1382).
|
• برگزیده دیپلم افتخار بهترین کارگردانی برای فیلم عبور ، از سومین دوره جشنواره دفاع مقدس ( 1369).
|
برنده تندیس بلورین بهترین کارگردانی برای فیلم پایان کودکی از دوره پنجم جشنواره دفاع مقدس ( 1373). |