منو
 کاربر Online
989 کاربر online
تاریخچه ی: نظر دینی دکتر شریعتی در مطالعه اجتماعی دین

نگارش: 1

عناصر ترکیبی دین از نظر دکتر شریعتی


دکتر شریعتی در خصوص اسلام، قایل به «نظام‏» است. او «نظام‏» را همان مکتب اسلام می‏داند که تمام مذهب اسلام بر آن استوار است و مجموعه‏ای از جهان‏ بینی ، انسان ‏شناسی و فلسفه تاریخ و نیز ایدئولوژی را عناصر اصلی تشکیل‏دهنده این نظام می‏داند و می‏گوید: نظام، مکتب اسلام است که بر اساس آن، تمام مذهب اسلام مبتنی است. این نظام عبارت است از جهان ‏بینی که بر اساس توحید شکل گرفته، انسان‏شناسی که مبتنی بر دیالکتیک است، و فلسفه تاریخ که بر اساس نزاع طبقاتی برای استقرار عدالت و تکامل نوع انسان قرار دارد و بر این اساس، یک ایدئولوژی، که مجموعه‏ای از عقاید عملی، خط مشی، اخلاق ، مبارزه، کار و فلسفه زندگی است ، به نام اسلام است.

دلیل نیاز بشر به دین و نیز راه‏های شناخت دین از نظر دکتر شریعتی


در نظر شریعتی، بشر امروز به دو دلیل عمده به دین نیازمند است: تامین جهان‏ بینی روحانی و ارائه جهت و هدف زندگی. نیاز انسان امروز به مذهب برای این است که به دو سؤالش پاسخ گوید: یکی دادن جهان‏بینی معنوی بزرگ و به قول علامه اقبال لاهوری ، بیان یک تفسیر روحانی از عالم هستی‏ و به گونه‏ای که انسان آزاد آن‏طور که اگزیستانسیالیسم می‏گوید و الان راست می‏گوید، خودش را در آن بیگانه و مجهول احساس نکند. دوم ایجاد و یا ارائه یک جهت و هدف انسانی برای زیستن.شریعتی وجود ثابتات را در دین چنین بیان می‏کند: این مفهوم که چون مذهب منزل من الله است، بنابراین، لایتغیر است و عقل آدمی در مسیر رشدش نمی‏تواند در آن حک واصلاح و تغییر بدهد، مخالفین این را دلیلی بر کهنه شدن مذهب در طی تکامل بشر تلقی می‏کنند، در صورتی که نه تنها مذهب با تکامل مغایر نیست، بلکه تکامل مذهبی با ثابت‏ بودن مفاهیم مذهبی مغایر نیست. مگر نه این است که قوانین طبیعت ثابت است، اما علم طبیعت ‏شناسی در طول تاریخ دائما در تغییر و تکامل است؟ مذهب هم، همچون طبیعت ثابت است، اما انسان‏ها در رابطه با مذهب تکامل پیدا می‏کنند، همچنان که انسان‏ها در رابطه با طبیعت ثابت تکامل پیدا می‏کنند. ثابت ‏بودن مذهب، مغایر با تکامل علم مذهبی نیست. از نظر شریعتی، برای شناخت مذهب نیز راه‏های روشنی وجود دارد: برای شناخت دقیق تصویر کلی هر مذهبی، شناختن خدای آن، کتاب آن و پیغمبر آن و دست‏پروردگان خالص آن ضروری است.

دکتر شریعتی دین را به گونه مارکسیستی تفسیر می‏کند


وی معتقد است که : آدم اگر یک روشنفکر مسلمان نباشد و آدم باشد، باید مارکسیست‏ شود، مگر این‏که برود یک سرمایه‏دار یا فاشیست‏ یا کلیسایی شود. راه دیگری ندارد. می‏گویند: اسلام بین مارکسیسم و سرمایه‏داری است. این حرف مفتی است! سرمایه‏داری بیماری است که اسلام و مارکسیسم در مبارزه با آن با هم رقابت دارند. بنابراین، در یک هدف مشترک با هم کار می‏کنند. اخلاق مارکسیستی با اخلاق اسلامی اصولا یکی است. اخلاق یک سوسیالیست ، اخلاق یک مسلمان است.این عبارت به روشنی مبین نظرگاه کلی شریعتی درباره مارکسیسم است و نیز با اندکی تامل در آثار وی روشن میشود که وی نوع تفسیری که از دین و مذهب و ایدئولوژی ارائه می‏دهد مبتنی بر بینش دیالکتیکی است و در نهایت، شریعتی در ارائه نظریه دینی خویش، به تفسیر مارکس از دین نزدیک می‏شود.

منابع

  • دکترعلی شریعتی، شناخت ادیان، بی‏تا، بی‏جا، ص 195
  • همو،جهان‏بینی‏وایدئولوژی(مجموعه‏آثار23)،ص‏257
  • همو، اسلام‏شناسی (مجموعه آثار 30)،ص 575
  • همو، مجموعه آثار 28، ص 350
  • همو، مجموعه آثار23، ص‏187

برای مطالعه تکمیلی بخوانید

  • پیش فرضهای اساسی مارکس در نگاه شریعتی





تاریخ شماره نسخه کاربر توضیح اقدام
 چهارشنبه 14 اردیبهشت 1384 [07:52 ]   2   اسماعیل جلمبادانی      جاری 
 چهارشنبه 14 اردیبهشت 1384 [07:50 ]   1   اسماعیل جلمبادانی      v  c  d  s 


ارسال توضیح جدید
الزامی
big grin confused جالب cry eek evil فریاد اخم خبر lol عصبانی mr green خنثی سوال razz redface rolleyes غمگین smile surprised twisted چشمک arrow



از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..