کعب بن زید انصاری نجاری، در میان طایفه بنی نجار از طوایف معروف
خزرج، در
مدینه، به دنیا آمد. پدر وی زید بن قیس و مادرش لیلی دختر عبدالله بن ثعلبه و همسرش ریاع دختر عبد عمرو اشهلی نام داشت.
از او یک پسر و یک دختر به یادگار ماند. کعب انصاری پس از پذیرش اسلام در جنگ های
بدر و
احد شرکت جست. وی سپس به همراه جمعی از اصحاب
پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم به عنوان معلم قرآن و احکام دینی راهی
نجد شد.
ولی در منطقه
بئر معونه مورد هجوم دشمن واقع شدند. همرزمان وی به شهادت رسیدند، اما وی مجروح شد و از آن حادثه جان سالم به در برد. وی سپس در
نبرد خندق شرکت کرد. بنا به نقلی ضرار بن خطاب فهری، تیری به سوی وی پرتاب کرد و بر اثر آن وی به شهادت رسید.
منابع:
اسد الغابه، ج4، ص 477؛
الطبقات، ج 3، ص 521؛
الاصابه، ج 3، ص 296؛
الاستیعاب، ج 20 ص 291؛
المغازی، ج 1، ص 353 و 496؛