>>
r>r />{img src=img/daneshnameh_up/b/b9/Pubuttb.jpg} /> />
/> /><td> /><center> />l>r />پلوتونیوم /> />
>>

>>
    
 منو
 کاربر Online
712 کاربر online
تاریخچه ی: پلوتونیم

تفاوت با نگارش: 2

Lines: 1-57Lines: 1-73
-V{maketoc}

__پلوتونیوم__ یک ((عنصر شمیایی)) ((رادیواکتیو)) و ((فلز|فلزی)) است که نماد آن Pu و ((عدد اتمی)) آن 94 میباشد. ((وزن اتمی)) این عنصر 244.06 بوده و چگالی آن 19.800 ((کیلوگرم بر متر مکعب|kg/m3 )) میباشد.

پلوتونیوم در سال 1940 توسط دکتر ((GlennT.Seaborg)) ، ((Edwin McMillan)), ((Kennedy)) و ((Wahl)) از طریق بمباران ((دوترونی)) اورانیوم در سیکلوترون(شتاب دهنده ذرات مدور) Berkeley Radiation Laboratory دانشگاه کالیفرنیا برکلی کشف شد. اما این کشف تا مدتها سری باقی ماند. این عنصر با توجه به کشف سیاره ((سیاره پلوتو)) که درست بعد از ((نپتون)) کشف شد ،پلوتونیوم نام گرفت.(پلوتون در منظومه شمسی بعد از نپتون قرار دارد).
+










{img src=img/daneshnameh_up/3/35/Pu.jpg}
td>

<center>

لایه های اتمی پلوتونیوم



!اطلاعات اولیه

__پلوتونیوم__ ، یک ((عنصر شیمیایی)) رادیواکتیو و ((فلز|فلزی)) است که نماد آن __Pu__ و ((عدد اتمی)) آن 94 مباشد. ((جرم اتمی|وزن اتمی)) این عنصر 244.06 بوده ، ((چگالی)) آن 19.800 kg/m3 مباشد. پلوتونیوم در سال 1940 توسط __GlennT.Seaborg__ ، __Edwin McMillan__ ، __Kennedy__ و __Wahl__ از طریق بمباران دوترونی اورانیوم در سیکلوترون (شتاب دهنده ذرات مدور) Berkeley Radiation Laboratory دانشگاه کالیفرنیا برکلی کشف شد. اما این کشف تا مدتها سری باقی ماند. این عنصر با توجه به کشف سیاره پلوتو که درست بعد از ((نپتون)) کشف شد، پلوتونیوم نام گرفت؛ (پلوتون در منظومه شمسی بعد از نپتون قرار دارد).
 !ایزوتوپها !ایزوتوپها
-
مهمترین ((ایزوتوپ)) پلوتونیوم Pu239 بوده که ((نیمه عمر)) آن 24200 سال میباشد. و به دلیل نیمه عمر کوتاه آن رد بسیار ناچیزی از پولوتونیوم به صورت طبیعی در معادن
یافت میشود. پلوتونیوم239 ، در رآکتورهای هسته ای از اورانیوم 238 ، و در مقیاسهای بالا تولید میشود. /> />ایزوتوپ پلوتونیوم 238 ساع کننده اشعه آلفا میباشد که نیمه عمرش 87 سال است. این خصوصیات آن را برای استفاده در تولید نیروی برق برای دستگاه هایی که میبایست بدون نگهداری مستقیم در مقیاسهای زمانی حدودا برابر عمر انسان کار کنند ، مناسب می کند. بنابراین در ((مولد ترموالکتریک رادیوایزوتوپ|RTG)) هائی ،مانند آنهائی که نیروی کاوشگرهای فضایی ((Galileo)) و ((Cassini )) را تامین میکنند کاربرد دارد. /> />همچنین پلوتونیوم چهار ظرفیت ((ینی)) را در محلولهای آبی از خود نشاد میدهد: Pu+3(آبی کرنگ) Pu+4 ,PuO+ و PuO+2<br />ین PuO+ در محلولهای آبی پایدار نیست و تناسبی با Pu+4 و PuO+2 ندارد. Pu+4 میتواند PuO+ را به PuO+2 تبدیل کرده و خودش به PuO+3 تبدیل شود و یک PuO+ و PuO+3 آزاد کند. پلوتونیوم ترکیبات دوتایی PuO و PuO2 را با ((اکسیژن)) شکل میدهد و با ((هیدرات|هیدراتهای)) PuF3,PuF4,PuCl3,PuBr3,PuI3 و ((کربن)) ، ((نیتروژن)) و((سیلیکن)) در ترکیبات متغیر مداخله میکند. Puc, PuN, PuSi2 و ((اکسی هالید|اکسی هالیدها)) نیز شناخته شده میباشند: PuOCL,PuObr,PuOI
+مهمترین ((ایزوتوپ)) پلوتونیوم Pu239 بوده که ((نیم عمر)) آن 24200 سال مباشد و بدلیل نیمه عمر کوتاه آن ، رد بسیار ناچیزی از پولوتونیم بهصورت طبیعی در معادن
یافت مشود. پلوتونیوم 239 ، در رآکتورهای هستهای از اورانیوم 238 و در مقیاسهای بالا تولید مشود.

ایزوتوپ پلوتونیوم 238 ساع کننده ((ذره آلفا|اشعه آلفا)) مباشد که نیمه عمرش 87 سال است. این خصوصیات ، آن را برای استفاده در تولید نیروی برق برای دستگاههایی که مبایست بدون نگهداری مستقیم در مقیاسهای زمانی حدودا برابر عمر انسان کار کنند، مناسب میکند؛ بنابراین در RTG هائی مانند آنهائی که نیروی کاوشگرهای فضایی Galileo و Cassini را تامین مکنند، کاربرد دارد.

همچنین پلوتونیم چهار ظرفیت ینی را در محلولهای آبی از خود نشان مدهد />ین up>+sup>PuO در محلولهای آبی پایدار نیست و تناسبی با up>4+Pu و 2+PuO ندارد. up>4+Pu متواند +PuO را به 2+PuO تبدیل کرده ، خودش به 3+PuO تبدیل شود و یک +PuO و 3+PuO آزاد کند.

پلوتونیوم ترکیبات دوتایی PuO و PuO2 را با ((اکسیژن)) شکل مدهد و با هیدراتهای PuF3,PuF4,PuCl3,PuBr3,PuI3 و ((کربن)) ، ((نیتروژن)) و((سیلیکون)) در ترکیبات متغیر مداخله مکند. Puc, PuN, PuSi2 و اکسی هالیدها نیز شناخته شده مباشند: PuOCL , PuObr , PuOI.
 !کاربردها !کاربردها
 
 
 
 
  
 {picture=125px_Plutonium_button.jpg} {picture=125px_Plutonium_button.jpg}
  
 
 
 
 
 +پلوتونیوم یکی از مواد مهم ((شکافت هسته‌ای)) در ((سلاح هسته‌ای|سلاحهای هسته‌ای)) پیشرفته می‌باشد. باید احتیاط لازم جهت جلوگیری از جمع شدن مقداری از پلوتونیوم که به جرم بحرانی نزدیک می‌شود، به عمل آورد، چرا که این مقدار از پلوتونیوم خود به خود ((واکنش شیمیایی|واکنشهای شیمیایی)) تولید می‌کند.

بدون توجه به محدود نشدن پلوتونیوم توسط فشار خارجی که برای یک سلاح هسته‌ای لازم است، پلوتونیوم می‌تواند خودش را گرم کرده ، هر چیزی را که پیرامون آن را محدود می‌کند بشکند، جلوگیری شود. شکل ظاهری پلوتونیوم هم در این امر موثر است، بنابراین ، باید از اشکال فشرده مانند کره جلوگیری کرد.

همچنین پلوتونیوم مخصوصا نوع بسیار خالص آن ، آتش‌زا بدوه ، به‌صورت شیمیایی با ((اکسیژن)) و ((آب)) واکنش می‌دهد که می‌تواند باعث انباشتگی هیدرید پلوتونیوم و یک ترکیب Pyrophoric شود که ماده ای است که در دمای اطاق در هوا می‌سوزد. حجم پلوتونیوم به هنگام ترکیب شدن با اکسیژن بسیار افزایش می‌یابد و می‌تواند ظرف خود را بشکند. بنابر این احتیاطهای لازم برای حمل پلوتونیوم در هر شکل آن ، باید انجام شود و عموما یک اتمسفر خشک و خنثی نیاز می‌باشد.

علاوه بر اینها ، خطرات ((رادیواکتیویته|رادیواکتیوی)) نیز وجود دارد. خاک اکسید منیزیم موثرترین ماده برای فرو نشاندن آتش پلوتونیوم می‌باشد. آن ماده ، شعله را مانند یک کاهنده دما ( Hit Sink )سرد می‌کند و در عین حال از رسیدن اکسیژن به آن جلوگیری می‌کند. آب نیز در این مورد موثر است. در سال 1962 در __Rocky Flats Plant__ در نزدیکی Boulder, Colorado یک آتش‌سوزی بزرگ پلوتونیومی رخ داد.

پلوتونیوم همچنین در ساخت سلاحهای رادیولوژیکی و ساخت زهرها ( نه الزاما مهلک ) کاربرد دارد. توده‌های انباشته شده پلوتونیوم توسط اتحاد جماهیر شوروی قدیم و ایالات متحده آمریکا بوجود می‌آمد. از پایان جنگ سرد ، تمرکز بر نگرانی از گسترش تکنولوژی هسته‌ای بوجود آمد. در سال 2002 دپارتمان انرژی ایالات متحده 34 تن از مواد پلوتونیوم را که برای ساخت سلاحهای هسته‌ای استفاده می‌شد، از دپارتمان دفاع ایالات متحده گرفت و از اوایل سال 2003 تصمیم گرفت برای خلاصی از این اورانیومها ، به تبدیل چندین نیروگاه هسته‌ای در آمریکا ، از سوخت ((اورانیوم)) غنی شده به سوخت MOX اقدام کند.
-پلوتونیوم یکی از مواد مهم ((شکافت هسته‌ای)) در ((سلاح هسبه ای|سلاحهای هسته ای)) پیشرفته میباشد. باید احتیاط لازم جهت جلوگیری از جمع شدن مقداری از پلوتونیوم که به ((جرم بحرانی)) نزدیک میشود به عمل آورد، چرا که این مقدار از پلوتونیوم خودبه خود واکنشهای شیمیایی تولید میکند. بدون توجه به محدود نشدن پلوتونیوم توسط فشار خارجی که برای یک سلاح هسته ای لازم است , پلوتونیوم میتواند خودش را گرم کرده و هر چیزی را که ،پیرامون آن را محدود میکند بشکند. جلوگیری شود. شکل ظاهری پلوتونیوم هم در این امر موثر است ،بنابر این ،باید از اشکال فشرده مانند کره باید جلوگیری کرد.

همچنین پلوتونیوم مخصپصا نوع بسیار خالص آن ، آتش زا بدوه و به صورت شیمیایی با اکسیژن و آب واکنش میدهد که میتواند باعث انباشتگی ((هیدرید پلوتونیوم)) و یک ((ترکیب Pyrophoric)) شود ،که ماده ای است که در دمای اطاق در هوا میسوزد. حجم پلوتونیوم به هنگام ترکیب شدن با اکسیژن بسیار افزایش میابد و میتواند ظرف خود را بشکند بنابر این احتیاطهای لازم برای حمل پلوتونیوم در هر شکل آن، باید انجام شود ، عموما یک اتمسفر خشک و خنثی نیاز می باشد [http://tis.eh.doe.gov/techstds/standard/hdbk1081/hbk1081d.html#ZZ28] . علاوه بر اینها ،خطرات رادیو اکتیوی نیز وجود دارد. خاک اکسید منیزیم موثر ترین ماده برای فرو نشاندن آتش پلوتونیوم میباشد. آن ماده مشتعل را مانند یک ((کاهنده دما))( Hit Sink )سرد می کند و در عین حال از رسیدن اکسیژن به آن جلوگیری می کند. آب نیز در این مورد موثر است . در سال 1962 در ((Rocky Flats Plant)) در نزدیکی ((Boulder, Colorado)) یک آتش سوزی بزرگ پلوتونیومی رخ داد.

پلوتونیوم همچنیند در ساخت ((سلاح رادیولوژیکی|سلاحهای رادیولوژیکی)) و ساخت ((زهر|زهرهای)) (نه الزاما مهلک) کاربرد دارد. توده های انباشته شده پلوتونیوم توسط ((اتحاد جماهیر شوروی)) قدیم و ((ایالات متحده آمریکا)) به وجود می آمد .از پایان ((جنگ سرد)) تمرکز بر نگرانی از((گسترش تکنولوژی هسته ای)) بوجود آمد. در سال 2002 ((دپارتمان انرژی ایالات متحده)) 34 تن از مواد پلوتونیوم را که برای ساخت سلاحهای هسته ای استفاده میشد را از ((دپارتمان دفاع ایالات متحده)) گرفت و از اوایل سال 2003 تصمیم گرفت برای خلاصی از این اورانیومها، به تبدیل چندین نیروگاه هسته ای در آمریکا ، از ((سوخت اورانیوم غنی شده)) به ((سوخت MOX)) اقدام کند.
+ border=0 bgcolor=#99ffcc align=left> />
 !خطرات !خطرات
-
گاهی اوقات از پلوتونیوم با عنوان ((سم|سمی)) ترین ماده شناخته شده بر انسان نام برده میشود و این در حالی است که یک توافق کلی در میان کارشناسان مبنی بر نادرست بودن این مطلب وجود دارد. تا سال 2003 تنها یک مورد مرگ انسان به علت مجاورت و ارتباط با پلوتونیوم وجود داشته است. رادیومی که به صورت طبیعی به وجود میید حدودا 200 برابر سمی تر از پلوتونیوم است و برخی از Toxinهای آلی مانند ((سم بوتولین)) یلیونها برابر سمی تر از پلوتونیوم میباشند. /> />به هر حال ،حوادث بحرانی نیز وجود داشته.حمل بی ملاحظه 6.2 kg پلوتونیوم کروی در Los Alamos در 21 آگست 1945 ، باعث انتشار دوز مرگبار تشعشع گردید. Harry Daghlian دوزی در حدود 510 rem دریافت کرد او 4 هفته بعد درگذشت.مرگ دیگری در سال 1958 در واحد غنی سازی اورانیوم Los Alamos روی داد. پلوتونیوم در یک مخزن مخلوط کن جمع شده بود. یک بار جدید هم به آن منتقل شد و در نتیجه 8 کیلوگرم پلوتونیوم در مرکز مخزن جمع شد. یک کارگر در معرض تشعشع قرار گرفت و در کمتر از دو روز در گذشت. /> />حالتهای سمی پلوتونیوم از نظر شیمیایی و رادیو لوژیکی ،باید از خطرات پلوتونیوم متمایز شود. بسیاری از ((جنبشهای ضد هسته ای)) و در ادامه جنبشهای ((سیاست سبز)) از پلوتونیوم به عنوان خطرناک ترین ماده شناخته شده برای بشریت یاد کرده و تنها دلیلشان نقش مهلک آن در تولید سلاح های هسته ای میباشد. /> />احتمالا اخلاط این دو دیدگاه است که باعث ((احساس گرائی|گزافه گویی های احساسی)) در خصوص سمی بودن پولوتونیوم میشود. در سال 1989 نوشته ای از Bernard L. Cohen اینگونه بیان میکند که "''خطرات پلوتونیوم خیلی آشکار تر و راحت تر از خطرات ناشی از مواد افزودنی به غذا ها و همچنین حشره کشها فهمیده میشوند و در مقایسته تنها یک مرگ در هر 300 سال میتواند کم مایه بودن این نظر را اثبات کند. و علارغم حقایق که ما در ینجا ذکر کردیم و حقایق شناخته شده بر جامعه علمی افسانه سمی بودن پلوتونیوم همچنان ادامه دارد.'' "[http://www.environmental.usace.army.mil/info/technical/hp/hpfaq/THE_MYTH_OF_PLUTONIUM_TOXICITY.doc] ([http://russp.org/BLC-3.html|html-ized|version]) /> />بنابراین هیچ گونه شک و تریدی وجود ندارد که پلوتونیوم در صورت استفاده نادرست میتواند بسیار خطرناک باشد. پرتوی ((ذره آلفا|آلفا)) که پلوتونیوم از خود ساطع میکند نمیتواند به پوست نفوذ کند ،اما میتواند به اندامهای داخلی در صورت تنفس و یا خوردن پلوتونیوم آسیب برساند. ذرات بسیار کوچک پلوتونیم در صورت تنفس و رسیدن به ((ریه)) ها میتوان باعث به وجود آمدن ((سرطان ریه)) شود. مواد دیگر از جمله ((ricin)) ، سم ((botulinum)) و سم ((tetanus)) در دوزهائی کمتر از یک میلی گرم ، می توانند کشنده باشند، بنابراین پلوتونیوم از این نظر غیر عادی نیست .مقادیر قابل توجه بیشتر آن ، در صورت بلع یا تنفس ،میتواند باعث به وجود آمدن ((مسمومیت رادیویی)) حاد و مرگ شخص شود با این وجود تا کنون هیچ مورد مرگ به علت خوردن و یا تنفس پلوتونیوم دیده نشده و بسیاری از مردم مقدار قابل توجهی پلوتونیوم در بدن خود دارند.
+گاهی اوقات از پلوتونیوم با عنوان سمیترین ((ماده)) شناخته شده بر انسان نام برده مشود و این در حالی است که یک توافق کلی در میان کارشناسان مبنی بر نادرست بودن این مطلب وجود دارد. تا سال 2003 تنها یک مورد مرگ انسان بهعلت مجاورت و ارتباط با پلوتونیوم وجود داشته است. رادیومی که بهصورت طبیعی بوجود مید، حدودا 200 برابر سمیتر از پلوتونیوم است و برخی از Toxinهای ((شیمی آلی|آلی)) مانند سم بوتولین میلیاردها برابر سمیتر از پلوتونیوم مباشند.

به هر حال ،حوادث بحرانی نیز وجود داشته است. حمل بی ملاحظه 6.2 kg پلوتونیوم کروی در __Los Alamos__ در 21 آگوست 1945 ، باعث انتشار دوز مرگبار تشعشع گردید. "__Harry Daghlian__" دوزی در حدود 510 rem دریافت کرد او 4 هفته بعد درگذشت. مرگ دیگری در سال 1958 در واحد غنیسازی اورانیوم Los Alamos روی داد. پلوتونیوم در یک مخزن مخلوطکن جمع شده بود. یک بار جدید هم به آن منتقل شد و در نتیجه 8 کیلوگرم پلوتونیوم در مرکز مخزن جمع شد. یک کارگر در معرض تشعشع قرار گرفت و در کمتر از دو روز در گذشت.

حالتهای سمی پلوتونیوم از نظر شیمیایی و رادیو لوژیکی ، باید از خطرات پلوتونیوم متمایز شود. بسیاری از جنبشهای ضد هستهای و در ادامه جنبشهای سیاست سبز از پلوتونیوم بهعنوان خطرناکترین ماده شناخته شده برای بشریت یاد کرده‌اند و تنها دلیلشان ، نقش مهلک آن در تولید سلاحهای هستهای مباشد.

احتمالا اختلاف این دو دیدگاه است که باعث گزافهگوییهای احساسی در خصوص سمی بودن پلوتونیوم مشود. در سال 1989 نوشته ای از "__Bernard L. Cohen__" اینگونه بیان می کند که:

«« ~~green:خطرات پلوتونیوم خیلی آشکارتر و راحتتر از خطرات ناشی از مواد افزودنی به غذاها و همچنین حشره کشها فهمیده مشوند و در مقایسه تنها یک مرگ در هر 300 سال متواند کممایه بودن این نظر را اثبات کند. علیرم حقایق شناخته شده بر جامعه علمی افسانه سمی بودن پلوتونیوم همچنان ادامه دارد~~.»»

بنابراین هیچ گونه شک و تریدی وجود ندارد که پلوتونیوم در صورت استفاده نادرست متواند بسیار خطرناک باشد. پرتوی ((ذره آلفا|آلفا)) که پلوتونیوم از خود ساطع میکند نمتواند به پوست نفوذ کند، اما متواند به اندامهای داخلی در صورت تنفس و یا خوردن پلوتونیوم آسیب برساند. ذرات بسیار کوچک پلوتونیم در صورت تنفس و رسیدن به ریهها متوان باعث بوجود آمدن سرطان ریه شود. مواد دیگر از جمله __ricin__ ، سم __botulinum__ و سم tetanum در دوزهائی کمتر از یک میلیگرم ، میتوانند کشنده باشند، بنابراین پلوتونیوم از این نظر غیر عادی نیست.

مقادیر قابل توجه بیشتر آن ، در صورت بلع یا تنفس ، متواند باعث بوجود آمدن مسمومیت رادیویی حاد و مرگ شخص شود. با این وجود ، تاکنون هیچ مورد مرگ بهعلت خوردن و یا تنفس پلوتونیوم دیده نشده و بسیاری از مردم مقدار قابل توجهی پلوتونیوم در بدن خود دارند.
 !خصوصیات !خصوصیات
-
این فلز ظاهری نقره ای رنگ دارد و هنگامی که ((اکسید)) میشود رنگش تا حدی به زرد تیره میگراید. اگر مقدار زیادی از پلوتونیوم در جایی جمع شودن به قدری گرم میشوند که نمی توان آن را لمس کرد و دلیل آن نیز ساع کردن انرژی آلفا میباشد. مقادیر بیشتر گرمای لازم را برای جوشاندن ((آب)) به وجود می آورد. این فلز به سرعت در ((اسید هیدرویدیک)) یا ((اسید پرکلریک)) غلیظ ،حل میشود. این فلز شش حالت ((Allotropic)) با ساختارهای ((بلور|بلورین)) گوناگون از خود نشان میدهد که ((چگالی)) آنها از 16.00 تا 19.86 تغییر میکند.

! اتصالات خارجی
* [http://pearl1.lanl.gov/periodic/elements/94.html|Los Alamos National Laboratory's Chemistry Division: Periodic Table - Plutonium]
* [http://www.webelements.com/webelements/elements/text/Pu/key.html Webelements Periodic Table - Plutonium]
* [http://www.ccnr.org/Plute_Anyone.html#Dangers The Dangers of Plutonium] - Anti-nuclear viewpoint
* [http://www.ccnr.org/index_plute.html collection of articles on plutonium at the Canadian Coalition for Nuclear Responsibility]
* [http://russp.org/BLC-3.html The Myth of Plutonium Toxicity]
* [http://www.lanl.gov/worldview/news/releases/archive/00-099.shtml Criticality Accidents Report Issued]
* [http://www.nuclearfiles.org/hitimeline/nwa/index.html Nuclear Accidents Timeline]
+این فلز ظاهری نقرهای رنگ دارد و هنگامی که اکسید مشود، رنگش تا حدی به زرد تیره مگراید. اگر مقدار زیادی از پلوتونیوم در جایی جمع شود، به قدری گرم مشود که نمیتوان آن را لمس کرد و دلیل آن نیز ساع کردن انرژی آلفا مباشد. مقادیر بیشتر گرمای لازم را برای جوشاندن ((آب)) بوجود میآورد. این فلز بهسرعت در اسید هیدرویدیک یا اسید پرکلریک غلیظ ، حل مشود. این فلز شش حالت آلوتروپی Allotropic با ساختارهای ((بلور|بلورین)) گوناگون از خود نشان مدهد که ((چگالی)) آنها از 16.00 تا 19.86 تغییر مکند.
!مباحث مرتبط با عنوان
*((ایزوتوپ))
*((جدول تناوبی))
*((جرم
اتمی))
*((رادیواکتیویته))
*((شکافت هسته‌ای))
*((عنصر شیمیایی))
!
اتصالات خارجی
*[http://pearl1.lanl.gov/periodic/elements/94.html|Los Alamos National Laboratory's Chemistry Division: Periodic Table - Plutonium]
*[http://www.webelements.com/webelements/elements/text/Pu/key.html Webelements Periodic Table - Plutonium]
*[http://www.ccnr.org/Plute_Anyone.html#Dangers The Dangers of Plutonium] - Anti-nuclear viewpoint
*[http://www.ccnr.org/index_plute.html collection of articles on plutonium at the Canadian Coalition for Nuclear Responsibility]
*[http://russp.org/BLC-3.html The Myth of Plutonium Toxicity]
*[http://www.lanl.gov/worldview/news/releases/archive/00-099.shtml Criticality Accidents Report Issued]
*[http://www.nuclearfiles.org/hitimeline/nwa/index.html Nuclear Accidents Timeline]
*[http://tis.eh.doe.gov/techstds/standard/hdbk1081/hbk1081d.html#ZZ28]
*[http://www.environmental.usace.army.mil/info/technical/hp/hpfaq/THE_MYTH_OF_] ([http://russp.org/BLC-3.html|html-ized|version])

تاریخ شماره نسخه کاربر توضیح اقدام
 سه شنبه 26 دی 1385 [07:10 ]   4   فیروزه نجفی      جاری 
 سه شنبه 26 دی 1385 [07:06 ]   3   فیروزه نجفی      v  c  d  s 
 سه شنبه 19 آبان 1383 [11:53 ]   2   نفیسه ناجی      v  c  d  s 
 چهارشنبه 29 مهر 1383 [10:35 ]   1   فاطمه عیوضی      v  c  d  s 


ارسال توضیح جدید
الزامی
big grin confused جالب cry eek evil فریاد اخم خبر lol عصبانی mr green خنثی سوال razz redface rolleyes غمگین smile surprised twisted چشمک arrow



از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..