خانه دانشنامه
!نگینامه رخشنده اعتصامی مشهور به پروین اعتصامی از شاعران بسیار نامی معاصر در روز 25 اسفند سال 1285 شمسی در تبریز تولد یافت و از ابتدا زیر نظر پدر دانشمند خود -که با انتشار کتاب (تربیت نسوان) اعتقاد و آگاهی خود را به لزوم تربیت دختران نشان داده بود- رشد کرد. | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| در کودکی با پدر به تهران آمد. ادبیات فارسی و ((ادبیات عرب)) را نزد وی قرار گرفت و از محضر ارباب فضل و دانش که در خانه پدرش گرد می آمدند بهره ها یافت و همواره آنان را از قریحه سرشار و استعداد خارق العاده خویش دچار حیرت می ساخت. در هشت سالگی به شعر گفتن پرداخت و مخصوصاً با به نظم کشیدن قطعات زیبا و لطیف که پدرش از کتب خارجی (فرنگی- ترکی و عربی) ترجمه می کرد طبع آزمائی می نمود و به پرورش ذوق می پرداخت. | در کودکی با پدر به تهران آمد. ادبیات فارسی و ((ادبیات عرب)) را نزد وی قرار گرفت و از محضر ارباب فضل و دانش که در خانه پدرش گرد می آمدند بهره ها یافت و همواره آنان را از قریحه سرشار و استعداد خارق العاده خویش دچار حیرت می ساخت. در هشت سالگی به شعر گفتن پرداخت و مخصوصاً با به نظم کشیدن قطعات زیبا و لطیف که پدرش از کتب خارجی (فرنگی- ترکی و عربی) ترجمه می کرد طبع آزمائی می نمود و به پرورش ذوق می پرداخت. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| - | در تیر ماه سال 1303 شمسی برابر با ماه 1924 میلادی دوره مدرسه دخترانه آمریکایی را که به سرپرستی خانم میس شولر در ایران اداره می شد با موفقیت به پایان برد و در جشن فراغت از تحصیل خطابه ای با عنوان زن و تاریخ ایراد کرد. او که در این خطابه از ظلم مرد به شریک زندگی خویش که سهیم غم و شادی اوست سخن می گفت و نیز از روزگار تاریک زنان مشرق که آکنده از رنج و شفقت و سرشار از اسارت و ذلت بود یاد کرد و سپس بیداری ملل آسیایی را از خواب یأس مایه امید شمرده، تربیت و تعلیم حقیقی زن و مرد را داوری بیماری مزمن شرق دانست و اظهار امیدواری کرد که ایرانی ضعف و ملالت را از خود دور کرده، تند و چاوک از پرتگاهها عبور نماید و با تربیت نسوان اصلاحات مهمه اجتماعی انجام گیرد. خانم میس شولر، رئیس مدرسه امریکایی دختران خاطرات خود را از تحصیل و تدریس پروین در آن مدرسه چنین بیان می کند. |
+ | در تیر ماه سال 1303 شمسی برابر با ماه 1924 میلادی دوره مدرسه دخترانه آمریکایی را که به سرپرستی خانم میس شولر در ایران اداره می شد با موفقیت به پایان برد و در جشن فراغت از تحصیل خطابه ای با عنوان" زن و تاریخ" ایراد کرد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| - | پرورن، اگر چه در همان اوان ول در مدرسه آمریکایی نیز معلومات فراوان داشت، اما تواضع ذاتیش به حدی بود که به فرا گرفتن مطلب و موضوع تازه ای که در دسترس خود می یافت شوق وافر اظهار می نمود و هیچگاه خویش را صاحب افکار و عقایدی که نداشت تامداد نمی کرد. | + | او در این خطابه از ظلم مرد به شریک زندگی خویش که سهیم غم و شادی اوست سخن می گفت . خانم میس شولر، رئیس مدرسه امریکایی دختران خاطرات خود را از تحصیل و تدریس پروین در آن مدرسه چنین بیان می کند: "پروین، اگر چه در همان اوان صیل در مدرسه آمریکایی نیز معلومات فراوان داشت، اما تواضع ذاتیش به حدی بود که به فرا گرفتن مطلب و موضوع تازه ای که در دسترس خود می یافت شوق وافر اظهار می نمود." | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| خانم سرور مهکامه محصص از دوستان نزدیک پروین که گویا بیش از دوازده سال با هم مراوده و مکاتبه داشتند او را پاک طینت، پاک عقیده، پاک دامن، خوشخو، خوشرفتار، در مقام دوستی متواضع و در طریق حقیقت و محبت پایدار توصیف می کند. | خانم سرور مهکامه محصص از دوستان نزدیک پروین که گویا بیش از دوازده سال با هم مراوده و مکاتبه داشتند او را پاک طینت، پاک عقیده، پاک دامن، خوشخو، خوشرفتار، در مقام دوستی متواضع و در طریق حقیقت و محبت پایدار توصیف می کند. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| پروین در تمام سفرهایی که با پدرش در داخل و خارج ایران می نمود شرکت می کرد و با سیر و سیاحت به گسترش دید و اطلاعات و کسب تجارب تازه می پرداخت. | پروین در تمام سفرهایی که با پدرش در داخل و خارج ایران می نمود شرکت می کرد و با سیر و سیاحت به گسترش دید و اطلاعات و کسب تجارب تازه می پرداخت. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| این شاعر آزاده، پیشنهاد ورود به دربار را با بلند نظری نپذیرفت و مدال وزارت معارف ایران را رد کرد. | این شاعر آزاده، پیشنهاد ورود به دربار را با بلند نظری نپذیرفت و مدال وزارت معارف ایران را رد کرد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| پروین در نوزده تیر ماه 1313 با پسر عموی خود ازدواج کرد و چهار ماه پس از عقد ازدواج به کرمانشاه به خانه شوهر رفت. | پروین در نوزده تیر ماه 1313 با پسر عموی خود ازدواج کرد و چهار ماه پس از عقد ازدواج به کرمانشاه به خانه شوهر رفت. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| - | شوهر پروین از افسران شهربانی و هنگام وصلت با او رئیس شهربانی در کرمانشاه بود. اخلاق نظامی او با روح لطیف و آزاده پروین مغایرت نداشت. او که در خانه ای سرشار از مظاهر معنوی و ادبی و به دور از هر گونه آلودگی پرورش یافته بود پس از ازدواج ناگهان به خانه ای وارد شد که یک دم از بساط عیش و نوش خالی نبود و طبیعی است همگای این دو طبع مخالف نمی توانست دیی بپاید و سرانجام این ازدواج ناهمگون به جدایی کشید و پروین پس از دو ماه و نیم اقامت در خانه شوهر با گذشتن از کابین طلاق گرفت. | + | شوهر پروین از افسران شهربانی و هنگام وصلت با او رئیس شهربانی در کرمانشاه بود. اخلاق نظامی او با روح لطیف و آزاده پروین مغایرت داشت. او که در خانه ای سرشار از مظاهر معنوی و ادبی و به دور از هر گونه آلودگی پرورش یافته بود پس از ازدواج ناگهان به خانه ای وارد شد که یک دم از بساط عیش و نوش خالی نبود و طبیعی است همرای این دو طبع مخالف نمی توانست دوم یابد و سرانجام این ازدواج ناهمگون به جدایی کشید و پروین پس از دو ماه و نیم اقامت در خانه شوهر با گذشتن از کابین طلاق گرفت. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| - | پوین س ا ایی بری متی ت یمی تین و موقر خیش را ب باری ا فتگی وان. اا ین تیر ا را ارایان پروین که هموه او بدن ی تانستند دک کند. ا ی مه او تلی کست ا ا ونسردی و ما گفت ری مل کر و ا ی مر ن خنی بر زب یاورد و کایی ننمود. | + | ا این مه او لخی کت را با خونسری و مانت شت ی تحمل کد تا پایان عمر از آن سخی ب بان نیاود و شیتی نمو. در سا 1314 پ ال دیوان پوین اعتامی شاعره واای ایران، ب م پدر ایب و گرامایه اش انتشار یافت. ، پروین می کتابخاه ((دانسرای عای تران ))سمت(( کتابداری)) دشت و به کار سردن شعار د یز ادامه می داد. ت ینکه دست جل او ا ر 34 الی ز جاه دبی گرفت. رل در ب 16 فروردین ال 1320 خشیی ب یماری به ر تهران ندگی را برد گت و پیکر او را به قم بردند و ر جوا قبر پدر دانشمندش در مقبره خانوادگی بخاک سپردند. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| - | بعد از آن واقعه تأثیرانگیز پروین مدتی در کتابخانه ((دانشسرای عالی تهران ))سمت(( کتابداری)) داشت و به کار سرودن اشعاره ناب خود نیز ادامه می داد. تا اینکه دست اجل گریبان او را در 34 سالگی گرفت در حالی که بعد از آن سالها می توانست عالی ترین پدیده های ذوقی و فکری انسانی را به ادبیات پارسی ارمغان نماید. بهرحال در شب 16 فروردین سال 1320 خورشیدی به بیماری حصبه در تهران زندگی را بدرود گفت و پیکر او را به قم بردند و در جوار قبر پدر دانشمندش در مقبره خانوادگی بخاک سپردند | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| - | طلوع کوکب درخشان طبع پروین در آسمان ادب فارسی غیر منتظره و شگفت انگیز بود، بطوریکه تا مدتها بین نویسندگان و ادب دوستان بر سر اصالت شخصیت او و امکان ظهور چنین بزرگ شاعره ای بحث درگیر بود و بر اینکه او زن یا مرد است نیز سخنها می رفت. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| در تهران و ولایات، ادبا و شعرا از زن و مرد اشعار و مقالاتی در جراید نشر و مجالس یادبودی برای او برپا کردند. | در تهران و ولایات، ادبا و شعرا از زن و مرد اشعار و مقالاتی در جراید نشر و مجالس یادبودی برای او برپا کردند. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| - | در سال 1314 چاپ اول دیوان پروین اعتصامی، شاعره توانای ایران، به همت پدر ادیب و گرانمایه اش انتشار یافت و دنیای فارسی زبان از ظهور بلبل داستانسرای دیگری در گلزار پر طراوت و صفای ادب فارسی آگاهی یافت و از غنچه معطر ذوق و طبع او محفوظ شد. | + | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| پروین برای سنگ مزار خود نیز ((قطعه ))اندوهباری سروده که هم اکنون بر لوح نماینده مرقدش حک شده است. | پروین برای سنگ مزار خود نیز ((قطعه ))اندوهباری سروده که هم اکنون بر لوح نماینده مرقدش حک شده است. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| - | افول ستاره فروزان آسمان ادب، که در عمر کوتاه خود می رفت تا قله ی دیگری بر کنار صخره های عظیم کوهسار ادب فارسی بی آفریند، ارباب فضل و سخن شناسان را سخت متأثر ساخت. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| - | او در قصایدش پیرو سبک متقدمین بویژه ((ناصرخسرو ))است و اشعارش بیشتر شامل مضامین اخلاقی و عرفانی می باشد. پروین موضوعات حکمتی و اخلاقی را با چنان زبان ساده و شیوایی بیان می دارد که خواننده را از هر طبقه تحت تاثیر قرار می دهد. او در قدرت کلام و چیره دستی بر صنایع و آداب سخنوری همپایه ی گویندگان نامدار قرار داشته و در این میان به ((مناظره ))توجه خاص دارد و این شیوهء را که شیوهء شاعران شمال و غرب ایران بود احیاء می نماید. پروین تحت تاثیر ((سعدی ))و ((حافظ ))بوده و اشعارش ترکیبی است از دو ((سبک خراسانی)) و ((سبک عراقی)) . او در قطعاتش ، مهر مادری و لطافت روح خویش را از زبان پرندگان مادران فقیر و از زبان بیچادگان بیان می کند ، قطعاتی چون ، سفر اشک ، کعبهء دل ، مست و هوشیار و دیده و دل . | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| - | چاپ اول دیوان که آراسته به دیباچه پر مغز شاعر و استاد سخن شناس ملک الشعرای بهار و حاوی نتیجه بررسی و تحقیق او در تعیین ارزش ادبی و ویژگیهای سخن سخنگوی بزرگ بود شامل بیش از یکصد و پنجاه قصیده و مثنوی در زمان شاعر و با قطعه ای در مقدمه از خود او تنظیم شده بود. پروین با اعتقاد راسخ به تأثیر پدر بزرگوار و پرمایه اش در پرورش چنین سراینده بزرگ، دیوان خود را به او تقدیم می کند و در قطعه یاد شده با کمال افتادگی و تواضع هدیه سخن خود را که در برابر سخن بزرگان، صفر می داند بدست زمانه می سپارد تا این زرگر نقاد هوشیار آن را چگونه ارزیابی و نگهداری کند. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| - | __این قطعه را برای سنگ مزار خود سروده است__ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| ~~green:اینکه خاک سیهش بالین است | ~~green:اینکه خاک سیهش بالین است | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| - | اختر چرخ ادب چروین است | + | اختر چرخ ادب پروین است | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| گر چه جز تلخی ز ایام ندید | گر چه جز تلخی ز ایام ندید | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| هر چه خواهی سخنش شیرین است | هر چه خواهی سخنش شیرین است | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| صاحب آنهمه گفتار امروز | صاحب آنهمه گفتار امروز | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| سائل فاتحه و یاسین است | سائل فاتحه و یاسین است | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| دوستان به که ز وی یاد کنند | دوستان به که ز وی یاد کنند | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| دل بی دوست دلی غمگین است | دل بی دوست دلی غمگین است | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| خاک در دیده بسی جان فرساست | خاک در دیده بسی جان فرساست | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| سنگ بر سینه بسی سنگین است | سنگ بر سینه بسی سنگین است | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| بیند این بستر و عبرت گیرد | بیند این بستر و عبرت گیرد | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| هر که را چشم حقیقت بین است | هر که را چشم حقیقت بین است | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| هر که باشی و ز هر جا برسی | هر که باشی و ز هر جا برسی | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| آخرین منزل هستی این است | آخرین منزل هستی این است | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| آدمی هر چه توانگر باشد | آدمی هر چه توانگر باشد | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| چون بدین نقطه رسید مسکین است | چون بدین نقطه رسید مسکین است | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| اندر آنجا که قضا حمله کند | اندر آنجا که قضا حمله کند | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| چاره تسلیم و ادب تمکین است | چاره تسلیم و ادب تمکین است | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| زادن و کشتن و پنهان کردن | زادن و کشتن و پنهان کردن | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| دهر را رسم و ره دیرین است | دهر را رسم و ره دیرین است | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| خرم آنکس که در این محنت گاه | خرم آنکس که در این محنت گاه | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| خاطری را سبب تسکین است ~~ | خاطری را سبب تسکین است ~~ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| + | !ویژگی سخن | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| + | پروین در قصایدش پیرو سبک متقدمین به ویژه ((ناصرخسرو ))است و اشعارش بیشتر شامل مضامین اخلاقی و عرفانی می باشد. پروین موضوعات حکمتی و اخلاقی را با چنان زبان ساده و شیوایی بیان می دارد که خواننده را از هر طبقه تحت تاثیر قرار می دهد. او در قدرت کلام و چیره دستی بر صنایع و آداب سخنوری همپایه ی گویندگان نامدار قرار داشته و در این میان به ((مناظره ))توجه خاص دارد و این شیوه ی را که شیوه ی شاعران شمال و غرب ایران بود احیاء می نماید. پروین تحت تاثیر ((سعدی ))و ((حافظ ))بوده و اشعارش ترکیبی است از دو ((سبک خراسانی)) و ((سبک عراقی)) . | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| + | شعر پروین شیوا، ساده و دلنشین است. مضمونهای متنوع پروین مانندباغ پرگیاهی است که به راستی روح را نوازش می دهد. اخلاق و همه تعابیر و مفاهیم زیبا و عادلانه آن چون ستاره ای تابناک بر دیوان پروین می درخشد. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| + | چاپ اول دیوان که آراسته به مقدمه شاعر و استاد سخن شناس ((ملک الشعرای بهار)) و حاوی نتیجه بررسی و تحقیق او در تعیین ارزش ادبی و ویژگیهای سخن پروین بود شامل بیش از یکصد و پنجاه قصیده و مثنوی در زمان شاعر و با قطعه ای در مقدمه از خود او تنظیم شده بود. پروین با اعتقاد راسخ به تأثیر پدر بزرگوارش در پرورش طبعش، دیوان خود را به او تقدیم می کند . | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| + | قریحه سرشار و استعداد خارق العاده پروین در شعر همواره موجب حیرت فضلا و دانشمندانی بود که با پدرش معاشرت داشتند، به همین جهت برخی بر این گمان بودند که آن اشعار از او نیست. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| + | پروین اعتصامی بزرگترین شاعر زن ایرانی است که در تاریخ ادبیات پارسی ظهور نموده است. اشعار وی پیش از آنکه بصورت دیوان منتشر شود در مجلد دوم مجله بهار که به قلم پدرش مرحوم یوسف اعتصام الملک انتشار می یافت چاپ می شد (1302 ـ 1300 خورشیدی). | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| + | دیوان اشعار پروین اعتصامی که شامل 6500 بیت از قصیده و مثنوی و قطعه است تاکنون چندین بار به چاپ رسیده است. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| - | .. ری را و ا ر الاه پروین د ش هموره مو یت فضلا و اندانی بود که در ور ودند. به مین ت ی بر این گما ون ه ار از او نی. روین اتای ی ردی بزرترین شا زن ایرانی ات ک در ل تاری دیا ای ور نده ا. اع ی پیش از نک ت دیان منت د در له دوم مله ار که به قلم پدر وا ر ر یو اام المک نتشار می یات ی شد (1302 1300 ویدی) یو ا روین ام ک امل 6500 یت ی و مثنوی و ه است اکنون چندین ب به چا رسیده ا. دمه یوان به قلم ارون اتاد حمد ی ملک اای هار ت ک یامون سک اا پروین و ویژیی اار ا ه است. ~~green:عمر پروین بسیار کوتاه بود، کمتر زنی از میان سخنگویان اقبالی همچون پروین داشت که در دورانی این چنین کوتاه شهرتی فراگیر داشته باشد. پنجاه سال و اندی است که از درگذشت این شاعره بنام می گذرد و همگان اشعار پروین را می خوانند و وی را ستایش می کنند و بسیاری از ابیات آن بصورت ضرب المثل به زبان خاص و عام جاری گشته است. شعر پروین شیوا، ساده و دلنشین است. مضمونهای منوع پروین به باغ پرگیاهی مانند است که به راستی روح را نوازش می دهد. اخلاق و همه تعابیر و مفاهیم زیبا و عادلانه آن چون اری تابناک بر دیوان پروین می درخشد نانکه استا بهار در مورد اشعار وی می فرمایند در پروین در قصاید خود پس از بیانات حکیمانه و عارفانه روح انسان را به سوی سعی و عمل امید، حیات، اغتنام وقت، کسب کمال، همت، اقدام نیکبختی و فضیلت سوق می دهد. |
+ | !مونه اثر __آرزوی پاز__ ~~purple:کوتر چه‌ای ا شوق پروا ک رزی بال و پ با پرید ز شکی ر ساری گشت از اکی ر ج کناری نمودش بسکه و آ ره یک د یتی به یش چشم تاریک حشت شد بر جای ناگا ن خستی ران راه گه از اندیه ر ر سو نظر کرد گه ا تی ر د زیر پر رد نه فکرش با ق دمساز گشتن نه‌اش نیروی زان ره باگشتن نه گفتی کا حوادث را چه نست نه راه لانه دانستی کدامست نه چون هر شب حدی ب و دنی نه ا خا وشی ن و نشای تاد ا پی و کرد ا ع ریاد ز شاخی مادرش آواز ر داد کزی ست رسم خودپسندی چین افتند مستن ز ندی بدن خردی یید ز کاری ترا پرواز بس زست و شار و کار ک خود کا یار بیامندت این جرئت مه و سا همت ی زایند، هم ر و ال هنو دل عیف و ث ات نوز ا چ، بی ستبرد است هنوزت نوبت خ است و رام هنوزت انده بند و قفس نیست ب بازیچه، طفلا را هوس نیت نردد پخته کس با فک امی وید راه هتی را به گامی را و هنر میبای اندخت حدیث دگی میباید آو بای هر و پ محک هدن از آن پس فکر بر پای یتان پریدن بی پر تبیر، تی ا جهان را گ بی گاه پستی است ~~ !سخن آخر ~~green:عمر پروین بسیار کوتاه بود، کمتر زنی از میان سخنگویان ، اقبالی همچون پروین داشت که در دورانی این چنین کوتاه شهرتی فراگیر داشته باشد. پنجاه سال و اندی است که از درگذشت این شاعره بنام می گذرد و همگان اشعار پروین را می خوانند و وی را ستایش می کنند و بسیاری از ابیات آن بصورت ضرب المثل به زبان خاص و عام جاری گشته است. | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
| __سرانجام آنکه او دیوان خوبی و پاکی است __ .~~ | __سرانجام آنکه او دیوان خوبی و پاکی است __ .~~ | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
|
از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها. برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد.. |
وزارت آموزش و پرورش > سازمان پژوهش و برنامه‌ريزی آموزشی
شبکه ملی مدارس ایران رشد
شبکه ملی مدارس ایران رشد