تاریخچه ی:
مهاجرت نفت
تفاوت با نگارش: 1
- | ||شواهدی دایر بر انتقال ((نفت)) به محلی که در آن تجمع یافته وجود دارد. به عبارت دیگر نفت و گاز متمرکز در مخزن ، از سنگی دیگر منشا گرفته و به محلی مناسب جهت ذخیره مهاجرت میکند. از نظر مقایسه سنگ مخزن دارای فضاها و نافذ قابل ملاحظه و به هم مرتبط بود. ولی منافذ سنگ منشا بسیار ریز و یا قابل چشم پوشی میباشد. ((حرکت سیال)) ، از سنگ منشا به سمت لایه و معابر توسط و همچنین در درون مخزن ، مهاجرت نامیده شود. تداوم مهاجرت هیدروکربور سبب تجمع آن شده که در نهایت منجر به تشکیل مخزن نفت می شود.|| |
+ | {DYNAMICMENU()} __واژهنامه__ *((واژگان زمین شناسی نفت)) __مقالات مرتبط__ *((زمین شناسی نفت)) *((حوضه نفتی)) *((نفتگیر دیاپیری)) *((منشا تشکیل نفت)) *((کروژن)) *((مهاجرت نفت)) *((سنگ مخزن نفت)) *((شیل نفتی)) *((نفتگیر)) *((نفت خام)) __کتابهای مرتبط__ *(( کتابهای زمین شناسی نفت)) __[http://217.218.177.31/mavara/mavara-view_forum.php?forumId=46|انجمن زمین شناسی]__ __سایتهای مرتبط__ *سایتهای داخلی **[http://www.ngdir.ir/GeoportalInfo/PSubjectInfoDetail.asp?PID=411&index=0|تاریخچه نفت در پایگاه داده های علوم زمین ] **[www.gsi-info.com |سایت محققین و دانشجویان علوم زمین] **[www.gsoi.ir|انجمن زمین شناسی ایران] **[http://www.nioc.org/findex.asp |سایت وزارت نفت ایران ] *سایتهای خارجی **[http://www.jpg.co.uk/ | مجلات زمین شناسی نفت ] **[http://132.175.127.176/apt/apt.htm |آزمايشگاههاي علوم زمین ملي سنديا، تگزاس، تکنولوژي گاز و نفت طبيعي، آمريکا ] **[ http://www.spe.org/| انجمن مهندسی نفت امریکا] **[ http://bcpg.geoscienceworld.org/|زمین شناسی نفت کانادا ] **[http://www.geologyshop.co.uk/oil&ga~1.htm | همه چیز درباره نفت] __گالری تصویر__ *[http://217.218.177.31/mavara/mavara-browse_gallery.php?galleryId=15|گالری کانیها و زمین شناسی]
body=
|~| {DYNAMICMENU}
||شواهدی دایر بر انتقال ((نفت خام|نفت)) به محلی که در آن تجمع یافته وجود دارد. به عبارت دیگر نفت و گاز متمرکز در مخزن ، از سنگی دیگر منشا گرفته و به محلی مناسب جهت ذخیره مهاجرت میکند. از نظر مقایسه سنگ مخزن دارای فضاها و نافذ قابل ملاحظه و به هم مرتبط بود. ولی منافذ سنگ منشا بسیار ریز و یا قابل چشم پوشی میباشد. حرکت سیال ، از سنگ منشا به سمت لایه و معابر توسط و همچنین در درون مخزن ، مهاجرت نامیده شود. تداوم مهاجرت هیدروکربور سبب تجمع آن شده که در نهایت منجر به تشکیل مخزن نفت می شود.|| |
| !علائم و شواهد مهاجرت هیدروکربورها | | !علائم و شواهد مهاجرت هیدروکربورها |
- | *((مواد آلی)) موجود در منافذ مرتبط سنگهای سطحی زمین ، اکسید شده و فاسد میشود. بنابراین ، لازمه حفظ ((مواد نفتی)) در مخزن به دنبال افزایش عمق و ازدیاد دمای مخزن میباشد.
|
+ | *مواد آلی موجود در منافذ مرتبط سنگهای سطحی زمین ، اکسید شده و فاسد میشود. بنابراین ، لازمه حفظ ((مواد نفتی)) در مخزن به دنبال افزایش عمق و ازدیاد دمای مخزن میباشد.
>
{img src=img/daneshnameh_up/7/70/oilmigration.jpg height=270 width=240}
|
|
|
> |
| *بخش بسیار کوچکی از مواد ارگانیکی سنگهای منشا به نفت و گاز تبدیل میشود. مقدار نفت به صورت جازا بسیار ناچیز است. به همین دلیل تشکیل مخزن دارای ذخیره قابل ملاحظه هیدروکربور در سنگ منشا غیر ممکن به نظر می رسد.
| | *بخش بسیار کوچکی از مواد ارگانیکی سنگهای منشا به نفت و گاز تبدیل میشود. مقدار نفت به صورت جازا بسیار ناچیز است. به همین دلیل تشکیل مخزن دارای ذخیره قابل ملاحظه هیدروکربور در سنگ منشا غیر ممکن به نظر می رسد.
|
| *نفت و گاز بطور کلی همراه آب در منافذ سنگ مخزن تجمع مییابد. به همین دلیل ، وجود نفت و گاز در منافذ و شکستگیها همزمان با دفن شدگی مخزن در صورت گرفته است.
| | *نفت و گاز بطور کلی همراه آب در منافذ سنگ مخزن تجمع مییابد. به همین دلیل ، وجود نفت و گاز در منافذ و شکستگیها همزمان با دفن شدگی مخزن در صورت گرفته است.
|
| *نفت و گاز در بالاترین نقطه مخزن تجمع و تمرکز یافته که خود تاثیری بر حرکت نفت به سمت بالا و یا در جهات عرضی میباشد.
| | *نفت و گاز در بالاترین نقطه مخزن تجمع و تمرکز یافته که خود تاثیری بر حرکت نفت به سمت بالا و یا در جهات عرضی میباشد.
|
- | *نفت و گاز و آب بر اساس ((نیروی گرانشی|وزن)) مخصوص نسبت به یکدیگر در مخزن قرار میگیرد. نحوه قرار گرفتن گاز ، نفت و آب حاکی از حرکت آنها در داخل مخزن است.
|
+ | *نفت و گاز و آب بر اساس وزن مخصوص نسبت به یکدیگر در مخزن قرار میگیرد. نحوه قرار گرفتن گاز ، نفت و آب حاکی از حرکت آنها در داخل مخزن است.
|
| -=::__مهاجرت نفت__::=-
| | -=::__مهاجرت نفت__::=-
|
| !مهاجرت اولیه نفت | | !مهاجرت اولیه نفت |
- | منظور از مهاجرت اولیه ، جز بیش مواد هیدر و کربنی از سنگ منشا بصورت محلول در آب ، ملکول آزاد ، جذب در مواد ارگانیکی یا غیر ارگانیکی و یا تلفیقی از آنها میباشد. هیدروکربورها ضمن انتقال اولیه بایستی از سنگ منشا ، آزاد شده تا بتوانند حرکت کنند. به هرحال ، جدایش مواد ارگانیکی قابل حل از سنگ منشا ، مکانیسم اصلی انتقال اولیه را بوجود میآورد. مقدار از این تولید در واحد حجم بسیار کم است. ((دما)) و ((فشار)) با ازدیاد عمق و دفن سنگها افزایش پیدا میکند.
این عمل سبب کاهش مقدار غلظت سنگهای قابل انعطاف شده و به نحوی که در نهایت منجر به خروج مقدار زیادی از مایع درون خلل سنگ میشود. سنگهای دانه ریز مانند رسها بیشترین فشار را متحمل میشود. مایع محتوی این سنگهای تحت فشار به طرف بالا صعود میکند. به همین دلیل افزایش فشار میتوانند سر آغاز حرکت صعودی سیالات محسوب شود. مطالعهای که بر قابلیت انحلال پذیری هیدروکربورها در آب سازند صورت گرفته حاکی از کاهش قابلیت انحلال قابلیت انحلال هیدروکربورها ضمن افزایش ((اندازه ملکول|اندازه ملکولی)) آن میباشد. افزایش دما قابلیت حل هیدروکربور در آب را افزایش میدهد.
قابلیت انحلال هیدروکربورهای سنگینتر با کاهش دما کم میشود. بنابراین هیدروکربورها بر اثر کاهش دما به تدریج از محلول اشباع شده خارج میشود. این رهایی در هر سنگی که دمایی کمتر از دمای قبلی خود داشته باشد میتواند صورت گیرد. نتیجه آزاد شدن هیدروکربور ، راه یابی آن به مسیر اصلی جریان است. آزاد سازی نفت ، ناشی در کاهش دما ، در هر حال ، تنها مقدار کمی ((نفت)) از سنگهای ضخیم لایه ، میتواند از آب عبور جدا شود. |
+ | منظور از مهاجرت اولیه ، جز بیش مواد هیدر و کربنی از سنگ منشا بصورت محلول در آب ، ملکول آزاد ، جذب در مواد ارگانیکی یا غیر ارگانیکی و یا تلفیقی از آنها میباشد. هیدروکربورها ضمن انتقال اولیه بایستی از سنگ منشا ، آزاد شده تا بتوانند حرکت کنند. به هرحال ، جدایش مواد ارگانیکی قابل حل از سنگ منشا ، مکانیسم اصلی انتقال اولیه را بوجود میآورد. مقدار از این تولید در واحد حجم بسیار کم است. ((دما)) و ((فشار)) با ازدیاد عمق و دفن سنگها افزایش پیدا میکند.
این عمل سبب کاهش مقدار غلظت سنگهای قابل انعطاف شده و به نحوی که در نهایت منجر به خروج مقدار زیادی از مایع درون خلل سنگ میشود. سنگهای دانه ریز مانند رسها بیشترین فشار را متحمل میشود. مایع محتوی این سنگهای تحت فشار به طرف بالا صعود میکند. به همین دلیل افزایش فشار میتوانند سر آغاز حرکت صعودی سیالات محسوب شود. مطالعهای که بر قابلیت انحلال پذیری هیدروکربورها در آب سازند صورت گرفته حاکی از کاهش قابلیت انحلال قابلیت انحلال هیدروکربورها ضمن افزایش اندازه ملکولی آن میباشد. افزایش دما قابلیت حل هیدروکربور در آب را افزایش میدهد.
قابلیت انحلال هیدروکربورهای سنگینتر با کاهش دما کم میشود. بنابراین هیدروکربورها بر اثر کاهش دما به تدریج از محلول اشباع شده خارج میشود. این رهایی در هر سنگی که دمایی کمتر از دمای قبلی خود داشته باشد میتواند صورت گیرد. نتیجه آزاد شدن هیدروکربور ، راه یابی آن به مسیر اصلی جریان است. آزاد سازی نفت ، ناشی در کاهش دما ، در هر حال ، تنها مقدار کمی ((نفت)) از سنگهای ضخیم لایه ، میتواند از آب عبور جدا شود. |
| !مهاجرت ثانویه نفت | | !مهاجرت ثانویه نفت |
- | تمرکز ((مواد آلی)) و هیدروکربورها و یا واحد حجم سنگ بسیار محدود است و حرکت آن مواد نسبت به سنگ مخزن نیز به آهستگی صورت میگیرد. مولکولهای هیدروکربور آزاد شده و یا بخشهای کوچک نفتی در حال ورود به ((سنگ مخزن)) اصولا کوچکتر از معبر سنگ بود و استفاده از ((نیروی ارشمیدس)) ، ((خاصیت موئینگی|نیروی موئین)) ، نیروی هیدرودینامیکی ، تراوایی موثر و در صد اشباع آب سنگ مخزن به بخش بالاتر مخزن انتقال پیدا میکند. حرکت صعودی هیدروکربور در مخزن منوط به جابجایی دیگر ملکولهای هیدروکربور بوده با این که بوسیله جریان آب صورت میگیرد.
ورود هیدروکربور به مخزن تداوم حرکت صعودی آن را تامین میکند. نفت و گاز شناور در آب با استفاده از نیروهای ارشمیدس و هیدرودینامیکی به سمت قله ((تاقدیس)) حرکت میکند. تمرکز نفت و گاز در قله تاقدیس مقاومت آن دو را در مقابل جریان افزایش میدهد. آب به ناچار در جهت شیب جریان به حرکت خود ادامه میدهد. حضور جریان قوی آب و وجود اختلاف فشار ، سبب کج شدگی سطح آب و نفت میشود. تداوم فشار هیدرودینامیکی ممکن است باعث جدایش مخازن از یکدیگر شده و تغییر کلی در تعادل مخزن را ایجاد کند. مخزن در شرایطی تشکیل میشود که نفت و گاز در جهت مخالف ((نیروی هیدرودینامیکی)) به طرف بالا حرکت کرده و در ناحیه رخسارهای ، نیروی هیدرودینامیکی و نیروی موئین بر نیروی ارشمیدس غلبه کند. بطور طبیعی در ناحیه تغییر رخسارهای مقدار تخلخل و تراوایی سنگ به سمت بالا کاهش یافته است.
نفت از منافذ ریز یا معابری که بر اثر صعود نفت خام از لابهلای رسوبات آغشته به آب ایجاد شده است به سمت بالا حرکت میکند. حرکت صعود کننده نفت تا زمانی که نیروی ارشمیدس ((نفت خام)) ، بر فشار موئین بین خلل برتر باشد تداوم پیدا میکند. نفت و گاز خارج شده از سنگ منشا ابتدا در مرز بین سنگ منشا و مخزن تجمع پیدا میکند. حرکت صعود کننده نفت خام و گاز به دنبال تجمع آنها و افزایش فشار جابجایی به صورت رشتههای باریک به سمت بالای سنگ مخزن آغاز میشود. تجمع هیدروکربور در سنگ مخزن پس از رسیدن هیدروکربورهای رشته مانند به بخش فوقانی سنگ مخزن شروع میشود. |
+ | تمرکز ((مواد آلی)) و هیدروکربورها و یا واحد حجم سنگ بسیار محدود است و حرکت آن مواد نسبت به سنگ مخزن نیز به آهستگی صورت میگیرد. مولکولهای هیدروکربور آزاد شده و یا بخشهای کوچک نفتی در حال ورود به سنگ مخزن اصولا کوچکتر از معبر سنگ بود و استفاده از نیروی ارشمیدس ، نیروی موئین ، نیروی هیدرودینامیکی ، تراوایی موثر و در صد اشباع آب سنگ مخزن به بخش بالاتر مخزن انتقال پیدا میکند. حرکت صعودی هیدروکربور در مخزن منوط به جابجایی دیگر ملکولهای هیدروکربور بوده با این که بوسیله جریان آب صورت میگیرد.
ورود هیدروکربور به مخزن تداوم حرکت صعودی آن را تامین میکند. نفت و گاز شناور در آب با استفاده از نیروهای ارشمیدس و هیدرودینامیکی به سمت قله ((تاقدیس)) حرکت میکند. تمرکز نفت و گاز در قله تاقدیس مقاومت آن دو را در مقابل جریان افزایش میدهد. آب به ناچار در جهت شیب جریان به حرکت خود ادامه میدهد. حضور جریان قوی آب و وجود اختلاف فشار ، سبب کج شدگی سطح آب و نفت میشود. تداوم فشار هیدرودینامیکی ممکن است باعث جدایش مخازن از یکدیگر شده و تغییر کلی در تعادل مخزن را ایجاد کند. مخزن در شرایطی تشکیل میشود که نفت و گاز در جهت مخالف نیروی هیدرودینامیکی به طرف بالا حرکت کرده و در ناحیه رخسارهای ، نیروی هیدرودینامیکی و نیروی موئین بر نیروی ارشمیدس غلبه کند. بطور طبیعی در ناحیه تغییر رخسارهای مقدار تخلخل و تراوایی سنگ به سمت بالا کاهش یافته است.
نفت از منافذ ریز یا معابری که بر اثر صعود نفت خام از لابهلای رسوبات آغشته به آب ایجاد شده است به سمت بالا حرکت میکند. حرکت صعود کننده نفت تا زمانی که نیروی ارشمیدس ((نفت خام)) ، بر فشار موئین بین خلل برتر باشد تداوم پیدا میکند. نفت و گاز خارج شده از سنگ منشا ابتدا در مرز بین سنگ منشا و مخزن تجمع پیدا میکند. حرکت صعود کننده نفت خام و گاز به دنبال تجمع آنها و افزایش فشار جابجایی به صورت رشتههای باریک به سمت بالای سنگ مخزن آغاز میشود. تجمع هیدروکربور در سنگ مخزن پس از رسیدن هیدروکربورهای رشته مانند به بخش فوقانی سنگ مخزن شروع میشود.
{img src=img/daneshnameh_up/5/59/oilmigration1.jpg height=260 width=260}
|
|
|
|
| !ویژگیهای زمین شناسی در مهاجرت و تمرکز هیدروکربورها | | !ویژگیهای زمین شناسی در مهاجرت و تمرکز هیدروکربورها |
| این ویژگیها با توجه به شناخت نواحی هیدروکربوردار به شرح زیر است: | | این ویژگیها با توجه به شناخت نواحی هیدروکربوردار به شرح زیر است: |
- | #آب اطراف ((ذخایر نفت|مخزن نفت)) را فرا گرفته است. به همین دلیل مشکلات نفت به ((هیدرولوژی)) ، ((سیال|فشار سیال)) و حرکت آب بستگی دارد. حرکت آب به سمت ناحیه کم فشار بوده و مقدار حرکت به پتانسیل بالا و قدرت جریان در سازند آبدار بستگی دارد.
#گاز و نفت هر دو نسبت به آب شناور بوده و همچنین نسبت به آب دارای وزن حجمی پایینتری میباشند. از آهکی تا ((سیلیس)) ، ((سنگ رسوبی|منشا رسوبی سنگ)) ، در صد تخلفل سنگ از 1 تا 40 در صد و به تراوایی از 1 تا چندین میلیداری بستگی دارد.
|
+ | #آب اطراف ((ذخایر نفت|مخزن نفت)) را فرا گرفته است. به همین دلیل مشکلات نفت به هیدرولوژی ، فشار سیال و حرکت آب بستگی دارد. حرکت آب به سمت ناحیه کم فشار بوده و مقدار حرکت به پتانسیل بالا و قدرت جریان در سازند آبدار بستگی دارد.
#گاز و نفت هر دو نسبت به آب شناور بوده و همچنین نسبت به آب دارای وزن حجمی پایینتری میباشند. از آهکی تا ((سیلیس)) ، منشا رسوبی سنگ ، در صد تخلفل سنگ از 1 تا 40 در صد و به تراوایی از 1 تا چندین میلیداری بستگی دارد.
|
| #نفتگیرها ممکن است حاصل پدیده ساختمانی ، چینهای و یا تلفیقی از هر دو باشد. در شرایطی که اختلاف پتانسیل سیال وجود داشته باشد. احتمال ایجاد معبر و تمرکز فراهم میآید.
| | #نفتگیرها ممکن است حاصل پدیده ساختمانی ، چینهای و یا تلفیقی از هر دو باشد. در شرایطی که اختلاف پتانسیل سیال وجود داشته باشد. احتمال ایجاد معبر و تمرکز فراهم میآید.
|
- | #((مقیاس میکروسکوپی|اندازه و شکل میکروسکوپی)) خلل و پیچا پیچی معابر تراوا و خصوصیات سنگهای مخزن بطور کامل متغیر است. مهاجرت و تجمع در خلال معبر تراوا و محیط شیمیایی صورت میگیرد.
|
+ | #اندازه و شکل میکروسکوپی خلل و پیچا پیچی معابر تراوا و خصوصیات سنگهای مخزن بطور کامل متغیر است. مهاجرت و تجمع در خلال معبر تراوا و محیط شیمیایی صورت میگیرد.
|
| #حداقل زمان تشکیل ، مهاجرت و تجمع نفت کمتر از 1 میلیون سال است.
| | #حداقل زمان تشکیل ، مهاجرت و تجمع نفت کمتر از 1 میلیون سال است.
|
| #مرز فوقانی یا سقف مخازن کم و بیش غیر قابل نفوذ است.
| | #مرز فوقانی یا سقف مخازن کم و بیش غیر قابل نفوذ است.
|
| #دمای مخازن نفت متغیر و از 50 تا 100 درجه سانتیگراد نوسان دارد.
| | #دمای مخازن نفت متغیر و از 50 تا 100 درجه سانتیگراد نوسان دارد.
|
| #فشار مخازن متفاوت بوده و مقدار آن برحسب ((تاریخ زمین شناسی|تاریخچه زمین شناسی)) متغیر میباشد. | | #فشار مخازن متفاوت بوده و مقدار آن برحسب ((تاریخ زمین شناسی|تاریخچه زمین شناسی)) متغیر میباشد. |
| !نقش سطح تماس آب و نفت در مهاجرت نفت | | !نقش سطح تماس آب و نفت در مهاجرت نفت |
| سطح تماس آب و نفت در بسیاری از مخازن کج شدگی داشته و مقدار کج شدگی از یک متر تا دو متر و یا بیشتر در کیلومتر میباشد. بطور استثنا کج شدگی سطح آب و نفت تا 250 متر در کیلومتر نیز مشاهده شده است. کج شدگی سبب جابجایی نفت و گاز از یک سوی مخزن به طرف دیگر آن میشود. این امر از نظر توسعه و استخراج چنین مخازنی حائز اهمیت میباشد. در شرایطی که جابجایی تجمع نفت بسیار شدید باشد ذخیره نفتی از موضع واقعی خود ، متد حرکت میکند. به نحوی که ممکن است ضمن صفر اولین چاه آثاری از وجود مخزن در محل دیده نشود. | | سطح تماس آب و نفت در بسیاری از مخازن کج شدگی داشته و مقدار کج شدگی از یک متر تا دو متر و یا بیشتر در کیلومتر میباشد. بطور استثنا کج شدگی سطح آب و نفت تا 250 متر در کیلومتر نیز مشاهده شده است. کج شدگی سبب جابجایی نفت و گاز از یک سوی مخزن به طرف دیگر آن میشود. این امر از نظر توسعه و استخراج چنین مخازنی حائز اهمیت میباشد. در شرایطی که جابجایی تجمع نفت بسیار شدید باشد ذخیره نفتی از موضع واقعی خود ، متد حرکت میکند. به نحوی که ممکن است ضمن صفر اولین چاه آثاری از وجود مخزن در محل دیده نشود. |
| !مباحث مرتبط با عنوان | | !مباحث مرتبط با عنوان |
- | *((تله نفتگیر)) *((پی نفتگیر)) |
+ | *((نفتگیر)) |
| *((تشکیل نفت)) | | *((تشکیل نفت)) |
- | *((حفاری)) | |
| *((ذخایر نفتی)) | | *((ذخایر نفتی)) |
- | *((سنگ مخزن)) |
+ | *((سنگ مخزن نفت)) |
| *((منشا پیدایش نفت و گاز)) | | *((منشا پیدایش نفت و گاز)) |
- | *((نفت)) | |
| *((نفت خام)) | | *((نفت خام)) |
- | *((نفتگیر دیاپیری)) *((نفتگیر چینهای)) *((نفتگیر ساختمانی)) *((نفتگیر هیدرو دینامیکی)) *((نفتگیر مرکب)) *((نفتگیر برون پوش سنگ)) |
+ |
|