!حقیقت و ماهیت انسان

می‏دانیم که درباره حقیقت و ماهیت انسان ، اختلاف نظرهایی وجود دارد .

به طور کلی دو نظریه اساسی در مقابل یکدیگر قرار گرفته‏اند : نظریه " روحیون " و نظریه " مادیون " .


^~~green:براساس نظریه روحیون ، انسان حقیقتی‏ است مرکب از جسم و روان ، و روان انسان ، جاویدان است و با مردن‏ او فانی نمی‏شود . همچنانکه می‏دانیم منطق دین و مخصوصا نصوص اسلامی بر همین‏ مطلب دلالت می‏کند .~~^

^~~green:نظریه " مادیون " این است که انسان جز همین ماشین بدن چیز دیگری نیست و با مردن به کلی نیست و نابود می‏شود و متلاشی شدن بدن یعنی متلاشی شدن شخصیت انسان . ~~^

!معنویات انسان

در عین اینکه درباره حقیقت و ماهیت انسان چنین اختلاف نظر بزرگی وجود دارد ، درباره یک مسئله دیگر اگر چه با این مسئله وابستگی دارد هیچگونه‏ اختلاف نظری نیست و آن این است که یک سلسله امور وجود دارند که در عین‏ اینکه از جنس ماده و مادیات نیستند و می‏شود نام آنها را معنویات‏ گذاشت به انسان ، ارزش و شخصیت می‏دهند .

انسان بودن انسان به این امور است ، یعنی اگر این معانی را از انسان بگیرند ، با حیوان هیچ فرقی‏ نمی‏کند .

__~~brown:به عبارت دیگر انسانیت انسان به ساختمان جسمانی او نیست که‏ هر کسی که یک سرو دو گوش داشت و پهن ناخن و مستوی القامه بود و حرف‏ زد ، انسان است ، حال هر که و هر چه می‏خواهد باشد ، نه ، اینطور نیست . ~~__

((سعدی)) همین مطلب را به این زبان گفته است:



::__~~green:تن آدمی شریف است به جان آدمیت __ ::
::__نه همین لباس زیباست نشان آدمیت__::
::__اگر آدمی به چشم است و زبان و گوش و بینی__::
::__چه میان نقش دیوار ومیان آدمیت ~~__::

اگر آدم بودن به داشتن همین اندام است ، همه از مادر ، آدم به دنیا می‏آیند . نه ، آدم بودن به یک سلسله صفات و اخلاق و معانی‏ای‏ است که انسان به موجب آنها انسان است و ارزش و شخصیت پیدا می‏کند .

__~~green:امروزه همین اموری که به انسان ارزش و شخصیت می‏دهند و اگر نباشند انسان‏ با حیوان تفاوتی ندارد ، به نام " ارزشهای انسانی " اصطلاح شده است .~~__

انحرافاتی که برای فرد یا جامعه پیدا می‏شود دو نوع است :

یکی‏ انحرافاتی است که " ضد ارزش " ها در مقابل ارزشها ایستادگی می‏کنند ، مثل آنجا که ظلم در مقابل عدل ، اختناق و خفقان در مقابل آزادی ،خدانشناسی و بی‏بندوباری در مقابل عبادت و خداپرستی ، و سفاهت و حماقت‏ در مقابل عقل و فهم و حکمت می‏ایستد .

ولی شاید بیشترین انحرافات بشر به‏ این شکل نباشد که ضد ارزشها در مقابل ارزشها می‏ایستند ، آنجا که ضد ارزشها در مقابل ارزشها می‏ایستند ، زود شکست می‏خورند .

بیشتر انحرافات‏ بشر به این صورت است که همانطور که دریا جزر و مد دارد ، گاهی یک‏ ارزش از ارزشهای بشری رشد سرطان مانندی می‏کند ، بطوریکه ارزشهای دیگر را در خود محو می‏کند مثلا چنانکه عرض کردیم زهد و تقوی یک ارزش است ، یکی‏ از معیارهای انسانیت است ولی گاهی می‏بینید یک فرد ( یا یک جامعه) آنچنان به زهد گرایش پیدا می‏کند و در زهد محو می‏شود که همه چیز برای او می‏شود " زهد " ، مثل انسانی می‏شود که فقط یک عضوش ( مثلا بینی‏اش) رشد کند و عضوهای دیگر از رشد باز مانند .

منبع :انسان کامل
شهید مطهری
صفحه68


((آثار ایمان مذهبی ))
((رابطه انسان و خدا))
((زندگی مادی یا فرهنگی))