امام چهارم حضرت زین العابدین علیه السلام دارای همسران متعددی می باشند که اکثر آنها «ام ولد » یعنی « کنیز » بوده اند. یکی از همسران حضرت سجاد - علیه السلام - علیا مخدّره
حضرت فاطمه «ام عبدالله ) دختر حضرت امام حسن - علیه السلام - می باشند که ثمره ازدواج حضرت با آن بانوی مکرّمه
امام محمد باقر علیه السلام بوده است.
همسر دیگر امام چهارم کنیزی است به نام « حوراء » که جناب
مختار بن ابی عبیده ثقفی آن را به ششصد دینار و بنا بر نقلی سی هزار خریده بود و به حضرت هدیه داد که ایشان مادر حضرت
زید بن علی سلام الله علیها شهید بزرگوار خاندان عصمت و طهارت است.
«ابوالفرج اصفهانی » در کتاب «مقاتل الطالبین » صفحه 137 از «ابن المنذر » نقل می کند که مختار ابن ابی عبید کنیزی را به سی هزار خرید و چون وی را نگریست گفت: هیچکس را شایسته تر از علی بن الحسین - علیه السلام - برای او نمی شناسم
و لذا آن کنیز را برای حضرت فرستاد و او همان مادر زید بن علی - علیه السلام - است.
از اسامی سایر همسران حضرت سجاد - علیه السلام - اطلاع چندانی در اسناد تاریخی موجود نیست و چنانچه ذکر شد آنها را اکثراً «ام ولد » بوده اند.
در متون تاریخی و روائی در ارتباط با همسری دو خانم با امام سجاد - علیه السلام - مطالبی ذکر شده است ولی به تمام آنها تصریح نشده است.
منابع:
بحارالانوار، ج 46، ص 155، حدیث 1 و 3
صفحه 183، حدیث 48 و صفحه 208، حدیث 87
مراجعه شود به:
همسری دیگر برای امام چهارم علیه السلام
همسر دیگری برای امام سجاد علیه السلام