تاریخچه ی:
کروماتوگرافی
تفاوت با نگارش: 1
| - | __کروماتوگرافی (chromatoghraphy)__ |
+ | !ریشه لغوی
کروماتوگرافی (chromatoghraphy) ، در زبان یونانی chroma یعنی ((رنگ)) و grophein یعنی نوشتن است. |
| | !اطلاعات اولیه | | !اطلاعات اولیه |
| - | پر کاربردترین شیوه جداسازی تجزیه ای کروماتو گرافی است که در تمام شاخه های علوم کاربرد هایی دارد . کرماتو گرافی گروه گوناگون و مهمی از روش های جداسازی را شامل می شود و امکان می دهد تا اجزای سازنده نزدیک به هم مخلوط های کمپلکس را جدا منزوی و شناسایی کند بسیاری از این جداسازی ها به روش های دیگر ناممکن است . |
+ | پر کاربردترین شیوه ((جداسازی مواد)) تجزیه‌ای کروماتوگرافی است که در تمام شاخه‌های علوم کاربردهایی دارد. کرماتوگرافی گروه گوناگون و مهمی از روشهای جداسازی مواد را شامل می‌شود و امکان می‌دهد تا اجزای سازنده نزدیک به هم ((مواد کمپلکس|مخلوط‌های کمپلکس)) را جدا ، ((دستگاه منزوی|منزوی)) و شناسایی کند بسیاری از این جداسازی‌ها به روشهای دیگر ناممکن است. |
| | !سیر تحولی رشد | | !سیر تحولی رشد |
| - | اولین روش های کروماتو گرافی در سال 1903 بوسیله میخائیل سوئت ابداع و نام گذاری شد . او از این روش برای جداسازی مواد رنگی استفاده کرد. مارتین و سینج در سال 1952 به پاس اکتشافات ن ها در زمینه کروماتو گرافی جایزه نوبل دریافت کرد ند.
!ریشه لغوی
در زبان یونانی chroma یعنی رنگ و grophein یعنی نوشتن است |
+ | *اولین روشهای کروماتوگرافی در سال 1903 بوسیله ((میخائیل سوئت)) ابداع و نامگذاری شد. او از این روش برای ((جداسازی مواد رنگی)) استفاده کرد.
*((مارتین)) و ((سینج)) در سال 1952 به پاس اکتشافاتان در زمینه کروماتوگرافی ((جایزه نوبل)) دریافت کردند. |
| | !توصیف کروماتوگرافی | | !توصیف کروماتوگرافی |
| - | کروماتوگرافی را به دلیل اینکه در برگیرنده سیستم ها و تکنیک های مختلفی است نمی توان به طور مشخص تعریف کرد.اغلب جداسازی ها بر مبنای کروماتوگرافی بر روی مخلوطهایی از مواد بی رنگ از جمله گازها صورت می گیرد. کروماتوگرافی متکی بر حرکت نسبی دو فاز است ولی در کروماتوگرافی یکی از فازها بدون حرکت است و فاز ساکن نامیده می شود و دیگری را فاز متحرک می نامند. اجزای یک مخلوط به وسیله جریانی از یک فاز متحرک از داخل فاز ساکن عبور داده می شود. جداسازی ها بر اساس اختلاف در سرعت مهاجرت اجزای مختلف نمونه استوارند.
!روش های کروماتوگرافی
روش های کروماتوگرافی را می توان ابتدا بر حسب ماهیت فاز متحرک و سپس بر حسب ماهیت فاز ساکن طبقه بندی کرد. فاز متحرک ممکن است گاز یا مایع و فاز ساکن ممکن است جامد یا مایع باشد. بدین ترتیب فریند کروماتوگرافی به چهار بخش اصلی تقسیم می شود. اگر فاز ساکن جامد باشد کروماتوگرافی را کروماتوگرافی جذب سطحی و اگر فاز ساکن مایع باشد کروماتوگرافی را تقسیمی می نامند. |
+ | کروماتوگرافی را به دلیل اینکه در برگیرنده سیستمها و تکنیکهای مختلفی است نمی‌توان به طور مشخص تعریف کرد. اغلب جداسازی‌ها بر مبنای کروماتوگرافی بر روی مخلوطهایی از مواد بی‌رنگ از جمله گازها صورت می‌گیرد. کروماتوگرافی متکی بر ((حرکت نسبی فازهای ماده|حرکت نسبی دو فاز)) است ولی در کروماتوگرافی یکی از فازها بدون حرکت است و فاز ساکن نامیده می‌شود و دیگری را فاز متحرک می‌نامند. اجزای یک مخلوط به وسیله جریانی از یک فاز متحرک از داخل فاز ساکن عبور داده می‌شود. جداسازی‌ها بر اساس اختلاف در سرعت مهاجرت اجزای مختلف نمونه استوارند.
!روشهای کروماتوگرافی
روشهای کروماتوگرافی را میتوان ابتدا بر حسب ماهیت فاز متحرک و سپس بر حسب ماهیت فاز ساکن طبقه‌بندی کرد. فاز متحرک ممکن است ((گاز)) یا مایع و فاز ساکن ممکن است جامد یا مایع باشد. بدین ترتیب فریند کروماتوگرافی به چهار بخش اصلی تقسیم می شود. اگر فاز ساکن ((جامد)) باشد کروماتوگرافی را ((کروماتوگرافی جذب سطحی)) و اگر فاز ساکن ، ((مایع)) باشد ((کروماتوگرافی تقسیمی|کروماتوگرافی)) را تقسیمی می‌نامند. |
| | !انواع کروماتوگرافی | | !انواع کروماتوگرافی |
| - | هر یک از چهار نوع اصلی کروماتوگرافی انواع مختلف دارد
*مایع – جامد
** کروماتوگرافی جذب سطحی
# کروماتوگرافی لایه نازک
# کروماتوگرافی تبادل یونی
# کروماتوگرافی ژلی />• گاز – جامد
• کروماتوگرافی گاز – جامد
• مایع – مایع
• کروماتوگرافی تقسیمی
• کروماتوگرافی کاغذی
• گاز- مایع
• کروماتوگرافی گاز – مایع
• کروماتوگرافی ستون مویین |
+ | هر یک از چهار نوع اصلی کروماتوگرافی انواع مختلف دارد:
*((کروماتوگرافی مایع – جامد))
**((کروماتوگرافی جذب سطحی))
**((کروماتوگرافی لایه نازک))
**((کروماتوگرافی تبادل یونی))
**((کروماتوگرافی ژلی))
*((کروماتوگرافی گاز – جامد))
*((کروماتوگرافی مایع – مایع))
**((کروماتوگرافی تقسیمی))
**((کروماتوگرافی کاغذی))
*کروماتوگرافی گاز- مایع
**((کروماتوگرافی گاز – مایع))
**((کروماتوگرافی ستون مویین)) |
| | !مزیت روشهای کروماتوگرافی | | !مزیت روشهای کروماتوگرافی |
| - | با روشهای کروماتوگرافی میتوان جداسازی هایی را که به روش های دیگر خیلی مشکل می باشند انجام داد. زیرا اختلافات جزئی موجود در رفتار جزئی اجسام در جریان عبور آن ها از یک سیستم کروماتوگرافی چندین برابر می شود . هر قدر این اختلاف بیشتر شود قدرت جداسازی بیشتر و برای انجام جداسازی نیاز کمتری به وجود اختلافات دیگر خواهد بود.
کروماتوگرافی نسبت به ستون تقطیر این است که نسبتا آسان می توان به آن دست یافت با وجود اینکه ممکن است چندین روز طول بکشد تا یک ستون تقطیر به حداکثر بازده خود برسد ولی یک جداسازی کروماتوگرافی می تواند در عرض چند دقیقه یا چند ساعت انجام گیرد .
یکی از مزایای برجسته رو های کروماتوگرافی این است که آنها آرام هستند به این معنی که احتمال تجزیه اسام جداشونده به وسیله این روش ها در مقایسه با سایر روش ها کمتر است .
مزیت دیگر روش های کروماتوگرافی در این است که تنها مقدار بسیار کمی از مخلوط برای تجزیه لازم است به این دلیل روش های تجزیه ای مربوط به جداسازی کروماتوگرافی می تواننددر مقیاس میکرو و نیمه میکرو انجام گیرند.
روش های کروماتوگرافی ساده سریع و وسایل مورد لزوم ارزان هستند مخلوط های پیچیده را می توان نسبتا به آسانی به وسیله این روش ها به دست آورد . |
+ | *با روشهای کروماتوگرافی متوان جداسازی‌هایی را که به روشهای دیگر خیلی مشکل می‌باشند انجام داد. زیرا اختلافات جزئی موجود در رفتار جزئی اجسام در جریان عبور آنها از یک سیستم کروماتوگرافی چندین برابر می‌شود. هر قدر این اختلاف بیشتر شود قدرت جداسازی مواد بیشتر و برای انجام جداسازی مواد نیاز کمتری به وجود اختلافات دیگر خواهد بود. />
*مزیت کروماتوگرافی نسبت به ((تقطیر جز به جز|ستون تقطیر)) این است که نسبتا آسان میتوان به آن دست یافت با وجود اینکه ممکن است چندین روز طول بکشد تا یک ستون تقطیر به حداکثر بازده خود برسد ولی یک جداسازی مواد کروماتوگرافی می‌تواند در عرض چند دقیقه یا چند ساعت انجام گیرد.
*یکی از مزایای برجسته رو‌های کروماتوگرافی این است که آنها آرام هستند. به این معنی که احتمال ((تجزیه موا)) جداشونده به وسیله این روش‌ها در مقایسه با سایر روش‌ها کمتر است.
/>*مزیت دیگر روشهای کروماتوگرافی در این است که تنها مقدار بسیار کمی از مخلوط برای تجزیه لازم است به این دلیل روشهای تجزیه‌ای مربوط به جداسازی مواد کروماتوگرافی می‌توانند در ((مقیاس میکروسکوپی|مقیاس میکرو)) و نیمه میکرو انجام گیرند.
/>*روشهای کروماتوگرافی ساده سریع و وسایل مورد لزوم آنها ارزان هستند. مخلوط‌های پیچیده را میتوان نسبتا به آسانی به وسیله این روش‌ها به دست آورد.
__مواد__ |
__نوع کروماتوگرافی__ |
((جداسازی مواد شیمیایی مشابه|مواد شیمیایی مشابه)) |
کروماتوگرافی تقسیمی |
((جداسازی مواد شیمیایی غیر مشابه|مواد شیمیایی غیر مشابه)) |
کروماتوگرافی جذب سطحی |
((جداسازی گازها و مواد فرار|گازها و اجسام فرار)) |
کروماتوگرافی گازی |
((جداسازی مواد یونی و معدنی|مواد یونی و معدنی))
|
کروماتوگرافی تبادل یونی در ستون
کروماتوگرافی کاغذی یا لایه نازک
((کروماتوگرافی الکترفورز ناحیهای|الکترفورز ناحیهای)) |
((جداسازی مواد یونی و غیر یونی|مواد یونی و غیر یونی)) |
کروماتوگرافی تبادل یون یا ژلی |
((جداسازی مواد زیستی|مواد زیستی)) و ترکیباتی با جرم مولکولی نسبی بالا |
((کروماتوگرافی ژلی الکتروفورز)) |
|
| | !انتخاب بهترین روش کروماتوگرافی | | !انتخاب بهترین روش کروماتوگرافی |
| - | انتخاب نوع روش کروماتوگرافی بجز در موارد واضح (مانند کروماتوگرافی گازی در جداسازی گازها)عموما تجربی است زیرا هنوز هیچ راهی جهت پیش بینی بهترین روش برای جداسازی اجسام مگر در چند مورد ساده وجود ندارد . در ابتداروش های ساده تر مانندکروماتوگرافی کاغذی و لایه نازک امتحان می شوند زیرا این روش ها در صورتی که مستقیما قادر به جداسازی نباشند نوع سیستم کروماتوگرافی را که جداسازی ب وسیله آن باید صورت بگیرد مشخص می کنندآنگاه در صورت لزوم از روش های پیچیده تر استفاده می شود. از فهرست زیر می توان به عنوان یک راهنمای تقریبی استفاده کرد . |
+ | انتخاب نوع روش کروماتوگرافی بجز در موارد واضح (مانند ((کروماتوگرافی گازی)) در جداسازی مواد گازها) عموما تجربی است. زیرا هنوز هیچ راهی جهت پیش بینی بهترین روش برای جداسازی مواد اجسام مگر در چند مورد ساده وجود ندارد. در ابتدا روشهای ساده‌تر مانند ((کروماتوگرافی کاغذی)) و ((کروماتوگرافی لایه نازک|لایه نازک)) امتحان می‌شوند. زیرا این روش‌ها در صورتی که مستقیما قادر به جداسازی مواد نباشند نوع سیستم کروماتوگرافی را که ((جداسازی واد)) بوسیله آن باید صورت بگیرد، مشخص می‌کنند آنگاه در صورت لزوم از روشهای پیچیده‌تر استفاده می‌شود. از فهرست زیر میتوان به عنوان یک راهنمای تقریبی استفاده کرد. |
| - | * جسام ییایی مشاب کرواوگفی قیمی
* اسام شیمیایی تف کروماتوگرافی ب ی />* گا ا و اام ر کاتوری ازی
* سام یونی و مدنی کروماوفی ا ینی ر ن
کماوگفی کای یا ایه اک
الورز ایه ای
* اجسام یونی و غیر یونی کروماتوگرافی تل یونیی ا ژلی
* مواد یتی و ترکیبای با
جر موللی سبی ا ا کروماتوگرافی ژلی الکتروفورز
در جسی ای مشکل وقی که رو ای ساده اق کارایی ام ت کروماتوگرافی مایع با کارایی بال (HELC) می واد واگ باد . |
+ | ر جداساای مشک وقتی که روش‌ای ه فق کاایی لازم تد روش ((کروماتوگرافی می)) با کیی بال (HELC) ی تواند جواگو اشد.
!مباحث رط با ان
*((تجزیه موا))
*((تقطیر))
*((طیر جز به جز))
*((جاسازی مواد))
*((اسازی مواد رنگی)) />*((داسازی مواد یتی)) />*((اازی واد شییایی یر مب))
*((دای موا یمیایی شابه))
*((جداسازی وا کمپلکس))
*((جداسازی ا و وا فرار))
*((جداسازی مواد یونی و غیر یونی)) />*((جداسازی مواد یونی و معدنی)) />*((حرکت نسبی فازهای ماده)) />*((کروماتوگرافی الکتفو ناحیهای))
*((کروماوفی تبال یونی))
*((کرماتورای تسیمی)) />*((کوماتگرافی ژلی)) />*((کروماتوگرافی ژلی الکتروفورز))
*((کوماتورافی ج سی)) />*((کرماتوگرافی کغذی)) />*((کرومتگرافی لایه اک))
*((کروماتوگرافی ای)) />*((کرمترافی مایع – ا)) />*((کروماتوگرافی مایع – مایع)) />*((کروماتوگرافی گا – اد))
*((کوماوگرای گای)) |
