تاریخچه ی:
متوکل خلیفه عباسی
تفاوت با نگارش: 13
| | + | V{maketoc} |
| | __''متوکل خلیفه عباسی «232 - 247 ق / 847 - 861 م»__'' | | __''متوکل خلیفه عباسی «232 - 247 ق / 847 - 861 م»__'' |
| - | دهمین نفر از خلفای عباسی (متوکل) پسر ((معتصم)) و. زندگی او آکنده از شرارت نفس و ظلم و ستم مخصوصاً به علویان و.
پیوسته زائران مشاهده مشرّفه را تحت فشار قرار می داد و فتح بن خاقان که وزیرش بود با او هم دستی می کرد. />در روایتی از ((حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام|امیر المومنین علیه السلام)) نقل شده است که فرمود:
~~green:دهمین نفر از خلفای عباسی کافرترین آنهاست. ~~ |
+ | دهمین نفر از خلفای عباسی (متوکل) پسر ((معتصم)) ت زندگی او آکنده از شرارت نفس و ظلم و ستم مخصوصاً به علویّین ت.
پیوسته زائران مشاهده مشرّفه را تحت فشار قرار می داد و فتح بن خاقان که وزیرش بود با او همدستی می کرد در روایتی از ((حضرت امیرالمؤمنین علی علیه السلام|امیر المومنین علیه السلام)) نقل شده ست که حضرت فرموده است: __~~green:دهمین نفر از خلفای عباسی کافرترین آنهاست. ~~__ |
| - | متوکل در سال 236 دستور داد که :
''===حرم مطهر و بارگاه ((لقب سیدالشهداء|حضرت سید الشهداء علیه السلام)) را با زمین هموار ساند و بی زراعت آب بر آن بست؛ ولی هر چه تلاش کردند آب به سمت روضه منوره جاری نشد و فقط اطراف قبر اّن حضرت می‌چرخید. این مسئله مایه حیرت مردم شده بود؛ بدین جهت به سرزمین مقدس ((کربلا)) و روضه منوره حائر می‌گویند. ===''
متوکل دشمنی سرسختانه‌ای با امیرالمؤمنین و اهل بیت و به طور کلی با شیعیان داشت؛ به گونه‌ای که سخت‌ترین روزگار شیعه، دوران خلافت متوکل بوده است. |
+ | __متوکل در سال 236 دستور داد که حرم مطهر و بارگاه ((لقب سیدالشهداء|حضرت سید الشهداء علیه السلام)) را با زمین هموار ساتند و به منو زراعت آب بر آن بست ولی هر چه تلاش کردند آبها به سمت روضه منوره جاری نشد و فقط اطراف قبر اّن حضرت می چرخید و این مسئله مایه حیرت مردم شده بود بدین جهت به سرزمین مقدس ((کربلا)) و روضه منوره حائر می گویند. __ |
| - | ((امام هادی )) علیه السلام به دستور متوکل از مدینه ه ((سامراء)) مرکز خلافت احضار و در اّن جا تحت محدودیت دید و اّزار فوان قرار گرفت و تا پایان عمر مجبور به اقامت در اّن شهر شد.
شوخی هی خطرناک از برنامه های رایج دوران حکومت متوکل بود؛ همنند رها کردن ((شیر)) در مجلس، رها کردن مار در آستین افراد، شکستن ظرف پر از ((عقرب)) در مجلس و ...
مدت سلطنت متوکل ''چهارده سال و نه ماه و نه روز ''طول کشید تا این که جمعی از اتراک با همکاری پسرش ((منتصر)) به قصر متوکل حمله ور شدند و او را به هماه وزیرش ((فتح بن خاقان)) در شب چهارشنبه، سوم ((ماه شوال|شوال)) سال 247، کشتند.
با جلوس متوکل به جانشینی برادرش ((واثق)) ، خلافت به مرحله تازهای سید که عموماً آن ا __مرحله انحطاط __شمردهاند. او از آغاز خلافت ود، از آزارها و شنجههایی که برای آزمایش عقیه در مورد مخلوق بودن قرآن به مردم میدادند، جلوگیری کرد و اجازه داد که جسد''=== ابن نصر خزاعی ===''به خاک سپرده شود.
سپس اعتقاد داشتن به مخلوق بودن قرآن و بحث در اصول سنتی دین را ممنوع ساخت و بدین ترتیب، اصول کلامی معتزلی را محوم کر.
برای آن که مبارزه ا خطاها را مؤثرتر سازد، از گروهی خطیبان و عم دینی دعوت کرد که بر منبرها به رد اصول عقاید معتزلیان یا طرفداران مذهب اختیار تفویض بپردازند.
__واکنش مخالف نسبت به معتزیان: __
===آرامگاه حضرت سید الشهدا «ع» در کربلا ویران و با خاک یکسان شد «236 ق / 851 م»
امام دهم، حضرت هادی «ع» را از مدینه به سامرا آوردند. امام ناگزیر تا آخر عمر در این شهر زندگی کرد. ===
سرانجام خلیفه فرمان داد که هر کس به یکی از اصحاب پیامبر «ص» اسائه ادب کند، به مجازات مرگ با تازیانه محکوم شود.
__فرمان هایی که متوکل صادر کرد :__
مسی===حیان و یهودیان نزیر دد نشانههایی را که پیشتر برای باز شاخته شدن آنان از مسلماان وع شده بود و الباً از مراعات آنها خودداری میکردند، کاملاً رعایت کنند؛ به‌خصوص از این که در دستگاه‌های اداری شاغل باشند یا فرزندان خود را به آموشاه‌هایی بفرستند که زبا ربی فرا گیرند، منع شدند و مقصود از این همه سختگیری آن بود که جهودان و ساان کاملاً از مسلمانان جدا شوند؛ ولی در عین حال آزادی‌هایی که از صدر اسلام از آنها برخوردار بودند به حال خود باقی بماند.===
با وجود این باید گفت که فرمان متوکل در حق مامی مسیحیان یکسان اجر نمشد؛ زیرا هنگامی که قبطیانی در مصر مسئول اندازه‌گیری‌های باا و پایین فتن سطح آب رود نیل بودند، از کر برکنار کردند و حفر ترعهای در عراق را به مسیحیان سپردند و همچنین ریاست خادمان خلیفه در کاخش به عهده شخصی مسیحی بود.
با آن که متوکل سیاست دینی مخالف با پیشینیان خود را اختیار کرده بود، اا از پیروی ذوق و سلیقه آنان برای ساخت بناهای با شکوه دست برنداشت.
در ((سامراء))، متوکل پس از ساختن کاخی در کنار قصر سابق خلیفه و یک مسجد بسیار بزرگ که منار ن به نم ''«مَلوّه»'' با پلههای مارپیچ گرداگرد آن، شهرت داشت و هنوز باقی است، با این وجود در پایان سلطنت خود مجموعه ساختمان های معتصمی را ترک گفت و شهر تازهای در شمل سامرا بنا کرد و آن را به نا خودجعفریه نامی. />در ای شهر کاخ تازه خلافت، مسجد جامع، خانهها و سرباز خانههایی ساخته شد. همچنین برای پسران خود کاخ های مجللی بنا کرد که بعضی از آن ها در جنوب مجموعه قدیمی جای داشتند.
بدین ترتیب شهر تازهای به طول حدود سی کیلومتر از فعالیت های ساختمانی او فراهم آمد که به گفته وقایع نگاران، بعدها وسعت بیشتری پیدا کرد. |
+ | ~~green:متوکل دمنی رتانه ای ا امیرالممنین و اهلبیت و بور کلی با شییان اشت ه گونه ای که سخت ترین روزگار یع، دوران خافت متکل بوده است.~~
__امام هادی یه اسلا ه دتور متوکل از مدینه ب ((امرا))، مرکز خلافت احار، و در انا حت محدودیت شدید و ازار راوان قرار گره، و تا پایان عمر مبور به اام در ان شهر شدند.__ |
| - | د ی کخ ممانیهایی برگزار میشد که یاد آنها به عنوان نمایشگاه ایی از جلات ی نظیر در اطرهها باقی ماند. عروف رین این جشن ها مرامی ک در ختنه سورن ((معت|مُْتَزّ))، پ فه رگزار شد.
حتی بارعام ها، که با ر ست دیی ه صورت منم داده یشد، با تشریفات پیچیه روز افزون همراه بو تا هر چه بیشتر عظت و که فانروا در معرض مشهده هما اق ش.
در همن ور ب که ماعات قرات خاص برای حضور در برابر خلیفه مم شد، که یکی از آنها پوشیدن نیم تنه کوتاه سیاه بود. |
+ | مد متک هار ده سال و نه ماه و نه رز ل کید ا این ک ا همکای سر ((منت)) عی ز اتراک ب قر تک مله ور دند او را ه همراه ویرش ((تح اان)) در ش چاشه و ((ه وا|وال)) 247، کشتند. |
| - | موکل سخت متوجه شکوه و جلال بود و در حکومت نز جنبه کاملاً استبدادی ت.
''===ا از جمله معدود خلفای عباسی است که مدت چند سال از این که وزیری به خدمت برگزیند، خودداری کرد شخصاً به کارهای کشور میپرداخت===. ''
با وجود این ر کاخش در کار سران رکی ک منب حاجبی داشتد، ترکا ب عان ندیم و دبیر مورد مهر قرار می رفتند، از جمله ''===فتح بن اقان ===''معروف، و نیز مدیر و مدبری همچون ''===بیدالله ن یی خاقان ===''که سبب شد بار دیگر سنت زارت تجدی و.
موقعیتی ک سرا ترک در دربار داشتند، هماه با رقابتی که میان پسان لیفه وجود داشت،'' ===سبب مرگ فرانروایی شد که یکی از تبدترین و در عین حال مقدرترین شخصیت های سلسله عباسی بود. ===''
متوکل در شوال 247 ق / دسامبر 861 م، به دست سران ترکی که به هوا خواهی یکی از پسران او که نزدیک بود از جانشینی محروم شود، برخاسته بودند، به قتل رسید. |
+ | وخی های اک از برناه های رای دران کم متک بد انند رها ردن ((یر)) در مل، ا کردن ار د تی اراد، کسن رف ر از ((عب)) در ملس. . .
|
| - | ((طل مرتب ا مو :)) |
+ | !آغاز احطاط
با جلو متوکل که جانشین برادرش ((واثق)) شد، خلافت به محله ی ازهای رسید که عموم ن را مرحله انحطاط شمردهاند. |
| | + | !!برخورد با معتزلیان |
| | + | او از آغاز خلافت خود از آزارها و شکنجههایی که به مردم برای آزمایش عقیدهشان در مورد مخلوق بودن قرآن میدادند، جلوگیری کرد و اجازه داد که جسد ابن نصر خزاعی به خاک سپرده شود. |
| | + | سپس اعتقاد داشتن به مخلوق بودن قرآن و بحث در اصول سنتی دین را ممنوع ساخت، و بدین ترتیب اصول کلامی معتزلی را محکوم کرد. |
| | + | او برای آن که مبارزه با خطاها را مؤثرتر سازد، از گروهی خطیبان و علمای دینی دعوت کرد که در منبرها به رد کردن اصول عقاید معتزلیان یا طرفداران مذهب اختیار و تفویض بپردازند. |
| | + | !!بر خورد با شیعیان |
| | + | واکنش مخالف نسبت به معتزلیان، با تدبیرهایی که بر ضد شیعیان اتخاذ شده بود، همراه شد. آرامگاه حضرت سید الشهدا «ع» در کربلا ویران و با خاک یکسان شد «236 ق / 851 م»، امام دهم، حضرت علی هادی «ع» را از مدینه به سامرا آوردند که این امام ناگزیر تا زمان شهادتش در این شهر زندگی کرد؛ سرانجام خلیفه فرمان داد که هر کس به یکی از اصحاب پیامبر «ص» اسائه ادب کند، به مجازات مرگ با تازیانه محکوم شود. |
| | + | !!برخورد با مسیحیان و یهودیان |
| | + | افزون بر این، متوکل در بین سال های 235 - 239 ق / 850 - 853 م، فرمان هایی صادر کرد که بنابر آن فرامین، مسیحیان و یهودیان ناگزیر شدند که نشانههایی را که پیشتر برای باز شناخته شدن آنان از مسلمانان وضع شده بود و غالباً از مراعات آن ها خودداری میکردند، کاملاً مراعات کنند. |
| | + | به خصوص این که در دستگاه اداری وظیفهای بر عهده داشته باشند، یا فرزندان خود را به آموزشگاه هایی بفرستند که زبان عربی فرا گیرند، منع شدند و مقصود از این همه سختگیری آن بود که جهودان و ترسایان کاملاً از مسلمانان جدا باشند، ولی در عین حال آزادی هایی که از صدر اسلام از آن ها برخوردار بودند به حال خود باقی بماند. |
| | + | !!!یک استثناء |
| | + | با وجود این باید گفت که فرمان متوکل در حق تمامی مسیحیان یکسان اجرا نمیشده است، زیرا هنگامی که قبطیانی در مصر مسئوول اندازه گیری های بالا و پایین رفتن سطح آب رود نیل بودند، از کار برکنار کردند و حفر ترعهای در عراق را به مسیحیان سپردند و همچنین ریاست خادمان خلیفه در کاخش به عهده شخصی مسیحی بود. |
| | + | با آن که متوکل سیاست دینی مخالف با پیشینیان خود را اختیار کرده بود، اما از پیروی ذوق و سلیقه آنان برای ساختن بناهای با شکوه دست برنداشت. |
| | + | !!سران ترک دردربار متوکل |
| | + | متوکل سخت متوجه شکوه و جلال بود و در حکومت نیز، جنبه کاملاً استبدادی داشت. او از جمله معدود خلفای عباسی است که مدت چند سال از این که وزیری به خدمت برگزیند، خودداری کرد و شخصاً به کارهای کشور میپرداخت. |
| | + | با وجود این در کاخش در کنار سران ترکی که منصب حاجبی داشتند، ترکان به عنوان ندیم و دبیر مورد مهر قرار می گرفتند، از جمله فتح بن خاقان معروف، و نیز مدیر و مدبری همچون عبیدالله بن یحیی بن خاقان که سبب شد بار دیگر سنت وزارت تجدید شود. |
| | + | موقعیتی که سران ترک در دربار داشتند، همراه با رقابتی که میان پسران خلیفه وجود داشت، سبب مرگ فرمانروایی شد که یکی از مستبدترین و در عین حال مقتدرترین شخصیت های سلسله عباسی بود. |
| | + | متوکل در شوال 247 ق / دسامبر 861 م، به دست سران ترکی که به هوا خواهی یکی از پسران او که نزدیک بود از جانشینی محروم شود، برخاسته بودند، به قتل رسید. |
| | منابع: | | منابع: |
| | مروج الذهب مسعودی، ج 4، ص 3. | | مروج الذهب مسعودی، ج 4، ص 3. |
| | + | !~~blue:همچنین ببینید:~~ |
| | + | *((کاخهای مجلل و شهر جعفریه)) |
