منو
 کاربر Online
777 کاربر online
تاریخچه ی: مجربات

تفاوت با نگارش: 1

Lines: 1-36Lines: 1-36
 V{maketoc} V{maketoc}
 !تعریف مجربات !تعریف مجربات
 __مجربات یا تجربیات__ یکی از ((ماده و صورت قیاس|مواد قیاس)) است. __مجربات یا تجربیات__ یکی از ((ماده و صورت قیاس|مواد قیاس)) است.
 منظور از مجربات، ((قضیه|قضایایی)) است که عقل از طریق ((محسوسات|حس)) و در اثر تکرار مشاهده حسی، به آن ها حکم می کند.  منظور از مجربات، ((قضیه|قضایایی)) است که عقل از طریق ((محسوسات|حس)) و در اثر تکرار مشاهده حسی، به آن ها حکم می کند.
 تکرار مشاهده حسی یک امر، موجب می شود که انسان، حکم کند که آن امر، امری یقینی و ضروری است.  تکرار مشاهده حسی یک امر، موجب می شود که انسان، حکم کند که آن امر، امری یقینی و ضروری است.
 مانند این قضایا که: مانند این قضایا که:
 "هر آتشی گرم است" "هر آتشی گرم است"
 "هرگاه جسمی را به هوا پرتاب کنیم، در صورتی که نتواند از ((جاذبه)) ((زمین)) بگریزد، به سمت زمین بازخواهد گشت. "هرگاه جسمی را به هوا پرتاب کنیم، در صورتی که نتواند از ((جاذبه)) ((زمین)) بگریزد، به سمت زمین بازخواهد گشت.
 "جسم در اثر حرارت منبسط می شود" "جسم در اثر حرارت منبسط می شود"
 برای روشن تر شدن بیشتر مطلب، به آخرین مثال دقت کنید: برای روشن تر شدن بیشتر مطلب، به آخرین مثال دقت کنید:
 ما انواع گوناگون جسم؛ مانند ((آهن))، ((سنگ))، ((چوب))، ((مس)) و... را بارها تجربه کرده و مشاهده نموده ایم که در همه موارد تجربه، جسم مذکور در اثر حرارت منبسط می شود. ما انواع گوناگون جسم؛ مانند ((آهن))، ((سنگ))، ((چوب))، ((مس)) و... را بارها تجربه کرده و مشاهده نموده ایم که در همه موارد تجربه، جسم مذکور در اثر حرارت منبسط می شود.
 به همین دلیل، این جزم و یقین در ما به وجود می آید که حکم کنیم: به همین دلیل، این جزم و یقین در ما به وجود می آید که حکم کنیم:
 "هر جسمی در اثر حرارت منبسط می شود." "هر جسمی در اثر حرارت منبسط می شود."
 بدین ترتیب، مشخص می شود که ما همیشه در قضایای مجربات، ((قیاس|قیاسی)) را به طور ناخود آگاه در ذهن خود ترتیب می دهیم و ((حدود قضیه|کبرای)) آن قیاس خفی یا پنهان، این قضیه ((کلی و جزئی|کلی)) است: بدین ترتیب، مشخص می شود که ما همیشه در قضایای مجربات، ((قیاس|قیاسی)) را به طور ناخود آگاه در ذهن خود ترتیب می دهیم و ((حدود قضیه|کبرای)) آن قیاس خفی یا پنهان، این قضیه ((کلی و جزئی|کلی)) است:
 ((چون چیزی پیوسته در پی چیز دیگری حاصل شود و هرگز از آن منفک نشود ، حتما ((علت و معلول|معلول)) آن است و امر اتفاقی و تصادفی نیست.)) ((چون چیزی پیوسته در پی چیز دیگری حاصل شود و هرگز از آن منفک نشود ، حتما ((علت و معلول|معلول)) آن است و امر اتفاقی و تصادفی نیست.))
 به عبارت دیگر، توالی یکنواخت وقایع و پیاپی شدن امور به طور منظم، ما را به وجود ((علت و معلول|رابطه علیت)) میان آن ها رهنمون می سازد. به عبارت دیگر، توالی یکنواخت وقایع و پیاپی شدن امور به طور منظم، ما را به وجود ((علت و معلول|رابطه علیت)) میان آن ها رهنمون می سازد.
 غالب مسائل علوم تجربی و طبیعی و به سخن دیگر، تمام قوانینی که در علوم تجربی از راه مشاهده و آزمایش و تجربه به دست آمده است، از نوع قضایای مجربات است. غالب مسائل علوم تجربی و طبیعی و به سخن دیگر، تمام قوانینی که در علوم تجربی از راه مشاهده و آزمایش و تجربه به دست آمده است، از نوع قضایای مجربات است.
 مانند: مانند:
 "مس هادی ((الکتریسیته)) است" "مس هادی ((الکتریسیته)) است"
 "علت ((سرماخوردگی))، ((ویروس)) است" "علت ((سرماخوردگی))، ((ویروس)) است"
 "((عدسی محدب))، ((نور)) را جمع می کند" و ... "((عدسی محدب))، ((نور)) را جمع می کند" و ...
 !سه نکته !سه نکته
 1- باید توجه داشت که در پیدایش قضایای مجربات یا تجربی، هم حس دخالت دارد و هم عقل. یعنی تجربه تنها به واسطه تکرار مشاهدات، ایجاد علم یقینی نمی کند؛ بلکه به وسیله قیاسی عقلی که همراه با آن است(و در بالا ذکر شد)، منجر به یقین می شود. 1- باید توجه داشت که در پیدایش قضایای مجربات یا تجربی، هم حس دخالت دارد و هم عقل. یعنی تجربه تنها به واسطه تکرار مشاهدات، ایجاد علم یقینی نمی کند؛ بلکه به وسیله قیاسی عقلی که همراه با آن است(و در بالا ذکر شد)، منجر به یقین می شود.
 2- قانون کلیی که از تجربه به دست می آید و مبنای یک قضیه مجرب قرار می گیرد، در چارچوب و حدود همان شرایط تجربه است و از آن فراتر نمی توان رفت. 2- قانون کلیی که از تجربه به دست می آید و مبنای یک قضیه مجرب قرار می گیرد، در چارچوب و حدود همان شرایط تجربه است و از آن فراتر نمی توان رفت.
 مثلا از این که چند نفر در فصل سرما، دچار سرماخوردگی شوند، نمی توان نتیجه گرفت که علت سرماخوردگی سرما است(چنانچه این طور نیست)؛ بلکه فقط می توان نتیجه گرفت که یکی از علل این بیماری، سرما است. به سخن دیگر، محدوده قضیه را باید با دقت تعیین کرد و نباید از آن فراتر رفت و مثلا حکم کلیی صادر کرد که واقعا کلی نیست. مثلا از این که چند نفر در فصل سرما، دچار سرماخوردگی شوند، نمی توان نتیجه گرفت که علت سرماخوردگی سرما است(چنانچه این طور نیست)؛ بلکه فقط می توان نتیجه گرفت که یکی از علل این بیماری، سرما است. به سخن دیگر، محدوده قضیه را باید با دقت تعیین کرد و نباید از آن فراتر رفت و مثلا حکم کلیی صادر کرد که واقعا کلی نیست.
-3- مجربات یکی از اقسام ((یقینات)) است و از ((ماده و صورت قیاس|مبادی)) یقینی و ضروری قیاس ها به شمار می رود. +3- مجربات یکی از اقسام ((یقینیات)) است و از ((ماده و صورت قیاس|مبادی)) یقینی و ضروری قیاس ها به شمار می رود.
 !منابع !منابع
 *منطق مظفر، جلد2، صفحه 129 *منطق مظفر، جلد2، صفحه 129
 *کلیات منطق صوری، صفحه 363 و 362 *کلیات منطق صوری، صفحه 363 و 362

تاریخ شماره نسخه کاربر توضیح اقدام
 سه شنبه 01 دی 1383 [06:53 ]   2   محمدحسین حقیقت      جاری 
 سه شنبه 01 دی 1383 [06:52 ]   1   محمدحسین حقیقت      v  c  d  s 


ارسال توضیح جدید
الزامی
big grin confused جالب cry eek evil فریاد اخم خبر lol عصبانی mr green خنثی سوال razz redface rolleyes غمگین smile surprised twisted چشمک arrow



از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..