|
عمومی |
نام, علامت اختصاری ,
شماره | Potassium, K, 19 |
گروه های جدول تناوبی | فلزات قلیایی |
گروه, تناوب , بلوک | 1«IA), 4 , s |
جرم حجمی, سختی | 856 kg/m3, 0.4 |
رنگ | سفید نقره ای
|
خواص اتمی |
وزن اتمی |
39.0983 amu |
شعاع اتمی (calc.) |
220 (243) pm |
شعاع کووالانسی |
196 pm |
شعاع وندروالس |
275 pm |
ساختار الکترونیکی |
{Ar} 4s1 |
-e بازای هر سطح انرژی |
2, 8, 8, 1 |
درجه اکسیداسیون «اکسید) | 1 ( باز قوی) |
ساختار کریستالی | بدنه مکعبی مرکزی |
خواص فیزیکی |
حالت ماده |
جامد |
نقطه ذوب |
336.53 K (146.08 °F) |
نقطه جوش |
1032 K (1398 °F) |
حجم مولی |
45.94 ש»10-6 ««متر مکعب بر مول |
گرمای تبخیر |
79.87 kJ/mol |
گرمای هم جوشی |
2.334 kJ/mol |
فشار بخار |
1.06ױ0-4Pa at __ K |
سرعت صوت |
2000 m/s at 293.15 K |
متفرقه |
الکترونگاتیویته |
0.82 «درجه پاولینگ) |
ظرفیت گرمایی ویژه |
757 J/«kg*K) |
رسانائی الکتریکی |
13.9 106/m اهم |
رسانائی گرمایی |
102.4 W/«m*K) |
1st پتانسیل یونیزاسیون |
418.8 kJ/mol |
2nd پتانسیل یونیزاسیون | 3052 kJ/mol |
3rd پتانسیل یونیزاسیون | 4420 kJ/mol |
4th پتانسیل یونیزاسیون | 4420 kJ/mol |
5th پتانسیل یونیزاسیون | 7975 kJ/mol |
6th پتانسیل یونیزاسیون | 9590 kJ/mol |
7th پتانسیل یونیزاسیون | 11343 kJ/mol |
8th پتانسیل یونیزاسیون | 14944 kJ/mol |
9th پتانسیل یونیزاسیون | 16963.7 kJ/mol |
10th پتانسیل یونیزاسیون | 48610 kJ/mol |
پایدارترین ایزوتوپها |
|
واحدهای SI & STP استفاده شده ,مگر آنکه ذکر شده باشد. |
|
پتاسیم یکی از
عناصر شمیایی جدول تناوبی است که نماد آن K و
عدد اتمی آن 19 میباشد. پتاسیم
فلز قلیایی سفید مایل به نقره ای است ،که به طور طبیعی به صورت ترکیبی با عنصاصر دیگر در
آب دریا و دیگر
کانیها یافت میشود. این عنصر به سرعت در آزمایشهای مربوط به هوا
اکسید شده و بسیار واکنش پذیر است(مخصوصا در آب. ) و از نظر شمیایی همانند
سدیم میباشد.
خصوصیات قابل توجه
پتاسیم که دومین فلز سبک میباشد در میان فلزات واکنش پذیر ترین و
الکترو پوزیتیوترین می باشد. این فلز بسیار نرم بوده و با چاقو به راحتی برش میخورد و در سطوح صاف به رنگ نقره ای میباشد. از آنجا که به در
آزمایشهای مربوط به هوا به سرعت اکسید میشود باید زیر
روغن معدنی یا نفت نگهداری شود.
پتاسیم مانند دیگر فلزات قلیایی در آب تجزیه شده و
هیدروژن آزاد میکند. در آب فورا آتش میگیرد و نمک آن هنگامی که در معرض یک شعله قرار بگیرد
رنگ بنفش از خود ساتع میکند.
کاربردها
بیشتر نمکهای پتاسیم بسیار مهم بوده و شامل
برمید پتاسیم ،
کربنات پتاسیم ،
کلرات پتاسیم ،
کلرید پتاسیم ،
کرومات پتاسیم ،
سیانید پتاسیم ،
دی کرومات پتاسیم ،
هیدروکسید پتاسیم ،
یدید پتاسیم ،
نیترات پتاسیم و
سولفات پتاسیم می باشند.
تاریخچه
پتاسیم (
انگلیسی ، potash
لاتین ،kalium )در سال 1807 توسط
Sir Huphry Davy که آن را از پتاس سوز آور (K
OH )بدست آورد کشف شد. این فلز قلیایی تنها فلزی بود که توسط عمل
الکترولیز از هم جدا شده بود.
پیدایش
این عنصر حدودا 2.4% از وزن پوسته
زمین را تشکیل میدهد و از نظر فراوانی هفتمین عنصر در آن میباشد. بدست آوردن پتاسیم از
کانیها بدلیل خاصیت
نامحلولی و ماندگاری آن بسیار دشوار است.
با این وجود مواد معدنی دیگر مانند
Carnallite,
Langbeinite ,
Polyhalite , و
Sylvite در بستر
دریاها یا
دریاچه های قدیمی یافت میشوند. مواد معدنی بسیار زیاد ته نشین شده در این برکه ها عمل استخراج پتاسیم و نمک آن را اقتصادی تر میکند. منابع مهم پتاسیم و پتاس منابعی در
کالیفرنیا ،
آلمان ،
نیومکزیکو ،
یوتا و دیگر نقاط زمین میباشد. در عمق 3000 فوتی زیر بستر
Saskatchewan مقادیر عظیمی از پتاس وجود دارد که میتواند به عنوان یک منبع مهم برای این عنصر در آینده در نظر گرفته شود.
اقیانوسها نیز منابع دیگری برای پتاسیم میباشند اما در مقایسه با
سدیم مقدار پتاسیم موجود در یک حجم معین از آب دریا بسیار کم میباشد.
پتاسیم در صورت عمل الکترولیز میتواند به اجزای هیدرو کسیدش تجزیه شود. از روشهای حرارتی نیز برای تولید پتاسیم استفاده میشود. پتاسیم هرگز به صورت رها شده در طبیعت یافت نمیشود. با این وجود ینهای K+ در ارگانیسمهای زنده برای فیزیولوژی سلولهای تحریکی بسیار مهم میباشند.
ایزوتوپها
تا کنون 17
ایزوتوپ پتاسیم شناخته شده اند شکل غیر ترکیبی پتاسیم از سه ایزوتوپ تشکیل شده است K39(93.3%), K-40(0.01%) و K-41(6.7%) . k-40 که به صورت طبیعی به وجود میاید توسط عمل الکترون گیری یا حذف پوزیترون به
Ar-40 پایدار تبدیل شده و با
خروج نگاترون به
Ca-40 ( 88.8%)پایدار تبدیل میشود. k_40 نیمه عمری 1.250 נ10
9ساله دارد.
فروپاشی K-40 به Ar-40 معمولا در روش تاریخ گذاری بر روی سنگها استفاده میشوند. شیوه تاریخگذاری K-Ar بستگی دارد به این فرضیه که سنگها در زمان تشکیل هیچ آرگونی نداشته و تمام آرگون ایجاد شده توسط تششعات مانند آرگون 40 در یک سیستم بسته نگهداری شده اند .
کانیها توسط میزان تمرکز پتاسیم و مقدار آرگون ایجاد شده توسط تششعات که در آن جمع شده اند تاریخ گذاری میشوند. بهترین مواد معدنی که برای انجام عمل تاریخگذاری مناسب هستند عبارتند از
Biotite ,
Muscovite, و
Plutonic,
hornblende و
Feldspar آتشفشانی. تمام نمونه سنگهای آتشفشانی نیز در صورتی که تغییر نکرده باشند ،به همین گونه تاریخ گذاری میشوند.
به غیر از تاریخگذاری ایزوتوپهای پتاسیم در مبحث آزمایشهای مربوط به هوا شناسی نیز کاربرد وسیعی دارند. ایزوتوپهای پتاسیم همچنین در
چرخه تغذیه مطالعه میشوند چراکه پتاسیم یک ماده غذایی لازم برای زندگی است.
پتاسیم در بدن
پتاسیم یک یون مهم در بدن است ،و از آنجائی که تغییرات جزئی می توانند action potentials را مختل کند ،که در نتیجه مشکلات عصبی و قلبی ایجاد می شود ، تجمع آن در خون به دقت تنظیم میشود. بسیاری از آنتی بیوتیکها ، از جمله آن که توسط با کتری
Bacillus brevis تولید می شود ،کار سلولها را با نشستن بر روی دروازه های یون مثبت مختل می کنند . در نتیجه یونهای +k و +Na اجازه پیدا می کنند از غشا سلولی عبور کنند ،و بنابر این action potential به طور غیر مجاز از غشاء سلول عبور می کند.
پتاسیم در
پلاسمای خون نسبتا در سطح پائینی قرار دارد( معمئلا 3.5 تا 5.0 mmol/L )، ولی درون
سلولها تمرکز زیادی دارد ( در حدود 100 mmol/L ). سطوح پائین آن در خون hypokalemia و سطوح بالای آن hyperkalemia نام دارند. هر دو سطح پائین و بالا برای قلب خطرناکند.
هشدارها
پتاسیم باآب بسیار واکنش پذیر است و از این رو باید در زیر روغنهای معدنی مانند پارافین قرار گیرد.
شناخت محیط رشد:پتاسیم
ترکیبات این عنصر در اغلب خاکها به اندازه کافی یافت می شود. با وجود اهمیت زیادی که پتاسیم دارد هنوز نقش اصلی آن در گیاه، کاملاً مشخص نیست و هنوز دقیقاً نمی دانیم در فتوسنتز و تهیه قند و فعال ساختن آنزیم ها چه نقشی ایفا می کند. در گیاه، این عنصر همانند ازت و فسفر قابل انتقال بوده و بنابراین کمبود آن ابتدا در برگ های پیر مشاهده می شود. از علائم کمبود پتاسیم سوختگی کنار برگ ها می باشد. از کودهای پتاسیم می توان کلرورپتاسیم، سولفات پتاسیم و نیترات پتاسیم را نام برد.
اتصال خارجی