مبلغان و کاشفان
قبل از سال 1800م ، اروپائیان به جز سواحل آفریقا که از لحاظ تجارت برده حائز اهمیت بودند ، چیز زیادی در مورد این قاره نمی دانستند . اولین اروپائیانی که دست به جستجو در اعماق سرزمین آفریقا زدند ، کاشفان و مبلغان مذهبی بودند که از این میان ، معروف ترین آنها
دیوید لیوینگستون می باشد. این کاشفان و مبلغان بر این گمان بودند که آفریقایی ها از دانش و نیز از تجارت اروپائیان ، سود خواهند برد.
مبلغان مذهبی و افراد قبیله ای
در اوایل سال 1900 میلادی در جایی که اکنون زیمبایوه نامیده می شود ، توقفی داشته اند.
1788م
سر جوزف بنکس ،
گیاه شناس بریتانیایی ، انجمن آفریقا را تاسیس می کند تا اطلاعات بیشتری را در مورد این قاره کسب کند .اعضای این انجمن ، بی خبری مردم اروپا را از وضعیت آفریقا ، مایه شرمساری عصر خود می دانند.
97-1795
مانگو پارک اسکاتلندی برای کشف
رود نیجر به نخستین سفر اکتشافی خود دست می زند ، ولی بزودی ناگزیر از بازگشت می گردد.
6-1805
مانگو پارک طی دومین سفر اکتشافی خود مسیر رود نیجر را مشخص می کند ، ولی تقریباَ در انتهای سفر خود بر اثر حمله بومیان آفریقایی در این رود غرق می شود .
27-1822
یک اسکاتلندی به نام هیوکلاپرتون ، طی دو سفر اکتشافی از صحرای آفریقا می گذرد.
1828
مکتشف فرانسوی ،
رنه کلیه، از صحرای آفریقا عبور می کند و طی سفرش از مراکش به بندری به نام فری تاون واقع در غرب آفریقا ، می رسد.
56-1840
در این سالها ، دیوید لیوینگستون ، کشیش و مبلغ
اسکاتلندی ، به اکتشاف و تبلیغ
مسیحیت در آفریقا می پردازد . وی در 1852 سفر حماسی خود از
بندر کیپ تاون آغاز می کند و پس از گذشتن از آفریقایی مرکزی ، در 1856 به مصب
رود زامبزی می رسد.
59-1857
دو کاشف بریتانیایی به نامهای ریچارد برتون و جان هانینگ اسپک ،
دریاچه تانگانیکا را به هنگام جستجوی سرچشمه
رود نیل ، کشف می کنند.
74-1869
گوستاو ناختیگال ، کاشف المانی ، از شمال صحرای آفریقا به جنوب آن سفر می کند و به
دریاچه چاد می رسد . سپس در جهت شرق به سفر خود ادامه می دهد و در نزدیکی خارطوم به رود نیل می رسد.
1871
هنری مورتون استنلی ، روزنامه نگار بریتانیایی تبار ، توسط یک روزنامه آمریکایی ماموریت می یابد به دنبال دیوید لیوینگستون ، که دو سال پیش مفقود شده است ، برود استنلی، دیوید لیوینگستون را در اوجی جی ، نزدیک دریاچه تانگانیکا می یابد و ان دو به کمک یکدیگر مکانی را کشف می کنند که بعدها استنلی از آن بعنوان حوضه رود کنگو یاد می کند.
کاشفان و مبلغان مذهبی اولین کسانی بودند که موجبات نفوذ اروپائیان از آفریقا به عنوان قاره سیاه یاد می کردند و تنها از وضع سواحل آن باخبر بودند . در سال 1795م ، مکتشف اسکاتلندی
مانگو پارک (1806-1771) اولین سفر اکتشافی خود را در مسیر رودخانه نیجر در غرب آفریقا آغاز کرد . از آن زمان به بعد ، اروپائیان گروههای منظمی را به این قاره فرستادند. در حولی سالهای 1820، یک اسکاتلندی دیگر بنام هاگ کلاپرتون (1827-1788) از شمال به سمت جنوب آفریقا و از ناحیه دشت صحرا عبور کرد و به مناطقی بنام هاسا رسید که امروزه شمال کشور نیجریه را تشکیل می دهد.
در جستجوی نیل
کشف و جستجوی مناطق مرکزی آفریقا آسان نبود ، زیرا که قسمت اعظم این مناطق شامل بیابان ، جنگل و نواحی با تلاقی بود. اروپائیان تاب مقاومت در برابر بیماریهای مخصوص این مناطق نظیر
مالاریا را نداشتند و نرخ مرگ و میر در میان مبلغان مذهبی و کاشفان ، بسیار بالا بود . مکتشفان اولیه در صدد بودند جستجویشان را در امتداد رودهای بزرگ این قاره ادامه دهند . فکر یافتن سرچشمه رود نیل ، این کاشفان و اروپئیان را شیفته و مجذوب خود کرده بود. در سال 1857م ، دو انگلیسی بنامهای ریچارد بارتون و جان هانینگ اسپیک ، در جهت یافتن سرچشمه رود نیل دست به جستجو زدند و در یاچه تانگانیکا که یکی از دریاچه های بزرگ
دره ریفت در آفریقا بود را کشف کردند. در سال 1858م ، اسپیک دریاچه بزرگتری را کشف کرد که نامش دریاچه آکریو بود و وی آنرا ویکتوریا نیانزا نامید . وی بر این اعتقاد بود که این دریاچه سرچشمه رود نیل است و در سال1860م و در یک ماموریت دیگر این امر را تایید کرد .
عبور از صحرای آفریقا
در خلال سالهای 1860 و 1870 و در طی ماموریت های گروههای اعزامی در صحرا آفریقا ، نقشه بسیاری از مناطق دوردست بر روی کاغذ پیاده شد و سفرهای اکتشافی پر خطری در این بیابان انجام گرفت . دو کاشف شجاع و دلیر آلمانی به نامهای گرهارد رولفس و گوستاوناختیگال دست به سفرهای وسیعی در بیابان صحرا زدند.
تصاحب کامل
تا پایان دهه هفتاد قرن نوزدهم ، مکتشفین بسیاری ، اکثر نواحی آفریقا را بر روی نقشه آوردند و این کار آنان در سالهایی موجب سلطه نظامی و اقتصادی اروپائیان بر قاره آفریقا گشت تا سال 1914 ، تقریباَ تمامی سرزمین آفریقا تحت نفوذ و کنترل خارجیان بود.
مسیر حرکت لیوینگستون
در فاصله بین 1841-1873م، دیوید لیوینگستن چهار سفر اکتشافی به آفریقا انجام داد. او اغلب با یک گاری که یک گاو نر آنرا می کشید سفر می کرد و با قایق کوچکی از رودخانه ها می گذشت اما سرزمینهای وحشی و مناظر رودخانه آن او را مجبور می کرد که برای شناسایی بیشتر پیاده روی نماید.
حقایق ثبت شده
نواحی ناهموار و
صعب العبور ، تنها مشکلی نبود که کاشفان اروپایی در آفریقا با آن روبرو بودند ،
بیماریهای حاره ای ، بسیاری از آنها را از پای در آورد. در سال1854م ، یکی از معجزه های پزشکی کشف داروی
کوینین بود که این ماده از پوست درخت
سینکونا در جنوب آمریکا استخراج می گردید . این دارو از مالاریا ـ یکی از بیماریهایی که بسیاری از کاشفان اولیه اولیه اروپایی را کشت جلوگیری می کرد.