زیدیه فرقه ای است از شیعه که به زید بن علی بن الحسین علیه السلام منسوبند ،و آنان سه طایفه اند: جارودیه، سلمانیه و تبیریه ، و نیز اسم عمومی جمیع فرقه هایی است که بعد از حضرت امام علی بن حسین بجای امام محمد باقر علیه السلام پسر دیگر آن حضرت یعنی زید بن علی را امام می دانستند .

اصحاب زید بن علی در روزگار بنی امیه ظهور کردند و بنای مذهب آنان این است که پس از علی و حسن و حسین سلام الله علیهم ،هر علوی که معصوم باشد شایعه است که طلب امامت کند هرکسی که از فرزندان علی علیه السلام ، پارسا و معصوم
باشدوباشمشیر قیام کند،او امام است .ا

از امامهای زیدیه دو تن مشهورترند
یکی حسن بن زید معروف به داعی کبیر که دولت علویان طبرستان را درحدودسال 250ه.ق تاسیس کرد . و دیگری قاسم رسی متوفای سال 246 هـ. ق که خود و جانشینانش اصول عقاید یگانه موجود را تدوین کردند که به سبک اصول مذهب معتزلی است و سخت با تصوف ناسازگار است.

زیدیه در بعضی از مسایل همانند شیعه عمل می کنند مانند گفتن حی علی خیر العمل در اذان و پنج بار تکبیر گفتن درنماز میت، نخوردن قربانی غیرمسلمین.

شرایط اصلی امام در مذهب زیدیه عبارت است از این که از اهل بیت پیامبر باشد (خواه از نسل امام حسن خواه از نسل امام حسین) بر این اساس امامت ارثی نیست، امام باید خودش قادر به جنگ یا دفاع باشد و به همین جهت امامی که کودک و یا غایب باشد را به امامت قبول ندارند.

زیدیه در دو ناحیه به قدرت سیاسی رسیدند یکی در سواحل دریای خزر از زمان داعی کبیر تا حدود 520 هـ. ق که در آنجا قریب 25 امام و داعی پیدا شدند و دوم در یمن که یحیی بن حسین متوفا سال 298 هـ. ق از نوادگان قاسم رسی که پیشوای گروهی اندک ولی بسیار مومن و فداکار زیدیه در مدینه با جمعی از پیروان خود بعنوان جهاد به جانب جنوب جزیره العرب به راه افتادند بر یمن مستولی شدند و حکومت دینی در آن ناحیه تاسیس کردند.

منابع:

لغت نامه دهخدا، ج 8،‌ ص 11522-

المللل و النحل شهرستانی، ج 1، ص 137.