|
عمومی |
نام, علامت اختصاری, شماره | Neodymium, Nd, 60 |
گروه شیمیایی | لانتانید ها |
گروه, تناوب, بلوک | _ , 6 , f |
جرم حجمی, سختی | 6800 kg/m3,اطلاعات موجود نیست |
رنگ | سفید نقره ای,ته مایه زرد
|
خواص اتمی |
وزن اتمی | 144.24«3» amu |
شعاع اتمی (calc.) | 185 «206» pm |
شعاع کووالانسی | no data |
شعاع وندروالس | no data |
ساختار الکترونی |
Xe]4f4
6s²] |
e- بازای هر سطح انرژی | 2, 8, 18, 22, 8, 2 |
درجه اکسیداسیون «اکسید) | 3 «بازی ضعیف) |
ساختار کریستالی | شش گوش |
خواص فیزیکی |
حالت ماده | جامد __) |
نقطه ذوب | 1297 K (1875 °F) |
نقطه جوش | 3373 K (5612 °F) |
حجم مولی | 20.59 ×10-6 m3/mol |
گرمای تبخیر | 273 kJ/mol |
گرمای هم جوشی | 7.14 kJ/mol |
فشار بخار | 6.03E-3 Pa at 2890 K |
سرعت صوت | 2330 m/s at 293.15 K |
متفرقه |
الکترونگاتیویته | 1.14 «درجه پاولینگ) |
ظرفیت گرمایی ویژه | 190 J/«kg*K) |
رسانائی الکتریکی | 1.57 106/m اهم |
رسانائی گرمایی | 16.5 W/«m*K) |
1st پتانسیل یونیزاسیون | 533.1 kJ/mol |
2nd پتانسیل یونیزاسیون | 1040 kJ/mol |
3rd پتانسیل یونیزاسیون | 2130 kJ/mol |
4th پتانسیل یونیزاسیون | 3900 kJ/mol |
پایدارترین ایزوتوپها |
|
واحدهای SI & STP استفاده شده مگر آنکه ذکر شده باشد. |
|
نئودیمیم
عنصر شیمیایی است که در
جدول تناوبی با نشان Nd و
عدد اتمی 60 وجود دارد.
خصوصیات قابل توجه
نئودیمیم که یک
فلز خاکی کمیاب است به مقدار18% در
فلزخاکی کمیاب قابل اشتعال وجود دارد.این فلز دارای درخشش فلزی ورنگ آن نقره ای روشن بوده ویکی از واکنش پذیر ترین فلزات خاکی کمیاب به حساب می آید ؛ نئودیمیم در معرض هوا به سرعت کدر شده و تولید اکسیدی می کند که باعث پوسته پوسته شدن این فلز می گردد که موجب اکسیداسیون بیشتر این فلز می شود.
کاربردهــــــــا
کاربردهای نئودیمیم به شرح زیر است:
- نئودیمیم بخشی از دیدیمیم است که در رنگ آمیزی شیشه ها ی عینکهای جوشکاری بکار می رود.
- از نئودیمیم در رنگ آمیزی شیشه یک طیف ملایم که بین بنفش خالص تا قرمز و خاکستری می باشند استفاده می شود. نوری که از این شیشه ها ساطع می گردد نوار جذبی درخشانی را پدیدار می کنند. از این نوع شیشه در فعالیتهای نجومی برای تولید نوارهای درخشانی که بوسیله آنها احتمال درجه بندی خطوط طیفی وجود دارد استفاده می شود.شیشه حاوی نئودیمیم یک ماده لیزری است که به جای یاقوت برای تولید نورهم نوسان بکار می رود. از نئودیمیم همچنین برای زدودن رنگ سبز شیشه ها که ناشی از آلاینده های آهن است مورد استفاده قرار می گیرد.
- نمکهای نئودیمیم بعنوان رنگ افزا ی لعاب ها کاربرد دارند.
- نئودیمیم در آهن رباهای دائمی بسیار قوی Nd2Fe14B بکار می روند. این نوع آهن رباها از انواع آهنرباهای کبالت - سامریم ارزانتر هستند.
تاریخچــــــــــه
نئودیمیم را در سال
1885 یک
شیمیدان اتریشی به نام
Carl F. Auer von Welsbach در وین کشف کرد. او نئودیمیم را به همراه عنصر
پرازئودیمیم از ماده ای به نام
دیدیمیم جدا نمود اما تا سال
1925 حالت نسبتا" خالص این عنصر تهیه نشد.کلمه نئودیمیم از واژه های
یونانی neos ( جدید) و didymos( دوگانه) گرفته شده است.
امروزه بیشتر نئودیمیم از طریق فرآیند جابجایی یونی شن مونازیت (Ce,La,Th,Nd,Y(PO
4» که ماده ای که سرشار ازعناصر خاکی کمیاب است و نیز با روش الکترولیز نمکهای هالید آن تهیه می شود.
نقش بیولوژیکی
نئودیمیم هیچگونه نقش بیولوژیکی ندارد.
پیدایــــــش
نئودیمیم هرگزدرطبیعت بصورت عنصرآزادیافـــــت نمی شود بلکه بیشتر در کانیهایی از قبیل شن مونازیـــت (Ce,La,Th,Nd,Y(PO
4» و باستنوسیت (Ce,La,Th,Nd,Y(CO
3)F) که حاوی مقادیر کمی از تمامی فلزات خاکی کمیاب هستند وجود دارد. نئودیمیم در
فلزخاکی کمیاب قابل اشتعال نیز دیده می شود اما جدا نمودن آن از سایر عناصر قلیایی خاکی دشوار است.
ترکیبـــــــــات
ترکیبات نئودیمیم عبارتند از:
:
NdF3
:
NdCl2-
Ndcl3
:
NdBr2-
NdBr3
:
NdI2-
NdI3
:
Nd2O3
:
NdS-
Nd2S3
:
NdSe
:
NdTe2-
Nd2Te3
:
NdN
ایزوتوپهــــــــــا
نئودیمیم بطور طبیعی دارای 5
ایزوتوپ پایدارNd-142 ,Nd-143,Nd-145,Nd-146,Nd-148 که فراوان ترین آنها نئودیمیم 142
« فراوانی طبیعی 2/27%) و 2
ایزوتوپ پرتوزاد Nd144 وNd150 می باشد.31 رادیوایزوتوپ هم برای این عنصر شناسایی شده که که پایدار ترین آنها نئودیمیم 150 با نیمه عمر19سال( E 1/1)، نئودیمیم 144 با
نیمه عمر 15 سال ( E29/2) و نئودیمیم 147 با نیمه عمر 98/10 روز می باشند. مابقی ایزوتوپهای
رادیواکتیو این عنصر دارای نیمه عمرهایی کمتر از 38/3 روز هستند که بیشتر آنها نیمه عمری کمتر از 71 ثانیه دارند. نئودیمیم همچنین دارای 4
حالت متا است که پایدارترین آنها نئودیمیم m139 ( t
1/25.5 ساعت) ، نئودیمیم m135 ( t
1/2 5.5 دقیقه) و نئودیمیم m141 (t
1/2 62 ثانیه )هستند.
حالت فروپاشی اولیه قبل از فراوان ترین ایزوتوپ (نئودیمیم142)
جذب الکترون و حالت فروپاشی پس از آن
فروپاشی منفی بتا می باشد.
محصول فروپاشی اولیه قبل از نئودیمیم 142 ایزوتوپهای Pr
« پرازئودیمیم) و محصولات اولیه پس از آن ایزوتوپهای
سرب می باشد.
هشدارهــــــــــا
تمامی ترکیبات نئودیمیم را باید شدیدا" سمی به حساب آورد. بعلاوه ترکیبات نئودیمیم موجب آسیبهای چشم و پوست گشته و گرد این عنصر خطر انفجار و آتش زایی دارد.
منبع
پیوندهای خارجی