شناخت و معرفت مقام ائمه علیه السلام
شناخت و معرفت مقام
ائمه اطهار علیهم السلام مانند امور دیگر از دستبرد شیاطین محفوظ نمانده و در آن، راههای ناصحیح پیموده شده است؛ بعضی از روی جهل، مقام ائمّه اطهار را دست کم گرفته و روایات صریح را انکار نموده اند و عدّه ای هم بر عکس، راه غلوّ و زیاده روی را پیش گرفته و به آن وجودات مقدّسه، نسبتهای ناروا مانند الوهیّت و ربوبیّت داده اند که این هر دو دسته از طریق گمراهانند.
آنچه از آیات و روایات به دست میآید، این است که ائمه اطهار هر چه دارند، از جانب خداوند است و به قدرت و اراده خداوند، دارای همه چیز هستند و تمام عوالم به دست آنهاست.
بنابراین روایاتی که مثلاً میفرماید: « آسمانها و زمینها و
ملائکه و
بهشت و
دوزخ و خلاصه همه ملکوت عالم به دست ماست » به این معناست که ما چون عبادت و طاعت خداوند را انجام داده ایم، خداوند آنها را به ما عنایت فرمود، پس همه چیز بالذّات به دست خداوند است و اما روایاتی که میگوید: « ما عبدیم، بنده ایم، فقیریم، محتاجیم. . .» به این معناست که واقعاً ما بالذّات فقیریم و محتاج خداییم و از خود هیچ نداریم.
فرمایش خداوند در سوره آل عمران
برای روشن شدن این مطلب به گوشه ای از آیات و روایات توجه میکنیم:
خداوند در سوره آل عمران 79 و 80 میفرماید: «
ما کان بشر ان یوتیه الله الکتاب والحکم والنبوه ثم یقول للناس کونوا عبادا لی من دون الله ولکن کونوا ربانیین بما کنتم تعلمون الکتاب و بما کنتم تدرسون و لایامرکم ان تتخدا و الملائکه و النبیین اربابا ایامرکم بالکفر بعد اذ انتم مسلمون »
(هیچ انسانی که خداوند به او کتاب و حکم و پیامبری عطا فرموده، نمیتواند مردم را به خود بخواند و بگوید بنده من باشید، نه خدا. . . و هرگز چنین نیست که بگوید ملائکه و پیامبران را ربّ خود بگیرید.)
از این آیه و امثال آن که از دهها آیه تجاوز میکند، به وضوح و صراحت می فهمیم رب و پروردگار عالمیان، فقط و فقط الله است و هیچ پیامبر و امامی در حیطه مقام الوهیّت و ربوبیّت حق قدم گذاشتن ندارد و از روایات صریح و مستقیمی این معنا روشن است.
نفی غلو در باره ائمه علیه السلام
رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم فرمود: « مرا بالاتر از حقّم قرار ندهید که خداوند مرا عبد و بنده خودش قرار داد، قبل از اینکه مرا پیغمبر گردانیده باشد.»
امیرالمومنین علیه السلام فرمود: « بر حذر باشید از غلو و زیاده روی، بگویید درباره ما که ما بندگان و پرورش شدگان حضرت حقّیم، سپس هر چه میخواهید در فضلیت ما بگویید، نکته بسیار مهم اینکه حضرت میفرماید: « ما در دو مرحله، ابداً شأن و حقّی نداریم:
اول اینکه معبود نیستیم بلکه عبد و بنده ایم، دوم اینکه رب نیستیم، بلکه مربوب و پرورش یافته دست قدرت خداوندیم.»
امام سجاد علیه السلام فرمود: خدا لعنت کند کسی که به ما دروغ ببندد، به خدا قسم امیرالمؤمنین علیه السلام عبد صالح خداوند و برادر رسول خدا بود و با طاعت و عبادت به مقامات بلند خود رسید، خود رسول خدا هم با طاعت خدا به کرامات الهی رسید.
حضرت ولی عصر ارواحنا فداه در توقیعی میفرمایند: «. . . خداوند منزّه است و ما شریک علم و قدرت او نیستیم، من و جمیع پدرانم بندگان خداییم.» خداوندا! ما را به مقامات ائمه اطهار آن طور که هست واقف کن تا از تقصیر و یا غلوّ در پناه تو باشیم! آمین یا رب العالمین.
منابع: بحارالانوار، ج 25، ص 261 تا 328.
