__فسفر__


به خاطر دارید در مورد ((کلسیم)) که فراوان ترین ِ املاح در بدن بود صحبت کردیم. ((فسفر)) از نظر فراوانی در بدن ، پس از کلسیم است . این عنصر که در گروه ماکرو میزال ( املاح فراوان دربدن ) قرار دارد . 1 درصد وزن بدن را تشکیل می دهد یعنی اگر شما یک مرد 70 کیلوگرمی هستید ، در بدنتان 700 گرم فسفر وجود دارد. فسفر در بیشتر غذاها موجود است ، پس نگران دریافت آن نباشید. ولی بهتر است زنان و افراد مسن اطلاعات بیشتری راجع به آن داشته باشند چون فسفر همراه کلسیم استحکام بخش ((استخوان)) هاست.

__فسفر در بدن چه نقشی بر عهده دارد؟__

از کل فسفر موجود در بدن 80 درصد آن در استخوانها موجود است و 20 درصد آن در دیگر قسمتهای بدن وجود دارد.
عملکرد فسفر در استخوان معلوم است ، با کلسیم ((کریستال)) هایی را تشکیل می دهند که در اسکلت پروتئینی استخوان نشسته و موجب استحکام استخوان می گردد.
در بقیه بخش های ((بدن)) فسفر به عنوان یک عنصر مهم ، نقش های زیادی را برعهده دارد. فسفر در ساختمان کلیه ((کروموزوم)) های بدن ما موجود است. در غشا همه سلولهای بدن ما وجود دارد. فعال شدن بسیاری از آنزیمها با اتصال یک مولکول فسفر صورت می گیرد و در خون به حفظ PH ثابت کمک می کند ، و به این ترتیب نمی گذارد خون بدن ما قلیایی یا اسیدی شود. و بالاخره هر چه ماده انرژی زا در بدن ما وجود دارد مثل ATP * و CP ** همه با اتصال ((مولکول)) فسفر انرژی را در خود ذخیره می کنند.
پس می بینید اگر فسفر وجود نداشته باشد حیات امکان پذیر نیست. به همین دلیل است که خداوند عنصر فسفر را به وفور در مواد غذایی قرار داده است.



__حال مواد غذایی غنی از فسفررا بشناسیم__

فسفر بیشتر در منابع حیوانی موجود است . گوشتهای ((گاو)) و ((گوسفند)) ، ((ماکیان))و ((ماهی)) که غنی از ((پروتئین)) هستند دارای فسفر زیادی می باشند . یعنی در حقیقت هر جا پروتئین هست ، فسفر زیادی یافت می شود. لبنیات، حبوبات مثل ((عدس)) ، دانه هایی مثل ((بادام)) و ((تخم مرغ)) نیز محتوی فسفرهستند.
جدول زیر نام چند ماده غذایی و مقدار فسفر موجود در یک را بیان می کند.

ماده غذایی	مقدار	میزان فسفر موجود
ماکارونی با پنیر	1فنجان	322 میلی گرم
شیر 2 درصد چربی	1فنجان	232 میلی گرم
گوشت گاو	90گرم	210 میلی گرم
بادام	یک چهارم فنجان	184میلی گرم
عدس پخته	یک دوم فنجان	178 میلی گرم
تخم مرغ	1عدد	86 میلی گرم

__هضم و جذب فسفر__

((هضم)) و جذب فسفر در ((دستگاه گوارش)) به کمک ((آنزیمها))ی گوارشی صورت گرفته و در ابتدای ((روده)) جذب می شود ، این ماده سریعتر از کلسیم وارد خون شده و ذخائر بدن را تکمیل می کند . میزان متوسط فسفر در خون 3 تا 4 میلی گرم در 100 میلی لیتر است. ((ویتامین))D به جذب فسفر همانند کلسیم کمک می کند. لازم به ذکر است که مصرف بیش از اندازه ((فسفر)) موجب کاهش جذب ((کلسیم)) می شود . زیرا این دو عنصر در ورود به سلولهای روده رقابت می کنند. میزان فسفر در خون ، توسط هورمونی به نام ((پاراتورمون)) کنترل می شود. این هورمون از غده ((پاراتیروئید)) موجود در ((گردن)) ترشح شده و در صورتی که فسفر موجود در بدن کمتر از حد ((استاندارد)) باشد دستور به کاهش دفع و افزایش جذب فسفر می دهد. دفع فسفراز طریق ((ادرار)) است. اگر فسفر ِ دریافتی بیش از حد نیاز باشد اضافی آن از ادرار دفع می شود.
مقدار نیاز بدن به فسفر روزانه 700 تا 1200 میلی گرم در روز است.


__کمبود فسفر__

در انسان نادر است ولیکن در اثر مصرف بعضی داروها جذب فسفر کاهش می یابد مثل آنتی اسیدهایی که برای معده درد تجویز می شود ، ( مثل ئیدروکسید ((آلومینیوم)) ) و در طولانی مدت موجب کمبود فسفر می گردند ، البته در افرادی که مبتلا به ((هیپرپاراتیروئیدیسم)) ((«بزرگ شدن غده پاراتیروئید))) هستند و در کودکان نارس احتمال کمبود فسفر وجود دارد.
علائم کمبود فسفر از اختلال در عمل ATP انرژی زا شروع می شود. در اثر کمبود فسفر ، اختلال عصبی، اسکلتی ، خونی و کلیوی به جود خواهد آمد.
سالمندان و بانوان یائسه متوجه باشید که شما نیاز بیشتری به فسفر دارید تا مبتلا به ((پوکی استخوان)) نشوید.

از مصرف بیش از اندازه فسفر مسمومیتی دیده نشده است ولیکن در صورتی که مصرف فسفر خیلی بیش از کلسیم باشد مثلاً فرد عادت به خوردن ((گوشت)) زیاد و لبنیات کم داشته باشد ، حالتی در فرد بوجود میآید که به آن هیپرپاراتیروئیدیسم ثانویه گویند که موجب افزایش گردش املاح در استخوان شده و محتوی کلسیم استخوان را کاهش می دهد . از اینرو به کسانی که سرخود رژیم لاغری می گیرند و فقط غذایشان گوشت گوسفند یا گوشت مرغ پخته است یا کسانی که رژیم غذایی نامتعادلی دارند توصیه می شود مراقب استخوانهایشان باشند که این رژیم نادرست شکستگی های دوران پیری را در پی دارد .

*Adenosin triphosphote
**Creatine phosphat