تاریخچه ی:
محلول اشباع و فوق اشباع
تفاوت با نگارش: 1
| - |
||محلولی که در آن ، جسم حل‌شده به صورت ((مولکول)) یا ((یون)) با جسم حل‌نشده در حال ((تعادل شیمیایی|تعادل)) باشد، آن را "__اشباع شده__" می‌گویند. حال اگر محلولی بیش از مقدار اشباع حل‌شونده داشته باشد، آن را "__فوق اشباع__" می‌نامند که محلولی‌است ناپایدار.|| |
+ |
||((شیمی محلولها|محلولی)) که در آن ، جسم حل‌شده به صورت ((مولکول)) یا ((یون)) با جسم حل‌نشده در حال ((تعادل شیمیایی|تعادل)) باشد، آن را "__اشباع شده__" می گویند. حال اگر محلولی بیش از مقدار اشباع حل‌شونده داشته باشد، آن را "__فوق اشباع__" می‌نامند که محلولی‌است ناپایدار.||
{img src=img/daneshnameh_up/9/96/chemicals1.jpg}
|
| | !محلول | | !محلول |
| - | محلولها ، مخلوطهایی همگن‌اند. محلولها را معمولا بر حسب حالت فیزیکی آنها طبقه بندی می‌کنند. محلولهای گازی ، محلولهای مایع و محلولهای جامد را می‌توان تهیه کرد. قانون فشارهای جزئی دالتون رفتار محلولهای گازی را ، که هوا متداولترین آنهاست، بیان می‌کند. بعضی از ((آلیاژ|آلیاژها)) محلولهای جامدند. سکه‌های نقره‌ای محلولهایی از ((مس)) و نقره‌اند و ((برنج)) محلولی جامد از ((روی)) در مس است.
هر آلیاژی محلولی جامد نیست، بعضی از آلیاژها مخلوطهایی ناهمگن‌اند و بعضی دیگر در زمره ترکیبهای بین‌فلزی به شمار می‌آیند. محلولهای مایع متداولترین محلولها هستند و احتمالا بیشترین کاربرد را توسط شیمیدانها در بررسیهای شیمیایی دارند. |
+ | محلولها ، مخلوطهایی همگن‌اند. محلولها را معمولا بر حسب حالت فیزیکی آنها طبقه‌بندی می‌کنند. محلولهای گازی ، محلولهای مایع و محلولهای جامد را می‌توان تهیه کرد. قانون فشارهای جزئی دالتون رفتار محلولهای گازی را که هوا متداولترین آنهاست، بیان می‌کند.
بعضی از ((آلیاژ|آلیاژها)) محلولهای جامدند. سکه‌های ((نقره|نقره‌ای)) محلولهایی از ((مس)) و نقره‌اند و __برنج__ محلولی جامد از ((روی ))در مس است.
هر آلیاژی محلولی جامد نیست، بعضی از آلیاژها مخلوطهایی ناهمگن‌اند و بعضی دیگر در زمره ترکیبهای بین‌فلزی به شمار می‌آیند. محلولهای مایع متداولترین محلولها هستند و احتمالا بیشترین کاربرد را توسط شیمیدانها در بررسهای شیمیایی دارند. |
| | !ماهیت محلولها | | !ماهیت محلولها |
| - | معمولا از یک محلول را که از لحاظ کمیت بیش از اجزای دیگر است، ((حلال)) و سایر اجزا را حل شده (یا حل شونده) می‌گوییم. اطلاق این اصطلاحات اختیاری‌است و دقت چندانی ندارد. گاهی آسانتر آن است که جزئی از محلول را با آن که مقدارش کم است، حلال بنامیم و گاهی اصلا اطلاق نام حلال و حل شده به اجزای یک محلول (مثلا محلولهای گازی) چندان اهمیتی ندارد.
بعضی از مواد به هر نسبت در یکدیگر حل می‌شوند. امتزاج پذیری کامل از ویژگی‌های اجزای تمام محلولهای گازی و بعضی از اجزای محلولهای مایع و جامد است. ولی غالبا، مقدار ماده ای که در حلال معینی حل می‌شود، محدود است. ((قابلیت انحلال مواد|انحلال پذیری)) یک ماده در یک حلال مخصوص و در دمای معینی بیشترین مقداری از آن ماده است که در مقدار معینی از حلال حل می‌شود و یک سیستم پایدار بوجود می‌آورد. |
+ | معمولا جزئی از یک محلول را که از لحاظ کمیت بیش از اجزای دیگر است، ((حلال)) و سایر اجزا را حل شده (یا حل شونده) می‌گوییم. اطلاق این اصطلاحات اختیاری‌است و دقت چندانی ندارد. گاهی آسانتر آن است که جزئی از محلول را با آن که مقدارش کم است، حلال بنامیم و گاهی اصلا اطلاق نام حلال و حل شده به اجزای یک محلول (مثلا محلولهای گازی) چندان اهمیتی ندارد.
بعضی از مواد به هر نسبت در یکدیگر حل می‌شوند. امتزاج پذیری کامل از ویژگی‌های اجزای تمام محلولهای گازی و بعضی از اجزای محلولهای مایع و جامد است. ولی غالبا ، مقدار ماده ای که در حلال معینی حل می‌شود، محدود است.
((قابلیت انحلال مواد|انحلال پذیری)) یک ماده در یک حلال مخصوص و در دمای معینی بیشترین مقداری از آن ماده است که در مقدار معینی از حلال حل می‌شود و یک سیستم پایدار بوجود می‌آورد. |
| | !غلظت | | !غلظت |
| - | برای یک محلول معین، مقدار ماده حل‌شده در واحد حجم محلول را ((غلظت|غلظت ماده)) حل‌شده می‌گوییم. |
+ | برای یک محلول معین ، مقدار ماده حل‌شده در واحد حجم محلول را __غلظت ماده حل‌شده__ می‌گوییم. |
| | !محلولهای رقیق و غلیظ | | !محلولهای رقیق و غلیظ |
| - | محلولهایی که غلظت ماده حل‌شده آنها نسبتا کم است، محلولهای رقیق نامیده می‌شوند و آنهایی را که غلظت نسبتا زیاد دارند، محلولهای غلیظ می‌گوییم. |
+ | محلولهایی که غلظت ماده حل‌شده آنها نسبتا کم است، __محلولهای رقیق__ نامیده می‌شوند و آنهایی را که غلظت نسبتا زیاد دارند، __محلولهای غلیظ__ می‌گوییم. |
| | !محلول اشباع یا سیر شده | | !محلول اشباع یا سیر شده |
| - | اگر به مقداری از یک حلال مایع ، مقدار زیادی از ماده حل‌شده (بیشتر از آنچه معمولا حل می‌شود) بیفزاییم، بین ماده حل‌شده و ماده حل‌شونده باقیمانده تعادل برقرار می‌شود:
::~~green:ماده حل‌شده __ <----------> __ ماده حل‌شونده باقیمانده~~::
ماده حل‌شونده باقیمانده ممکن است ((جامد)) ، ((مایع)) یا ((گاز)) باشد. در تعادل چنین سیستمی ، سرعت انحلال ماده حل‌شونده برابر با سرعت خارج شدن ماده حل‌شده از محلول است. بنابراین در حالت تعادل ، غلظت ماده حل‌شده مقداری ثابت است. چنین محلولی را __محلول اشباع یا سیرشده__ می‌گوییم و غلظت آن ا برابر با انحلال پذیری ماده حل‌شونده مورد نظر است. |
+ | اگر به مقداری از یک حلال مایع ، مقدار زیادی از ماده حل‌شده (بیشتر از آنچه معمولا حل می‌شود) بیفزاییم، بین ماده حل‌شده و ماده حل‌شونده باقیمانده تعادل برقرار می‌شود:
::~~green:ماده حل‌شده __<---------->__ ماده حل‌شونده باقیمانده~~::
ماده حل‌شونده باقیمانده ممکن است ((جامد)) ، ((مایع)) یا ((گاز)) باشد. در ((تعادل شیمیایی|تعادل)) چنین سیستمی ، سرعت انحلال ماده حل‌شونده برابر با سرعت خارج شدن ماده حل‌شده از محلول است. بنابراین در حالت تعادل ، غلظت ماده حل‌شده مقداری ثابت است. چنین محلولی را __محلول اشباع یا سیرشده__ می گوییم و غلظت آن برابر با انحلال پذیری ماده حل‌شونده مورد نظر است. |
| | !!تعادل پویا | | !!تعادل پویا |
| - | وجود اینگونه تعادلهای پویا (دینامیک)، از طریق آزمایش نشان داده شده‌است. اگر بلورهای کوچک از یک ماده حل شونده را به محلول سیر شده همان ماده اضافه نماییم، ملاحظه می‌کنیم که اندازه و شکل ((نواع بلور|بلورها)) تغییر می‌کند. در صورتی که در تمام طول آزمایش ، غلظت محلول سیرشده تغییری نمی‌کند و مقدار اضافی ماده حل‌شونده نیز افزایش یا کاهش نمی‌یابد. |
+ | وجود اینگونه تعادل های پویا (((دینامیک)))، از طریق آزمایش نشان داده شده‌است. اگر بلورهای کوچک از یک ماده حل شونده را به محلول سیر شده همان ماده اضافه نماییم، ملاحظه می‌کنیم که اندازه و شکل ((بلور|بلورها)) تغییر می‌کند. در صورتی که در تمام طول آزمایش، غلظت محلول سیرشده تغییری نمی‌کند و مقدار اضافی ماده حل‌شونده نیز افزایش یا کاهش نمی‌یابد.
{img src=img/daneshnameh_up/c/c2/environmental.jpg}
|
| | !محلول فوق اشباع یا ابر سیرشده | | !محلول فوق اشباع یا ابر سیرشده |
| - | غلظت ماده حل‌شده در یک محلول سیرنشده کمتر از غلظت آن در یک محلول سیرشده است. اما گاهی می‌توان از یک ماده حل‌شونده جامد ، محلولی ابر سیرشده تهیه کرد که در آن ، غلظت ماده حل‌شده بیشتر از غلظت آن در محلول سیرشده است.
این محلول ابر سیرشده یا فوق اشباع ، حالتی نیم پایدار دارد و اگر مقدار بسیار کمی از ماده حل‌شونده خالص بدان افزوده شود، مقداری از ماده حل‌شده که بیش از مقدار لازم برای سیر شدن محلول در آن وجود دارد، رسوب می‌کند. |
+ | غلظت ماده حل‌شده در یک محلول سیرنشده کمتر از غلظت آن در یک محلول سیرشده است. اما گاهی می‌توان از یک ماده حل‌شونده جامد ، __محلولی ابر سیرشده__ تهیه کرد که در آن، غلظت ماده حل‌شده بیشتر از غلظت آن در محلول سیرشده است.
این محلول ابر سیرشده یا فوق اشباع ، حالتی نیم پایدار دارد و اگر مقدار بسیار کمی از ماده حل‌شونده خالص بدان افزوده شود، مقداری از ماده حل‌شده که بیش از مقدار لازم برای سیر شدن محلول در آن وجود دارد، رسوب می‌کند. |
| | !مباحث مرتبط با عنوان | | !مباحث مرتبط با عنوان |
| | *((تعادل شیمیایی)) | | *((تعادل شیمیایی)) |
| - | *((حلال)) | |
| | *((شیمی محلولها)) | | *((شیمی محلولها)) |
| | *((قابلیت انحلال مواد)) | | *((قابلیت انحلال مواد)) |
| | *((محلول امولسیون)) | | *((محلول امولسیون)) |
| - | *((محلولهای حقیقی)) |
+ | *((محلول حقیقی)) |
| | *((محلول سوسپانسیون)) | | *((محلول سوسپانسیون)) |
| | *((محلول کلوئیدی)) | | *((محلول کلوئیدی)) |
| | *((هیدراتاسیون)) | | *((هیدراتاسیون)) |
| - | {picture file=img/daneshnameh_up/.jpg} | |
