تاریخچه ی:
متوکل خلیفه عباسی
تفاوت با نگارش: 22
| | + | V{maketoc} |
| | __''متوکل خلیفه عباسی «232 - 247 ق / 847 - 861 م»__'' | | __''متوکل خلیفه عباسی «232 - 247 ق / 847 - 861 م»__'' |
| - | دهمین نفر از خلفای عباسی (متوکل) پسر ((معتصم)) و. زندگی او آکنده از شرارت نفس و ظلم و ستم مخصوصاً به علویان و.
پیوسته زائران مشاهده مشرّفه را تحت فشار قرار می داد و فتح بن خاقان که وزیرش بود با او هم دستی می کرد.
در روایتی از ((حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام|امیر المومنین علیه السلام)) نقل شده است که فرمود:
~~green:دهمین نفر از خلفای عباسی کافرترین آنهاست. ~~
{picture=samara2.jpg height=80 width=100}
متوکل در سال 236 دستور داد که :
''===حرم مطهر و بارگاه ((لقب سیدالشهداء|حضرت سید الشهداء علیه السلام)) را با زمین هموار سازند و برای زراعت آب بر آن بست؛ ولی هر چه تلاش کردند آب به سمت روضه منوره جاری نشد و فقط اطراف قبر اّن حضرت می‌چرخید. این مسئله مایه حیرت مردم شده بود؛ بدین جهت به سرزمین مقدس ((کربلا)) و روضه منوره حائر می‌گویند. ===''
متوکل دشمنی سرسختانه‌ای با امیرالمؤمنین و اهل بیت و به طور کلی با شیعیان داشت؛ به گونه‌ای که سخت‌ترین روزگار شیعه، دوران خلافت متوکل بوده است. |
+ | دهمین نفر از خلفای عباسی (متوکل) پسر ((معتصم)) ت زندگی او آکنده از شرارت نفس و ظلم و ستم مخصوصاً به علویّین ت.
پیوسته زائران مشاهده مشرّفه را تحت فشار قرار می داد و فتح بن خاقان که وزیرش بود با او همدستی می کرد در روایتی از ((حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام|امیر المومنین علیه السلام)) نقل شده ست که حضرت فرموده است: __~~green:دهمین نفر از خلفای عباسی کافرترین آنهاست. ~~__ |
| - | ((ام هادی )) لیه السلا به دستور موک مینه به ((سااء)) ک لا اا و ر ان ا ت ودی شدید ار راوا قرار رف و تا ایا مر مبو به مت د هر د.
وی های رناک نامه های رای دوران کت متوکل بود؛ هماد ها ک ((یر)) در مل، ها ک ار در تی اا، کن رف ا ((عرب)) در ...
مدت سلطنت متوکل ''چهارده سال و نه ماه و نه روز ''طول کشید تا این که جمعی از اتراک با همکاری پسرش ((منتصر)) به قصر متوکل حمله ور شدند و او را به همراه وزیرش ((فتح بن خاقان)) در شب چهارشنبه، سوم ((ماه شوال|شوال)) سال 247، کشتند.
با جو متوکل به انشینی برادرش ((واثق)) ، خلافت به مرحله تازهای رسید که عموماً آن را __مرحله انحطاط __شمردهاند. او از آغاز خلافت خود، از آزارها و شکنجههایی که برای آزمایش عقیده در مورد مخلوق بودن قرآن به مردم میدادند، جلوگیری کرد و اجازه داد که جسد''=== ابن نصر خزاعی ===''به خاک سپرده شود.
سپس اعتقاد داشتن به مخلوق بودن قرآن و بحث در اصول سنتی دین را ممنوع ساخت و بدین ترتیب، اصول کلامی معتزلی را محکوم کرد.
برای آن که مبارزه با خطاها را مؤثرتر سازد، از گروهی خطیبان و علمای دینی دعوت کرد که ر منبرها به رد اصول عقاید معتزلیان یا طرفداران مذهب اختیار و تفویض بپردازند.
__واکنش مخالف نسبت به معتزلیان: __ />===آرامگاه حضرت سید الشهدا «ع» در کربلا ویران و با خاک یکسان شد «236 ق / 851 م»
امام دهم، حضرت هادی «ع» را از مدینه به سامرا آوردند. امام ناگزیر تا ر در این شهر زندگی کرد. ===
سرانجام خلیفه فرمان داد که هر کس به یکی از اصحاب پیامبر «ص» اسائه ادب کند، به مجازات مرگ با تازیانه محکوم شود.
__رمان هیی ک متوکل صادر کرد :__ />مسی===حیان و یهودیان ناگزیر شدند نشانههایی را که پیشتر برای باز شناخته شدن آنان از مسلمانان وضع شده بود و غالباً از مراعات آنها خودداری میکردند، کاملاً رعایت کنند؛ به‌خصوص از این که در دستگاههای ی ا باشند یا فرزندان خود را به آموزشگاه‌هایی بفرستند که زبان عربی فرا گیرند، منع شدند و مقصود از این همه سختگیری آن بود که جهودان و ترسایان کاملاً از مسلمانان جدا شوند ولی در عین حال آزادی‌هایی که از صدر اسلام از آنها برخوردار بودند به حال خود باقی بماند.===
با وجود این باید گفت که فرمان متوکل در حق تمامی مسیحیان یکسان اجرا نمیشد زیرا هنگامی که قبطیانی در مصر مسئول اندازه‌گیری‌های بالا و پایین رفتن سطح آب رود نیل بودند، از کار برکنار کردند و حفر ترعهای در عراق را به مسیحیان سپردند و همچنین ریاست خادمان خلیفه در کاخش به عهده شخصی مسیحی بود. |
+ | __مکل د سا 236 دستور اد ک م مهر و بارگاه ((لقب سیداهداء|حضرت سید اهاء لیه الام)) با مین همور ساختد و به منظور راعت بر آ ت ولی ه چه تلاش کردند آبا ب م روضه نوره جاری نشد و فقط اطرا قبر اّن حضرت می رید و این سئله مای یرت مردم ده بو بدین جهت رزمین مقد ((کبا)) وضه منوره ائر می گویند. __
~~green:موکل شمنی سرسختانه ای امیرالمؤمنین و اهلبیت و بطور کلی ییان داشت به گونه ای که سخت ترین روزگار شیه، دوران ات متوکل بوده است.~~
__اما ادی لیه الل ه دستور موکل مدنه ه ((سامراء))، مرک ات احضار، و در ّنا تحت محدودیت شدید اا فون قار گرفته، ا پاین عر مجبور به اقامت در ان شدد.__ />
مدت سلطنت متوکل چهار ده سال و نه ماه و نه روز طول کشید تا این که با همکاری پسرش ((منتصر)) با جمعی از اتراک به قصر متوکل حمله ور شدند و او را به همراه وزیرش ((فتح بن خاقان)) در شب چهارشنبه، سوم ((ماه شوال|شوال)) سال 247، کشتند.
شوخی های خطرناک از برنامه های رایج دران حکوم متوکل بود همانند ها کردن ((شیر)) در مجلس، رها کردن مار در آستین افراد، شکستن ظرف پر از ((عقرب)) در مجلس. . .
!آغاز انحطاط
با جلوس متوکل که جانشین برادرش ((واثق)) شد، خلافت به مرحله ی تازهای رسید که عموماً آن را مرحله انحطاط شمردهاند.
!!برخورد با معتزلیان
او از آغاز خلافت خود از آزارها و شکنجههایی که به مردم برای آزمایش عقیدهشان در مورد مخلوق بودن قرآن میدادند، جلوگیری کرد و اجازه داد که جسد ابن نصر خزاعی به خاک سپرده شود.
سپس اعتقاد داشتن به مخلوق بودن قرآن و بحث در اصول سنتی دین را ممنوع ساخت، و بدین ترتیب اصول کلامی معتزلی را محکوم کرد.
او برای آن که مبارزه با خطاها را مؤثرتر سازد، از گروهی خطیبان و علمای دینی دعوت کرد که ر منبرها به رد کردن اصول عقاید معتزلیان یا طرفداران مذهب اختیار و تفویض بپردازند.
!!بر خورد با شیعیان
واکنش مخالف نسبت به معتزلیان، با تدبیرهایی که بر ضد شیعیان اتخاذ شده بود، همراه شد. آرامگاه حضرت سید الشهدا «ع» در کربلا ویران و با خاک یکسان شد «236 ق / 851 م»، امام دهم، حضرت علی هادی «ع» را از مدینه به سامرا آوردند که این امام ناگزیر تا من دتش در این شهر زندگی کرد؛ سرانجام خلیفه فرمان داد که هر کس به یکی از اصحاب پیامبر «ص» اسائه ادب کند، به مجازات مرگ با تازیانه محکوم شود.
!!برخرد با مسیحیان و یهویان
افزون بر ای، متوکل در بین سال های 235 - 239 ق / 850 - 853 م، فرمان هایی صادر کرد که بنابر آن فرامین، مسیحیان و یهودیان ناگزیر شدند که نشانههایی را که پیشتر برای باز شناخته شدن آنان از مسلمانان وضع شده بود و غالباً از مراعات آن ها خودداری میکردند، کاملاً مراعات کنند.
به خصوص این که در دستگاه ادار وظیفهای هه ات باشند، یا فرزندان خود را به آموزشگاه هایی بفرستند که زبان عربی فرا گیرند، منع شدند و مقصود از این همه سختگیری آن بود که جهودان و ترسایان کاملاً از مسلمانان جدا باشند ولی در عین حال آزادی هایی که از صدر اسلام از آن ها برخوردار بودند به حال خود باقی بماند.
!!!یک استثناء
با وجود این باید گفت که فرمان متوکل در حق تمامی مسیحیان یکسان اجرا نمیشده ست، زیرا هنگامی که قبطیانی در مصر مسئوول اندازه گیری های بالا و پایین رفتن سطح آب رود نیل بودند، از کار برکنار کردند و حفر ترعهای در عراق را به مسیحیان سپردند و همچنین ریاست خادمان خلیفه در کاخش به عهده شخصی مسیحی بود. |
| | با آن که متوکل سیاست دینی مخالف با پیشینیان خود را اختیار کرده بود، اما از پیروی ذوق و سلیقه آنان برای ساختن بناهای با شکوه دست برنداشت. | | با آن که متوکل سیاست دینی مخالف با پیشینیان خود را اختیار کرده بود، اما از پیروی ذوق و سلیقه آنان برای ساختن بناهای با شکوه دست برنداشت. |
| - | در ((سامراء))، متوکل پس از ساختن کاخی در کنار قصر سابق خلیفه و یک مسجد بسیار بزرگ که مناره آن به نام ''«مَلویّه»'' با پلههای مارپیچ گرداگرد آن، شهرت داشت و هنوز باقی است، با این وجود در پایان سلطنت خود مجموعه ساختمان های معتصمی را ترک گفت و هر تازهای در ~~red:__شمال سامرا __~~بنا رد و آن را به نام خود~~red:__جعفریه__ ~~نامید. | |
| - | در این شهر کاخ تازه خلافت، مسجد جامع، خانهها و سرباز خانههایی ساخته شد. همچنین برای پسران خود کاخ های مجللی بنا کرد که بعضی از آن ها در جنوب مجموعه قدیمی جای داشتند. | |
| - | بدین ترتیب شهر تازهای به طول حدود سی کیلومتر از فعالیت های ساختمانی او فراهم آمد که به گفته وقایع نگاران، بعدها وسعت بیشتری پیدا کرد. | |
| - | در این کاخ ها مهمانیهایی برگزار میشد که یاد آنها به عنوان نمایشگاه هایی از تجملات بی نظیر در خاطرهها باقی ماند. معروف ترین این جشن ها مراسمی که در ختنه سوران ((معتز|مُعْتَزّ))، پسر خلیفه، برگزار شد. | |
| - | حتی بارعام ها، که بنا بر سنت قدیمی به صورت منظم داده میشد، با تشریفات پیچیده روز افزون همراه بود تا هر چه بیشتر عظمت و شکوه فرمانروا در معرض مشاهده همگان واقع شود. | |
| - | در همین دوره بود که مراعات مقررات خاص برای حضور در برابر خلیفه مرسوم شد، که یکی از آنها پوشیدن نیم تنه کوتاه سیاه بود. | |
| - | متوکل سخت متوجه شکوه و جلال بود و در حکومت نیز، جنبه کاملاً استبدادی داشت. />''===او از جمله معدود خلفای عباسی است که مدت چند سال از این که وزیری به خدمت برگزیند، خودداری کرد و شخصاً به کارهای کشور میپرداخت===. ''
با وجود این در کاخش در کنار سران ترکی که منصب حاجبی داشتند، ترکان به عنوان ندیم و دبیر مورد مهر قرار می گرفتند، از جمله ''===فتح بن خاقان ===''معروف، و نیز مدیر و مدبری همچون ''===عبیدالله بن یحیی بن خاقان ===''که سبب شد بار دیگر سنت وزارت تجدید شود.موقعیتی که سران ترک در دربار داشتند، همراه با رقابتی که میان پسران خلیفه وجود داشت :
__^::سبب مرگ فرمانروایی شد که یکی از مستبدترین و در عین حال مقتدرترین شخصیت های سلسله عباسی بود. ::^__متوکل در شوال 247 ق / دسامبر 861 م، به دست سران ترکی که به هوا خواهی یکی از پسران او که نزدیک بود از جانشینی محروم شود، برخاسته بودند، به قتل رسید. |
+ | !!سران ترک دردربار متوکل
متوکل سخت متوجه شکوه و جلال بود و در حکومت نیز، جنبه کاملاً استبدادی داشت. او از جمله معدود خلفای عباسی است که مدت چند سال از این که وزیری به خدمت برگزیند، خودداری کرد و شخصاً به کارهای کشور میپرداخت.
با وجود این در کاخش در کنار سران ترکی که منصب حاجبی داشتند، ترکان به عنوان ندیم و دبیر مورد مهر قرار می گرفتند، از جمله فتح بن خاقان معروف، و نیز مدیر و مدبری همچون عبیدالله بن یحیی بن خاقان که سبب شد بار دیگر سنت وزارت تجدید شود.
موقعیتی که سران ترک در دربار داشتند، همراه با رقابتی که میان پسران خلیفه وجود داشت، سبب مرگ فرمانروایی شد که یکی از مستبدترین و در عین حال مقتدرترین شخصیت های سلسله عباسی بود.
متوکل در شوال 247 ق / دسامبر 861 م، به دست سران ترکی که به هوا خواهی یکی از پسران او که نزدیک بود از جانشینی محروم شود، برخاسته بودند، به قتل رسید. |
| | منابع: | | منابع: |
| | مروج الذهب مسعودی، ج 4، ص 3. | | مروج الذهب مسعودی، ج 4، ص 3. |
| | + | !~~blue:همچنین ببینید:~~ |
| | + | *((کاخهای مجلل و شهر جعفریه)) |
