مسعود بن محمد بن ملکشاه سلجوقی
« 547-529 ق / 1152 -1134 م»
سلطان مسعود بن محمد ملقب به «سلطان غیاث الدنیا و الدین ابوالفتح مسعود بن محمد بن ملکشاه قسیم امیر المؤمنین»، هنگامی که سلطان طغرل در سرای علاءالدوله
همدان درگذشت، در
بغداد بود. امیران سلجوق فرستادهای نزد مسعود گسیل داشته وی را به همدان خواندند. از سوی دیگر محمد بن محمود را که با اتابک قراسنقر در
تبریز به سر میبرد، نیز از مرگ طغرل مطلع ساختند. مسعود زودتر به همدان رسید و بر امارت تکیه زد و محمد را به جانشینی خود برگزید و
گوهر خاتون، دخترش را به ازدواج او درآورد.
در همین احوال
مسترشد - خلیفه بغداد - به آهنگ عراق و مهستان و خراسان از بغداد رهسپار شد، اما چون با مسعود اختلاف نظر یافت، در حوالی دینور با خلیفه جنگید و او را به اسارت گرفت، خلیفه در طول اسارت در
مراغه، عاقبت به دست فدائیان کشته شد. پسرش
راشد هم، چندی بعد در همان اوقات به دست فرقه
اسماعیلیه به قتل رسید و مسعود و حتی سلطان سنجر - رئیس خاندان سلجوق - به تبانی قاتلان در این ماجرا متهم شدند. اقدام مسعود هم در جنگ با اسماعیلیه که برای تسخیر قلعهای در نزدیکی قزوین روی داد، نتیجهای نداشت و این سوءظن عامه را در حق او افزود. مسعود به مدت هجده سال فرمانروایی کرد، اما هرگز قلمرو او روی صلح و امنیت را به خود ندید. سرانجام در اول ماه رجب 547 ق / دوم اکتبر 1152 م« در بستر بیماری چشم از جهان فرو بست. جسد وی را در
همدان در مدرسه سربرزه به خاک سپردند.
