V{maketoc}
!الف: فضلیت اطعام
1) ((حضرت محمد مصطفی صلی الله علیه و آله|رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم )) فرمود: « مهمان دلیل و راهنمایی به بهشت است.» و نیز فرمودند: « مهمان روزی خود را به همراه می آورد و گناهان اهل منزل را می برد » و نیز فرمودند: « هر خانه ای که در آن مهمان داخل نشود، ملائکه هم داخل نمی شوند. »
2) ((حضرت امام جعفر صادق علیه السلام|امام صادق علیه السلام)) فرمود: « رسول خدا فرموده اند: « برکت بر کسی که اطعام میکند، سریعتر و برنده ترست از چاقو بر کوهان شتر. »
3) امام صادق علیه السلام فرمود: « وقتی مهمان داخل منزل شما می شود، برای شما و عیالات شما آمرزش الهی را همراه میآورد و وقتی خارج می شود، گناهان شما و گناهان عیالات شما را خارج می کند.» و نیز فرمود: « هر کس گرسنه ای را سیر کند، خداوند نهری در ((بهشت|بهشت)) برایش جاری می سازد. »

!ب: اجابت دعوت
1) رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم فرمود: « من به همه امتم سفارش می کنم دعوت مسلمان را بپذیرند گرچه پنج میل راه دور باشد که اجابت دعوت از دین است. »
2) امام صادق علیه السلام فرمودند: « از حقوق واجب مؤمن بر مؤمن اجابت دعوت اوست. »
3) رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: « اگر مؤمنی مرا حتی به پاچه گوسفندی دعوت کند، او را اجابت میکنم زیرا اجابت دعوت از دین است. »
4) رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمودند: « مکروه است اجابت کسی که فقط ثروتمندان را دعوت کرده، بدون اینکه از فقرا هم دعوت کرده باشد.»

!ج: آداب مهمانداری
1) رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم فرمود: «هر کس به خدا در روز قیامت ایمان داشته باشد، باید مهمانش را گرامی بدارد. »
2) ((حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام|امیرالمؤمنین)) برای کسی که مهمان را دوست بدارد و احترام نماید فضائلی نقل فرموده اند.
3) رسول خدا فرمودند: « سزاوار نیست که صاحب خانه بدون اجازه مهمان روزه بگیرد، زیرا ممکن است مهمان هم خوردن طعام را علیرغم اشتیاق و تمایلش به غذا ترک کند. »
4) رسول خدا فرمود: « از حقوق مهمان این است که صاحب منزل تا دم در مهمان را مشایعت کند.»
5) امام صادق علیه السلام فرمودند: « ما ((اهل بیت، عترت، آل رسول، قربی|اهل بیتی)) هستیم که به مهمانان خود در کوچ کردن از نزد خود کمک نمی کنیم.»
6) امام صادق علیه السلام فرمودند: « اگر برادرت نزد تو آمد، هر چه حاضر داشتی، برایش بیاور اما اگر او را دعوت کردی، برایش خود را به زحمت بینداز. یعنی غذائی مناسب با مهمان تهیه کن. »
7) امام صادق علیه السلام فرمودند: « قسم دادن و اصرار کردن به مهمان نوعی از اکرام مهمان است. »
8) رسول خدا اول کسی بود که غذا را شروع می کرد و آخرین کسی بود که دست می کشید و معروف است که صاحب منزل چنین کند.

!د: آداب رفتن به مهمانی
1) امام صادق علیه السلام از قول امام باقر علیه السلام می فرمایند: « مهمان باید هر جا که صاحب خانه گفت بنشیند زیرا او از آنچه باید در خانه اش مستور بماند، آگاهتر است. (مثلاً می داند عیال او از کدام زاویه پیدا نیست و لذا مهمان را به آنجا راهنمایی می کند. )»

2) مهمان نباید تکلّفی بر صاحب خانه داشته باشد، لذا وقتی شخصی امیرالمؤمنین علیه السلام را دعوت کرد حضرت فرمود: با سه شرط می آیم:
یکی اینکه از خارج منزل چیزی تهیه نکنی، هر چه بود با هم می خوریم، دیگر آنکه از قبل چیزهایی برای من در خانه ذخیره نکنی و سوم اینکه بر عیال خود اجحاف و مشقّتی وارد نسازی که برای تهیّه غذای من به زحمت بیفتد. »

3) از سفارشات رسول خدا صلی الله علیه و اله و سلم به امیرالمؤمنین علیه السلام این است که کسی که بدون دعوت بر سر سفره ای می رود و نیز کسی که به صاحب خانه امر و نهی میکند، اگر به او اهانت شد، کسی را ملامت نکند جز خودش را، بلکه مهمان باید در اختیار صاحبخانه باشد، هر طور که او صلاح دید، انجام وظیفه کند.

4) صفوان،از اصحاب ائمّه، میگوید: « ((عبدالله بن سنان)) به من گفت چیزی داری بخوریم؟ گفتم: « بله » و سپس پسرم را فرستادم و پولی دادم تا گوشت و تخم مرغ بخرد.
عبدالله گفت: « پسرت را کجا فرستادی؟ »
گفتم: « برای خرید مقداری مواد غذایی.»
گفت : « فوراً او را برگردان! آیا سرکه و زیتون ندارید.»
گفتم: « بله داریم.»
عبدالله گفت: « همان را بیاور که من از امام صادق علیه السلام شنیدم که نابود و هلاک است، کسی که آنچه برایش حاضر کنند حقیر بشمرد و نابود و هلاک است کسی که آنچه را حاضر دارد، برای برادرش کوچک بشمارد.»

5) رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: « سزاوار نیست مهمان صاحب منزل را ملول و خسته کند مثلاً زیاد رفت و آمد کند و یا زیاد حرف بزند و یا زیاد دیر بیاید و امثال آن. »

6) رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: « سزاوار نیست مهمان بدون اجازه صاحبخانه روزه بگیرد.»

7) رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: « هر کس به طعامی دعوت شد، هرگز فرزند خود را همراه نبرد که حرام است و غصب. »

8) شایسته است مهمان محبت خود را به صاحبخانه با خوردن زیاد نشان دهد.
و لذا امام صادق علیه السلام فرمود: « مگر نمی دانی که محبّت کسی به برادرش به زیاد خوردن در نزد اوست؟» و آن حضرت به اصحاب خود می فرمودند: «کسی بر ما بیشتر محبت دارد که در نزد ما بهتر بخورد.» (یعنی زیاد تعارف نکند، چون کم خوردن مهمان ممکن است صاحب سفره را ناراحت کند که لابد غذای ما را دوست نداشته است. )

9) رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم هرگاه نزد خانواده ای غذا میل می کردند آنها را به دعای خود مسرور می ساختند و می فرمودند: « روزه داران نزد شما غذا بخورند و نیکان با شما هم غذا شوند و ((ملائکه)) خوب الهی بر شما درود بفرستند. »

10) رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: « مهمان شدن نزد کسی در روز اول حق مهمان است و روز دوم و سوم هم جایز است اما بیش از سه روز ((صدقه)) است. »
(پس مهمان نباید بیش از سه روز مزاحمت برای کسی ایجاد کند.)

منابع: بحار الانوار، ج 37، ص 308، ح 38.