منو
 کاربر Online
741 کاربر online
تاریخچه ی: منصور دوانیقی

نگارش: 4

نامش عبدالله کنیه‌اش ابوجعفر و لقبش منصور بود و پسوند دوانیقی را به دنبال لقب او آورده‌اند که بسیار حسابگر و بخیل بود و بر کوچک‌ترین اجزاء -که دانه و حبه باشد- حساب می‌کرده است.
در 12 ذی الحجه سال 136 پس از مرگ برادرش سفاح به خلافت رسید مدت خلافتش 9 روز کمتر از بیست و دو سال بود و مدت 63 سال عمر کرد و در ششم ذی الحجه 158 در راه مکه از دنیا رفت و در منطقه حجون که الان در شهر مکه نزدیک مسجد جن واقع است به خاک سپرده شد و از او ششصد میلیون درهم و چهارده میلیون دینار در حساب شخصی اش بجا ماند!.

به لحاظ سپاسی خط مشی هشام بن عبدالملک اموی را دنبال می کرد.

او سر سلسله خلفای بنی عباسی است و اولین کسی است که منجمین را در دستگاه حکومتی وارد ساخت و کتابهای سریانی و دیگر زبانهارا به زبان عربی ترجمه نمود مانند اقلیدس و کلیله و دمنه و ......

اودشمنی شدیدی با اهلبیت وفرزندان پیامبرداشت وجنایات وکشتار او نسبت به اولاد امام حسن مجتبی وساپر سادات ازصفحات غم انگیز،دردناک وشرم اّورتاریخ است.

اّزار واذیتهای او نسبت به امام صادق علیه السلام درکتب تاریخ ثبت وسرانجام نیزبه دستوراو اّن حضرت مسموم وبه شهادت رسید.
منابع:
تتمه المنتهی، ص 160، ذکر خلافت منصور.

ابو جعفر منصور خلیفه عباسی «136 - 158 ق / 754 - 775 م»

با مرگ سفاح، برادرش ابو جعفر عبدالله منصور بن احمد «یاری شده از جانب خدا» بر مسند خلافت جای گرفت. او واجد خصوصیت های بارزی بود که به سبب آن، در تمامی دوران خلافتش با گرفتاری ها دست و پنجه نرم می‏کرد، از جمله: کین توزی نسبت به علویان، دشمنی با ابومسلم و محبت و علاقه فراوان به فرزندش محمد.
در زمان منصور، بیش ترین سعی او استحکام نظام حکومت و تعیین جهت پیشرفت آن شد.
همچنین وظیفه حساس شکستن پیمان با ابومسلم بر عهده او افتاد؛ ابومسلم به عنوان زمامدار خراسان در مرو مانده بود، و ابو جعفر می‏خواست برای اطمینان خاطر پیدا کردن از فرمانبرداری وی مخصوصاً به دیدار او برود.
و نیز لازم بود که خلیفه نسبت به نظریات ابو مسلم که از خیانت ابوسلمه و در نتیجه از میان رفتن او برای گسترش نفوذ و قدرت خود بهره برداری کرده بود، آگاه شود. با آن که سفاح دبیری از موالی ایرانی یعنی خالد بن برمک را به دبیری خود برگزیده و رسیدگی به امور اداری را بر عهده او گذاشته بود، با این وصف به اعتماد کردن بر عده‏ای از افراد خاندان عباسی و مخصوصاً عموی خود در مأموریت های ولایات ادامه می‏داد.

جلوس منصور، عملی را که پیش از آن آغاز شده بود تسریع کرد. نخستین کارهای خلیفه، برای تقویت قدرت شخصی او که تا حدی سست شده بود صورت می‏گرفت.
در آغاز با رقابت عمویش، عبدالله بن علی، رو به رو شد که به حق یا ناحق، مدعی آن بود که سفاح او را به جانشینی خود برگزیده بود و خلیفه برای شکست دادن این رقیب ناگزیر به ابومسلم توسل جست. در نتیجه ابومسلم، که ظاهراً روابط او با ابوجعفر پیوسته تیره بود، به صورت شخص خطرناکی درآمد که بایستی از میان برداشته شود؛ و این کار اندکی بعد و در آن هنگام صورت گرفت که خلیفه موفق شد فرماندار خراسان را بدون همراه داشتن کسانی به دربار خود احضار کند «شعبان 137 ق / فوریه 755 م» و او را به قتل برساند. البته کشتن ابو مسلم با پیدا شدن آشوب هایی در میان مردم خراسان که نسبت به او تا حد پرستش وفادار بودند، همراه بود.
ولی با اعلام فرماندار جدید، عبدالجبار، در 141 ق / 758 م، دستاویزی برای فرو نشاندن این توفان های محلی و مهار کردن آرزوهای آن مردم برای استقلال به دست آمد.

منصور برای استحکام پایه‏های قدرت خویش، همه عموهای خود را به نوعی از مناصب مهمی که داشتند خلع کرد، و دبیر شایسته آنان، ابن مقفع مشهور را که متفکری شجاع و در عین حال صاحب ترجمه کتاب کلیله و دمنه بود و برای ابن مقفع وسیله شهرت ادبی پایداری شده بود، به قتل رساند.
افرادی از خاندان خلافت که در اطراف خلیفه می‏زیستند و گمان آن می‏رفت که هوای رسیدن به خلافت دارند، به تدریج از کار برکنار شدند و خدمت گزارانی گمنام و غالباً بندگان آزاد شده جای آنان را گرفتند، همچون ابو ایوب دبیر ایرانی و ربیع بن یونس حاجب، علاوه بر اینان باید از خالد بن برمک که مأمور ایالت های مهم بود و یا ابو عبیدالله معاویه که لَلة پسر خلیفه بود، یاد شود.

در زمان منصور، شورش همزمان دو تن از اخلاف امام حسن «ع» بسیار جدی شد. نفر نخست، محمد, ملقب به نفس زکیه بود که با سفاح بیعت نکرده و از زمان روی کار آمدن عباسیان پنهان می‏زیست. منصور که از یافتن نهان گاه او و برادرش ابراهیم نومید شده بود، پدر آنان، عبدالله، و نیز همه اخلاف امام حسن «ع» را که در مدینه می‏زیستند دستگیر و به زندان افکند.
در نتیجه محمد ناگزیر از نهان گاه خود بیرون آمد و در مدینه به عصیان آشکار برخاست و منصور را ستمگری خواند که از قوانین اسلامی تجاوز کرده است. با وجود تأیید بعضی از فقها از این مطلب، نتوانست گروه طرفدار فراوانی برای خود پیدا کند و به زودی سپاهیان خلیفه در رمضان 145 ق / سپتامبر 762 م، او را از پای درآوردند؛ در همین هنگام بود که برادرش ابراهیم نیز در ناحیه بصره سر به شورش برداشت. تا مدتی ابراهیم برای شهرهای عراق تهدیدی جدی به شمار می‏رفت، ولی او نیز به زودی از سردار خلیفه و پسر عمویش عیسی بن موسی شکست خورد.
برانداختن این دو نهضت علوی، هر چند مایه فراهم آمدن چند سال آرامش برای خلیفه بود، اما او را به طور قطع در جمع دشمنان خاندان پیامبر «ص» داخل کرد.

محیط ناآرام و تدبیرهای سخت پلیسی که سال های اول خلافت را احاطه کرده بود، نشان می‏دهد که چرا منصور در صدد آن برآمد که مقر تازه‏ای برای خود انتخاب کند و این که این انتخاب او چگونه بوده است.
منصور و برادرش در آغاز کار در نزدیکی کوفه مسکن گزیدند و منصور نیز در همین محل دژی به نام هاشمیه بنا کرد که محل آن تا کنون شناخته نشده است و در همین جا بود که او در معرض حمله راوندیان قرار گرفت. قطعاً پس از این حمله، در نظر نداشت عراق را که مرکز یک امپراتوری جدید آسیایی بود ترک کند، اما می‏خواست از شهرهای پر جمعیتی که مرکز تجمع بدگویان و خرده گیران شده بود، دور باشد.
وی همچنین خواستار آن بود که برای خود ارگی بسازد که نماینده قدرت سلسله تازه و در عین حال محل سکونت ایمن و مطمئنی باشد.

ظاهراً به زودی توجهش معطوف به محل بغداد شد که خوشی آب و هوا، راحتی تهیه وسایل زندگی و موقعیت ممتاز سوق الجیشی از مزایای آن بود.
در آن محل ارگ سلطنتی به فرمان او بنا شد که بعدها لقب شهر آرامش «مدینة السلام» یافت و بیش از هر چیز به شکل مدور خود مشهور شد.
این ارگ در محلی قرار داشت که دو نهر دجله و فرات نزدیک ترین فاصله را با یک دیگر داشتند و ترعه‏هایی آن ها را به یک دیگر پیوسته بودکه در هنگام هجوم دشمنان از وسایل دفاع طبیعی برای شهر به شمار می‏رفت. کار ساختمان بغداد در ربیع الاول 141 ق / ژوئیه - اوت 758 م آغاز شد و در 145 ق / 762 م خلیفه در مقر جدید خود در نزدیکی مسجد عظیم و در میان میدان مربع شکل بزرگی مستقر شد.

کار دیگر منصور که اهمیت آن کم تر از بنای بغداد نیست، آن بود که تصمیم گرفت پسرش محمد ملقب به مَهدی را به جانشینی خود انتخاب کند. برای آن کار لازم بود تا پسر عمویش، عیسی بن موسی، که توسط سفاح به جانشینی پس از منصور تعیین شده بود، از سمت خود استعفا دهد. منصور همان روشی را به کار برد که امویان پیش از او در زمان حیات خود برای گرفتن بیعت جهت جانشین خویش به کار می‏بردند.

بدین وسیله، حقوق خاندان علی در میان هاشمیان که آشکارا توسط منصور نادیده گرفته شده بود، بار دیگر و به صورت دائمی در زیر سلطه حقوق فرزندان عباسی قرار می‏گرفت. ولی در داخل خاندان عباسی هیچ اصل استقرار یافته‏ای برای جانشین وجود نداشت و بنابراین همان رقابت های دوران اموی برای رسیدن به قدرت, به حال خود باقی بود. به هر صورت در پایان سلطنت منصور، نظام خلافت عباسی استوار شد و وحدت دستگاه خلافت از همه جهات اساسی فراهم آمد.
تنها در اسپانیا بود که حکومت مرکزی نفوذی نداشت، که یکی از افراد گریخته از کشتار خاندان اموی در آن جا به امارتی دست یافته بود که بغداد را بر آن تسلطی نبود. همچنین حکومت بغداد از فرو نشاندن شورش هایی که در پایان خلافت اموی در میان بربرهای مغرب اتفاق افتاده بود ناتوان ماند و این ناحیه، جز نوار باریکی از افریقیه، از تسلط لشکریانی که از شرق به آنجا فرستاده شده بودند بیرون ماند.

منصور در ضمن سفری به مکه در ذوالحجه 158 ق / اکتبر 775 م، از دنیا رفت و یاد وی به عنوان فرمانروایی بی وجدان و غیر قابل اعتماد که در اموال عمومی صرفه جو و در نگاهداری قدرت شخصی سختگیر بوده است. بر جای ماند.
هر داوری که درباره سیاست او شود، نباید منکر این امر باشد که سلطنت وی به صورت اساسی مایه استحکام نظام خلافت عباس شد و سیاستی روی کار آورد که علی رغم نوسان های موقتی و ماجراجویی های مأمون، تا پایان سده سوم ق / نهم میلادی برقرار ماند.



تاریخ شماره نسخه کاربر توضیح اقدام
 یکشنبه 18 تیر 1385 [13:09 ]   16   رضا معرب      جاری 
 یکشنبه 18 تیر 1385 [13:06 ]   15   رضا معرب      v  c  d  s 
 یکشنبه 18 تیر 1385 [13:04 ]   14   رضا معرب      v  c  d  s 
 یکشنبه 18 تیر 1385 [13:01 ]   13   رضا معرب      v  c  d  s 
 یکشنبه 18 تیر 1385 [12:53 ]   12   رضا معرب      v  c  d  s 
 یکشنبه 18 تیر 1385 [12:48 ]   11   رضا معرب      v  c  d  s 
 یکشنبه 18 تیر 1385 [12:44 ]   10   رضا معرب      v  c  d  s 
 یکشنبه 18 تیر 1385 [12:40 ]   9   رضا معرب      v  c  d  s 
 یکشنبه 18 تیر 1385 [12:08 ]   8   رضا معرب      v  c  d  s 
 یکشنبه 18 تیر 1385 [11:45 ]   7   رضا معرب      v  c  d  s 
 پنج شنبه 13 مرداد 1384 [11:50 ]   6   امیرحسین محمدیان      v  c  d  s 
 پنج شنبه 13 مرداد 1384 [09:52 ]   5   امیرحسین محمدیان      v  c  d  s 
 پنج شنبه 13 مرداد 1384 [08:46 ]   4   امیرحسین محمدیان      v  c  d  s 
 سه شنبه 12 آبان 1383 [06:22 ]   3   شکوفه رنجبری      v  c  d  s 
 دوشنبه 11 آبان 1383 [08:23 ]   2   شکوفه رنجبری      v  c  d  s 
 چهارشنبه 04 شهریور 1383 [09:54 ]   1   شیدا سمیع      v  c  d  s 


ارسال توضیح جدید
الزامی
big grin confused جالب cry eek evil فریاد اخم خبر lol عصبانی mr green خنثی سوال razz redface rolleyes غمگین smile surprised twisted چشمک arrow



از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..