منو
 صفحه های تصادفی
در شهر علم
فهرست عناوین ریاضی «G-I»
هیدرات کربن
عقیقه
گروسولار
نور امیرالمومنین هنگام خلقت حضرت ابراهیم
کوارتز گل صورتی
جدول انتگرال نامعین
درون ناهید
گل تفلونی
 کاربر Online
722 کاربر online
تاریخچه ی: مرثیه

نگارش: 2

مرثیه از نظر ماهیت جزو ادب غنایی است. مرثیه در ادب فارسی سابقه کهن دارد و در نخستین دیوان شعر فارسی یعنی دیوان رودکی دیده می شود و هم امروز هم در آثار شاعران معاصر دیده می شود (مثلاً مراثی احمد شاملو درباره فروغ و جلال آل احمد) مرثیه یا درباره مرگ پادشاه و وزیر یا یکی از رجال علم و ادب است.

مانند مرثیه فرخی در مرگ محمود غزنوی و یا مرثیه رودکی در مرگ مرادی و شهید بلخی و یا درباره فوت یکی از خویشان است مانند مراثی فردوسی، خاقانی و حافظ درباره مرگ پسر خود و مرثیه خاقانی درباره هم خود و یا درباره یکی از ائمه دین است مانند مراثی محتسم که از همه معروف تر ترکیب بند اوست.

این قسمت اخیر که بیشتر در میان مردم رواج دارد معمولاً در مرثیه سردار شهیدان امام حسین علیه‌السلام است و نیز ممکن است مرثیه در مرگ کسی نباشد، بلکه د فوت ارزشها و گذشت ایام جوانی و شادکامی یا عظمت باشد مانند مرثیه سعدی در خرابی بغداد به دست مغولان.

مرثیه ممکن است به هر قالبی باشد: قصیده و قطعه و ترجیع بند و ترکیب بند و گاهی هم غزل و رباعی و مثنوی.

مرثیه بر شاه ابواسحاق ایلجو شاه فارس

یاد باد آن که سر کوی توام منزل بود----- دیده را روشنی از خاک درت حاصل بود
راست چون سوسن و گل از اثر صحبت پاک ----- بر زبان بود مرا آن چه تو را در دل بود
دل چو از پیر خرد نقل معانی میکرد ----- عشق میگفت به شرح آن چه بر او مشکل بود
آه از آن جور و تطاول که در این دامگه است ----- آه از آن سوز و نیازی که در آن محفل بود
در دلم بود که بی دوست نباشم هرگز ----- چه توان کرد که سعی من و دل باطل بود
دوش بر یاد حریفان به خرابات شدم ----- خم می دیدم خون در دل و پا در گل بود
بس بگشتم که بپرسم سبب درد فراق ----- مفتی عقل در این مساله لایعقل بود
راستی خاتم فیروزه بواسحاقی ----- خوش درخشید ولی دولت مستعجل بود
دیدی آن قهقهه کبک خرامان حافظ ----- که ز سرپنجه شاهین قضا غافل بود


رثا در نثر

هر چند که بیشتر مراثی ما منظوم است اما قطعات رثائی در نثر نیز نمونه های متعددی دارد مانند قطعه زیر از التوسل الی الترسل؟

دریغ آن نوجوان نازنین که بیش از آنکه غنچه او به نسیم طراوت تمام بشکفد از عصوف تند باد حدثان در خاک افتاد و نهال عمر او که در چمن روزگار، از آن رشیق تر درختی و سرسبزتر شاخی نبود، بیش از آن که به ثمار معالی بارور گردد از تف صاعقه مصاعب، به احتراق انجامید و هلال درخشان عمر او که در آفاق جوانی مانند آفتاب عالم افروز بود. بیش از آن که دایره او به انوار نتایج فضایل ممتلی گردد، گرفتار دام محاق و مقید قید نقصان گشت و چشمه حیات او بیش از آنکه عالمی را از تشنگی ارتوا بخشد به خاشاک ممات مکدر گشت.



تاریخ شماره نسخه کاربر توضیح اقدام
 یکشنبه 19 شهریور 1385 [12:50 ]   11   حمیده کاشیان      جاری 
 یکشنبه 19 شهریور 1385 [12:29 ]   10   حمیده کاشیان      v  c  d  s 
 یکشنبه 19 شهریور 1385 [12:20 ]   9   حمیده کاشیان      v  c  d  s 
 جمعه 17 شهریور 1385 [11:43 ]   8   حمیده کاشیان      v  c  d  s 
 جمعه 17 شهریور 1385 [11:43 ]   7   حمیده کاشیان      v  c  d  s 
 جمعه 17 شهریور 1385 [11:41 ]   6   حمیده کاشیان      v  c  d  s 
 دوشنبه 30 مرداد 1385 [10:17 ]   5   حمیده کاشیان      v  c  d  s 
 شنبه 28 مرداد 1385 [14:47 ]   4   حمیده کاشیان      v  c  d  s 
 شنبه 28 مرداد 1385 [14:28 ]   3   حمیده کاشیان      v  c  d  s 
 شنبه 28 مرداد 1385 [14:21 ]   2   حمیده کاشیان      v  c  d  s 
 شنبه 28 مرداد 1385 [14:18 ]   1   حمیده کاشیان      v  c  d  s 


ارسال توضیح جدید
الزامی
big grin confused جالب cry eek evil فریاد اخم خبر lol عصبانی mr green خنثی سوال razz redface rolleyes غمگین smile surprised twisted چشمک arrow



از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..