تاریخچه ی:
پاشندگی نور در منشور
!هدف آزمایش
بررسی شکست نورهای مختلف در ((منشور)) و پاشندگی نور سفید در آن
!!وسایل آزمایش
#((اسکپترومتر|اسکپترومتر منشوری))
#((کلیماتور)) (موازی ساز)
#((لامپ جیوه))
!!تئوری آزمایش
در یک منشور ((ضریب شکست)) n به طول موج تابشی بستگی دارد و اگر نور مرکبی به منشور بتابد، طول موجهای تشکیل دهنده این نور مرکب از هم جدا شده ، طوریکه طول موجهای کوچکتر بیشتر منحرف می‌شوند و برعکس. اگر منشور در مینیمم انحراف باشد، داریم:
::(n1=Sin( (A+Dm1)/2 )/Sin (A/2) ~~green:برای طول موج~~λ1 ::
::(n2=Sin( (A+Dm2 )/2)/Sin(A/2) ~~green:برای طول موج~~λ2::
A: زاویه راس منشور (جزء معلومات آزمایش است)
Dm: زاویه مینیمم انحراف
از طرفی طبق __رابطه کوشی__ ، بستگی ضریب شکست به طول موج بطور خلاصه بصورت زیر است، که در آن A و B یک ضریب ثابت و λ طول موج نور تابشی است:
~~green:::n = a+b/λ²::~~
!شرح آزمایش
پس از تنظیم اسپکترومتر و قرار دادن منشور شیشه‌ای روی صفحه‌ای حامل ، طیف جیوه را پس از تجزیه توسط منشور در داخل ((تلسکوپ)) مشاهده خواهید کرد. حال دو خط رنگی به طول موجهای مشخص را مثلا نور زرد اول و نور سبز پر رنگ انتخاب و مینیمم انحراف برای این دو ((طول موج)) را بدست می‌آوریم.
پس از بدست آوردن مینیمم انحراف ، ضرایب شکست مربوط به آنها را با توجه به روابط ارائه شده در تئوری آزمایش محاسبه می‌کنیم.
یادآور می‌شویم که در رابطه کوشی، ضرایب a و b مقادیر ثابتی هستند، یعنی برای تمامی ضرایب شکست یا طول موجها یکی هستند. در این مرحله که ضرایب شکست و طول موجهای برای دو نور مشخص معلوم شد، طبق رابطه کوشی ، دو معادله دو مجهولی که در آن فقط ضرایب a و b مجهولند حاصل و این ضرایب به راحتی بدست می‌آیند. حال با استفاده از ضرایب کوشی و ضرایب شکستهای پیدا شده (همانطوری که در تئوری ارائه شده) ، طول موج رنگها بدست خواهند آمد.
!نتایج آزمایش
#میزان ((شکست نور)) (انحراف پرتو) به طول موج نور تابشی بستگی دارد، از این خاصیت در ((تجزیه نور سفید)) استفاده می‌شود.
#میزان شکست نور به زاویه تابشی وابسته است.
#به کمک شکست پرتو نور در منشورها ، می‌توان ضریب شکست منشور را بدست آورد.
#در ساخت تلسکوپهای ویژه‌ای برای رصد ((ستارگان دوتایی طیفی)) استفاده می‌شود.
#((مسافت یاب|مسافت یابهای منشوری)) براساس شکست نور در منشور بکار می‌روند.
#از این پدیده جهت تولید چشمه‌های نوری تک فام (تک رنگ) استفاده می‌شود.
!سئوالاتی که با آزمایش اخیر می‌توان جواب داد.
#چرا نور سفید در منشور تجزیه می‌شود؟
#چرا نور قرمز کمترین و نور بنفش بیشترین انحراف را در منشور دارد؟
#با اینکه قطرات باران در تشکیل ((رنگین کمان)) به عنوان منشور عمل می‌کند، آیا از ((بلور یخ)) می‌توان منشور ساخت؟
#با توجه به ((ماهیت نور|ماهیت ذره‌ای نور)) ، آیا از طیف منشور می‌توان در ((صنایع رنگسازی)) استفاده کرد؟
!همچنین ببینید
*((تجزیه نور سفید))
*((آزمایش تعیین زاویه راس منشور))
*((تعیین ضریب شکست منشور))
*((شکست نور))
*((منشور))
