منو
 صفحه های تصادفی
سنگ مخزن نفت
شیمی تجزیه
تیره حشره خواران
تهیه فولاد
رشته مددکاری اجتماعی
مقام امام حسین علیه السلام از نظر پیامبر اکرم
بی توجهی امام علی علیه السلام به دنیا در دوران حکومت
روشهای محاسبه دوره تناوب توابع
کاهش آلودگی
آرامش ذهنی
 کاربر Online
292 کاربر online
تاریخچه ی: وزن سنجی یک نمونه به روش رسوبگیری

در حال مقایسه نگارشها

نگارش واقعی نگارش:1


تصویر

نگاه کلی

این روش برای موادی که ترکیب شیمیایی آنها معین است، بکار می‌رود. در این روش ، نمونه مورد نظر را از بقیه اجزا به صورت رسوبی که ترکیب شیمیایی آن معلوم است جدا کرده ، پس از خشک و وزن کردن با ترازوی حساس ، درصد وزنی آن را حساب می‌کنیم.

شرایط تهیه یک رسوب مناسب

استوکیومتری

واکنشگر رسوب دهنده و جسم مورد نظر به نسبت وزنی معین و طبق فرمول شیمیایی با هم ترکیب می‌شوند، به عبارت دیگر واکنش آنها باید کمی باشد.

پایدار بودن

وزن رسوب در شرایط آزمایش باید ثابت بماند. مثلا نباید فرار یا قابل تجزیه بوده ، قابلیت ترکیب با اجزای موجود در هوا و یا جذب آنها را داشته باشد.

خالص بودن و خوب صاف شدن

رسوبهای کلوئیدی که به سختی صاف می‌شوند، برای وزن سنجی مناسب نیستند.

انواع رسوبها از لحاظ فیزیکی

وضع فیزیکی رسوبها به اندازه ، شکل و بار الکتریکی ذرات بستگی دارد.

رسوبهای بلوری

رسوبهای بلوری ، درشت بوده ، برای صاف کردن مناسب هستند. بنابراین بهترین رسوب برای وزن سنجی هستند. مانند

رسوبهای لخته‌ای

رسوبهای لخته‌ای مانند رسوب که شبیه شیر منعقد شده بوده ، ذرات ریز بهم چسبیده و ذرات درشتتری ایجاد می‌کنند و در اثر شستشو با آب (عمل والختی) ، دوباره به ذرات ریز تبدیل می‌شوند.

رسوبهای ژلاتینی

مانند فریک هیدروکسید هستند. قطر ذرات این رسوبها خیلی کوچک است، بنابراین از صافی رد می‌شوند و بعضی از آنها نیز سوراخهای صافی را مسدود کرده ، باعث کندی عمل صاف کردن می‌شوند.

تصویر

فرایند تشکیل رسوب

تشکیل رسوب ، هم یک پدیده شیمیایی و هم یک پدیده فیزیکی است. پدیده شیمیایی تشکیل رسوب شامل واکنش شیمیایی واکنشگر و نمونه مورد نظر است. پدیده فیزیکی ، شامل هسته‌زایی و رشد بلور (دو مرحله) است.

هسته‌زایی

تشکیل اولیه ذرات کوچک فاز جامد در فاز مایع را که از رسوب مورد نظر به حالت اشباع رسیده باشد، هسته‌زایی می‌نامند.

رشد بلور

رسوب کردن یونهای محلول روی ذرات اولیه را که سبب درشت شدن رسوبها می‌شود، رشد بلور می‌نامند.

ناخالصیهای موجود در رسوب

ناخالصیهای همرسوبی و انواع آن

همراهی مواد ناخالص محلول با رسوب تشکیل شده را همرسوبی می‌نامند و انواع آن عبارتند از:


  • جذب سطحی :
    در این حالت ، ناخالصی فقط در سطح رسوب جذب می‌شود. مانند جذب سطحی یونهای نقره توسط رسوب کلرید نقره. رسوبهای کلوئیدی به دلیل جاذبه الکتریکی بارهای مخالف ، بیشتر خاصیت جذب سطحی دارند.

  • احتباس :
    در این حالت ، ناخالصیها در داخل رسوب هستند، یعنی فاز رسوب در حین تشکیل ، مقداری از مواد ناخالص یا محلول اولیه را در بین ملکولهای خود به دام می‌اندازد. حتی با شستشو هم نمی‌توان آنها را از هم جدا کرد.

  • در برگیری :
    در این روش ، ناخالصیهایی که سیستم و ساختمان بلوری آنها با رسوب یکی است، همراه با ذرات رسوب ، متبلور می‌شوند.

ناخالصیهای پس رسوب

در این حالت ، پس از تشکیل رسوب ، ترکیب دیگری که در شرایط آزمایش کم محلول است، رسوب کرده ، لایه‌ای از ناخالصیها روی رسوب اولیه را می‌پوشاند. به عنوان مثال در جدا کردن کلسیم از منیزیم توسط رسوب دادن با یون اکسالات ، رسوب کلسیم اکسالات به آرامی تشکیل می‌شود. اگر محلول ، مدتی بیش از اندازه لازم بماند، مقدار کمی منیزیم اکسالات روی کلسیم اکسالات رسوب می‌کند.

نکات مهم در رسوب گیری

  • محلول جسم مجهول باید رقیق باشد و عامل رسوب دهنده قطره قطره به آن اضافه شود و همراه با همزدن محلول باشد. در این صورت تشکیل رسوب به آرامی صورت خواهد گرفت و احتباس کمترین مقدار را خواهد داشت.

  • رسوب تشکیل شده را قبل از صاف کردن باید در حدود ده دقیقه روی حمام بخار آب ، گرما داد. با این عمل ذرات ریزتر به علت حلالیت بیشتر دوباره حل شده ، روی ذرات درشت‌تر رسوب می‌کنند. در نتیجه ذرات رسوب ، درشت‌تر شده ، سبب تقلیل جذب مواد خارجی بوسیله رسوب می‌شود.

حلالیت و حاصلضرب حلالیت یک رسوب

حلالیت رسوبها کم بوده ، رفتار آنها در آب مانند الکترولیتها است، یعنی وقتی رسوب AB که دارای یک یون فلزی و یک آنیون یک ظرفیتی است، در آب تشکیل می‌شود. محلول از یونهای A و B اشباع می‌شود. مقدار رسوب حل شده را برحسب واحد مول در لیتر بیان می‌کنند و حاصلضرب غلظتهای A و B را حاصلضرب حلالیت رسوب () می‌نامند.

صحت روش وزن سنجی ، به حلالیت رسوب تشکیل شده بستگی دارد.

تصویر

عوامل موثر بر حلالیت

  • اثر یون مشترک :
    افزایش یک الکترولیت که دارای یک یون مشترک با رسوب است، سبب کم شدن حلالیت می شود.

  • اثر PH محیط :
    اگر به رسوبی که نمک یک اسید ضعیف است، یک اسید قویتر اضافه کنیم، مقداری از رسوب حل می‌شود. تشکیل هر رسوب باید در PH مناسب آن صورت گیرد. با کنترل PH یک محلول که شامل چند کاتیون است، می‌توان آنها را به صورت رسوب هیدروکسید جدا کرد.

  • اثر حلال :
    مواد قطبی در حلالهای قطبی بیشتر حل می‌شوند و مواد غیر قطبی در حلالهای غیر قطبی. برای رسوب دادن اغلب یونها ، می‌توان با افزودن یک حلال آلی امتزاج پذیر با آب ، حلالیت آنها را کاهش داده ، به صورت رسوب ، آنها را جدا کرد.

  • بجز این عوامل که توضیح داده شد عواملی مثل الکترولیتها ، عوامل کمپلکس کننده ، هیدرولیز ، دما ، فشار و اندازه ذرات در حلالیت رسوبها تأثیر دارند.

محاسبه وزن سنجی

محاسبه در وزن سنجی بر اساس استفاده از جرم اتمی یا ملکولی اجسام مورد نظر در واکنش شیمیایی صورت می‌گیرد. برای محاسبه وزن جز مورد نظر در یک رسوب ، وزن رسوب را در ضریب وزن سنجی (F) ضرب می‌کنند:



در رابطه فوق W وزن رسوب و W1 ، وزن جزء مورد نظر است. F ، ضریب وزن سنجی است.

درصد وزنی نیز با رابطه زیر محاسبه می‌شود:



مراحل وزن سنجی

  1. _تشکیل رسوب
  2. _صاف کردن
  3. _شستشو
  4. _خشک کردن در دمای مناسب
  5. _سرد کردن تا دمای محیط
  6. _توزین و محاسبه

مباحث مرتبط با عنوان

نگاه کلی

این روش برای موادی که ترکیب شیمیایی آنها معیین است به کار می رود. در این روش گونه مورد نظر را از بقیه اجزا به صورت رسوبی که ترکیب شیمیایی آن معلوم است جدا کرده و پس از خشک و وزن کردن با ترازوی حساس درصد وزنی آن را حساب می کنیم.

رسوب مناسب برای وزن سنجی

شرایط تهیه یک رسوب مناسب عبارتند از:
  1. _استوکیومتری: واکنشگر رسوب دهنده و جسم مورد نظر به نسبت وزنی معین و طبق فرمول شیمیایی با هم ترکیب شوند یا به عبارت به عبارت دیگر واکنش آنها کمی باشد.
  2. _پایدار بودن: وزن رسوب در شرایط آزمایش ثابت بماند مثلا فرار یا قابل تجزیه نباشد و قابلیت ترکیب با اجزا موجود در هوا و یا جذب آنها را نداشته باشد.
  3. _خالص بودن و خوب صاف شدن: رسوبهای کلوئیدی که به سختی صاف می شوند برای وزن سنجی مناسب نیستند.

وضع فیزیکی رسوبها

وضع فیزیکی رسوبها به اندازه ، شکل و بار الکتریکی ذرات بستگی دارد. از این رو می توان رسوبها را به سه دسته تقسیم کرد:
رسوبهای بلوری: که ذرات آنها درشت و برای صاف کردن مناسب هستند بنابراین بهترین رسوب برای وزن سنجی هستند مانند BaSO4
رسوبهای لخته ای مانند رسوب AgCl که شبیه شیر منعقد شده هستند و در این نوع رسوب ذرات ریز به هم چسبیده و ذرات درشتتری ایجاد می کنند و در اثر شستشو با آب (عمل والختی) دوباره به ذرات ریز تبدیل می شوند.
رسوبهای ژلاتینی مانند فریک هیدروکسید Fe (OH)3 هستند. قطر ذرات این رسوبها خیلی کوچک است ( )، بنابراین از صافی رد می شوند و بعضی از آنها نیز سوراخهای صافی را مسدود کرده و باعث کندی عمل صاف کردن می شوند.

فرایند تشکیل رسوب

تشکیل رسوب هم یک پدیده شیمیایی و هم یک پدیده فیزیکی است. پدیده شیمیایی تشکیل رسوب شامل واکنش شیمیایی واکنشگر و گونه مورد نظر است. پدیده فیزیکی شامل دو مرحله است هسته زایی و رشد بلور می نامند.
ناخالصیهای موجود در رسوب:
رسوب تشکیل شده صد در صد خالص نبوده و مقداری از مواد خارجی موجود در محلول را با خود همراه دارند این ناخالصیها به دو صورت هم رسوب و پس رسوب می باشد.
  1. _ناخالصیهای همرسوبی و انواع آن: همراهی مواد ناخالص محلول با رسوب تشکیل شده را همرسوبی می نامند و انواع آن عبارتند از:
جذب سطحی: در این حالت ناخالصی فقط در سطح رسوب جذب می شود. مانند جذب سطحی یونهای نقره نیترات توسط رسوب نقره کلرید. رسوبهای کلوئیدی به دلیل جاذبه الکتریکی بارهای مخالف بیشتر خاصیت جذب سطحی دارند.
احتباس: در این حالت ناخالصیها در داخل رسوب هستند، یعنی فاز رسوب در حین تشکیل مقداری از مواد ناخالص یا محلول اولیه را در بین ملکولهای خود به دام می اندازد. حتی با شستشو هم نمی توان آنها را از هم جدا کرد.
در برگیری: در این روش ناخالصیهایی که سیستم و ساختمان بلوریشان با رسوب یکی است، همراه با ذرات رسوب متبلور می شوند.
  1. _ناخالصیهای پس رسوب:
در این حالت پس از تشکیل رسوب ترکیب دیگری که در شرایط آزمایش کم محلول است رسوب کرده و لایه ای از ناخالصیها روی رسوب اولیه را می پوشاند. به عنوان مثال در جدا کردن کلسیم از منیزیم توسط رسوب دادن با یون اکسالات ، رسوب کلسیم اکسالات به آرامی تشکیل می شود. اگر محلول مدتی بیش اندازه لازم بماند مقدار کمی منیزیم اکسالات روی کلسیم اکسالات رسوب می کند.

نکات مهم در رسوب گیری

محلول جسم مجهول باید رسوب باشد و عامل رسوب دهنده قطره قطره به آن اضافه شود و همراه با همزدن محلول باشد در این صورت تشکیل رسوب به آرامی صورت خواهد گرفت و احتباس کمترین مقدار را خواهد داشت.
رسوب تشکیل شده را قبل از صاف کردن باید در حدود ده دقیقه روی حمام بخار آب گرما داد، با این عمل ذرات ریزتر به علت حلالیت بیشتر دوباره حل شده و روی ذرات درشتر رسوب می کنند در نتیجه ذرات رسوب درشت تر شده و سبب تقلیل جذب مواد خارجی به وسیله رسوب می شود.

حلالیت و حاصلضرب حلالیت یک رسوب

حلالیت رسوبها کم بوده و رفتار آنها در آب مانند الکترولیتهاست یعنی وقتی رسوب AB که دارای یک یون فلزی و یک آنیون یک ظرفیتی است در آب تشکیل می شود. محلول از یونهای A و B اشباع می شود مقدار رسوب حل شده را برحسب مول در لیتر حلال بیان می کنند و حاصلضرب غلظتهای A و B را حاصلضرب (KSP) می نامند. به عنوان مثال
صحت یک روش وزن سنجی به حلالیت رسوب تشکیل شده بستگی دارد و عوامل مهمی بر حلالیت تاثیر دارند که عبارتند از:
  1. _اثر یون مشترک: افزایش یک الکترولیت که دارای یک یون مشترک با رسوب است ، سبب کم شدن حلالیت می شود.
  2. _اثر PH محیط: اگر به رسوبی که نمک یک اسید ضعیف است، یک اسید قویتر اضافه کنیم مقداری از رسوب حل می شود. تشکیل هر رسوب باید در PH مناسب آن صورت گیرد. با کنترل PH یک محلول که شامل چند کاتیون است، می توان آنها را به صورت رسوب هیدروکسید جدا کرد.
  3. _اثر حلال: مواد قطبی در حلالهای قطبی بیشتر حل می شوند و مواد غیر قطبی در حلالهای غیر قطبی ، برای رسوب دادن اغلب یونها می توان با افزودن یک حلال آلی امتزاج پذیر با آب حلالیت آنها را کاهش داده و به صورت رسوب آنها را جدا کرد.

عوامل مؤثر دیگر

به جز این عوامل که توضیح داده شد عواملی مثل الکترولیتها ، عوامل کمپلکس کننده ، هیدرولیز و دما و فشار و اندازه ذرات در حلالیت رسوبها تأثیر دارند.

محاسبه در تجزیه وزنی

محاسبه در وزن سنجی بر اساس استفاده از وزن اتمی یا ملکولی اجسام مورد نظر در واکنش شیمیایی صورت می گیرد برای محاسبه وزن جز مورد نظر در یک رسوب ، وزن رسوب را در ضریب وزن سنجی ، F ضرب می کنند.
W1=F*W وزن جز مورد نظر
W = وزن رسوب می باشد
WF = وزن جز مورد نظر
S = وزن نمونه
وزن ملکول جسم وزن شده/وزن ملکولی جسم مورد نظر= Fضریب وزن سنجی
P=WF/S *100 درصد وزنی
مراحل وزن سنجی
  1. _تشکیل رسوب
  2. _صاف کردن
  3. _شستشو
  4. _خشک کردن در دمای مناسب
  5. _سرد کردن تا دمای محیط
  6. _توزین و محاسبه




تاریخ شماره نسخه کاربر توضیح اقدام
 چهارشنبه 12 بهمن 1384 [16:34 ]   4   فیروزه نجفی      جاری 
 چهارشنبه 12 بهمن 1384 [16:32 ]   3   فیروزه نجفی      v  c  d  s 
 یکشنبه 13 دی 1383 [08:55 ]   2   حسین خادم      v  c  d  s 
 یکشنبه 06 دی 1383 [13:51 ]   1   حسین خادم      v  c  d  s 


ارسال توضیح جدید
الزامی
big grin confused جالب cry eek evil فریاد اخم خبر lol عصبانی mr green خنثی سوال razz redface rolleyes غمگین smile surprised twisted چشمک arrow



از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..