منو
 کاربر Online
1036 کاربر online
تاریخچه ی: مثنوی

در حال مقایسه نگارشها

نگارش واقعی نگارش:2
واژه ی مثنوی از کلمه ی "مثنی" به معنی دوتائی گرفته شده است. زیرا در هر بیت دو قافیه آمده است که با قافیه بیت بعد فرق می کند. مثنوی را می توان به شکل زیر تصویر کرد:

......................الف///////// ...................... الف
...................... ب////////// ...................... ب
...................... ج ////////// ...................... ج
...................... د ////////// ...................... د


از آنجا که مثنوی به لحاظ قافیه محدودیت ندارد بیشتر برای موضوعات طولانی به کار می رود.

خصوصیات مثنوی باعث شده است که داستان ها اغلب در قالب مثنوی سروده شوند. علاوه بر داستان سرایی، برای هر موضوعی که طولانی باشد هم از مثنوی استفاده می شود.

مثلاً در ادبیات آموزشی مثل آموزه های صوفیان هم از قالب مثنوی بهره می برده اند.

سرودن مثنوی از قرن سوم و چهارم هجری آغاز شده است که از بهترین مثنوی ها می توان به شاهنامه فردوسی، حدیقه سنایی، خمسه نظامی و مثنوی مولوی اشاره کرد.

قدیمی ترین مثنوی سروده شده- که اکنون به جز چند بیت چیزی از آن در دست نیست- مربوط به رودکی است که متن کلیله و دمنه را در قالب مثنوی به نظم در آورده بود.

تصویر


نمونه ای از مثنوی از بوستان سعدی

حکایت

یکی گربه در خانه زال بود----- که برگشته ایام و بد حال بود
روان شد به مهمان سرای امیر----- غلامان سلطان زدند شر به تیر
چکان خونش از استخوان می دوید---همی گفت و از هول جان می دوید
اگر جستم از دست این تیر زن----- من و موش و ویرانه پیر زن


مثنوی منسوب به مثنی دوتائی است. زیرا در هر بیت دو قافیه آمده است که با قافیه بیت بعد فرق می کند بین نحو:
الف---- الف
ب---- ب
ج---- ج
د---- د

از آنجا که مثنوی به لحاظ قافیه محدودیت ندارد شعر موضوعات و مضامین طولانی است و از این رو در داستان سرائی از آن اضافه می شود. چنان که قبلاً مذکور شد. داستان سرائی در ایران جنبه منظوم داشت و در این صورت از قالب مثنوی استفاده می شد علاوه بر داستان که می تواند غنائی یا حماسی باشد، برای طرح هر نوع مطلب طولانی معمولاً از مثنوی استفاده می شود و بدین ترتیب قالب مناسب برای ادبیات تعلیمی نیز مثنوی است و مخصوصاً صوفیه برای القای آموزه های خود از آن استفاده کردند. مثنوی از قوالب خاص فارسی است و در ادبیات عرب رواج چندانی ندارد. در عربی به مثنوی بیشتر مزدوج می گویند و نوشته اند که اول کسی که در عربی مزدوج گفت عبدالرحمن الرقاشی معروف به ابان اللاحقی است که کلیله و دمنه را منظور کرده بود. ابان لاحقی در اصل ایرانی بود و ابن ندیم تصریح کرده است که تمایل اصلی او در شعر به مثنوی و مسمط بوده است.

حکایت


یکی گربه در خانه زال بود----- که برگشته ایام و بد حال بود

روان شد به مهمان سرای امیر----- غلامان سلطان زدند شر به تیر

چکان خونش از استخوان می دوید-----همی گفت و از هول جان می دوید

اگر جستم از دست این تیر زن----- من و موش و ویرانه پیر زن

***

نیرزد عسل جان من زخم نیش-----قناعت نکوتر به دوشاب خویش

خداوند از آن بنده خرسند نیست-----که راضی به قسم خداوند نیست

باب ششم بوستان



تاریخ شماره نسخه کاربر توضیح اقدام
 پنج شنبه 26 مرداد 1385 [07:00 ]   11   حمیده کاشیان      جاری 
 پنج شنبه 26 مرداد 1385 [05:20 ]   10   حمیده کاشیان      v  c  d  s 
 پنج شنبه 26 مرداد 1385 [05:12 ]   9   حمیده کاشیان      v  c  d  s 
 پنج شنبه 26 مرداد 1385 [05:10 ]   8   حمیده کاشیان      v  c  d  s 
 پنج شنبه 26 مرداد 1385 [05:09 ]   7   حمیده کاشیان      v  c  d  s 
 پنج شنبه 26 مرداد 1385 [05:08 ]   6   حمیده کاشیان      v  c  d  s 
 یکشنبه 22 مرداد 1385 [05:19 ]   5   حمیده کاشیان      v  c  d  s 
 دوشنبه 09 مرداد 1385 [11:33 ]   4   حمیده کاشیان      v  c  d  s 
 شنبه 24 تیر 1385 [12:02 ]   3   حمیده کاشیان      v  c  d  s 
 شنبه 24 تیر 1385 [06:35 ]   2   حمیده کاشیان      v  c  d  s 
 شنبه 24 تیر 1385 [06:34 ]   1   حمیده کاشیان      v  c  d  s 


ارسال توضیح جدید
الزامی
big grin confused جالب cry eek evil فریاد اخم خبر lol عصبانی mr green خنثی سوال razz redface rolleyes غمگین smile surprised twisted چشمک arrow



از پیوند [http://www.foo.com] یا [http://www.foo.com|شرح] برای پیوندها.
برچسب های HTML در داخل توضیحات مجاز نیستند و تمام نوشته ها ی بین علامت های > و < حذف خواهند شد..