ریشه لغوی
Magma کلمه‌ای است یونانی به معنی خیر که برای
مذابهای طبیعی سیلیکاته بکار گرفته می‌شود.
اطلاعات اولیه
ماگما مایعی است سیلیکاته با
گرانروی زیاد همراه با
گاز و مواد فرار
گدازه یا لاوا ماگمایی است که مواد فرار خود را از دست داده باشد. ماگماها ممکن است کاملا
مایع و یا
نیمه متبلور باشند. گدازهها معمولا نیمه متبلورند. زیرا محتوی
بلور ، کانیهایی هستند که نقطه ذوب و یا انجماد بالاتر دارند. این بلورها یا مستقیما از
ماگما متبلور شده‌اند و یا
کانیهای دیرگداز سنگ ما در ماگما هستند که از سنگ مادر جدا شده و به داخل ماگما افتاده‌اند.
انواع ماگما
"
یاگار" ماگماها را از لحاظ محتوی گاز به سه دسته به قرار زیر تقسیم می‌کند:
- پیرو ماگما:
ماگمایی است پرگاز و کف مانند که گازهای آن آزاد شده اما از ماگما خارج نشده است.
- اپی ماگما:
ماگمایی است فقیر از گاز شبیه به گدازهها.
گرانروی ماگما بسته به ترکیب شیمیایی ،
درجه حرارت و مقدار درصد گاز محلول تغییر می‌کند. گرانروی ماگماهای
بازالتی حداقل 100
پواز و
گرانروی ماگماهای گرانیتی بین
3 10 تا
6 10 پواز می‌باشد. گازهای محلول در ماگما سبب پایین آمدن
وزن مخصوص کلی ماگما و نیز تقلیل گرانروی می‌شوند. گرانروی یک ماگما با پیشرفت تبلور در آن ماگما نسبت مستقیم دارد. زیرا افزایش فازهای
جامد و بالا رفتن درصد
سیلیس در مایع باقی مانده موجب افزایش گرانروی می‌شود.
حرارت ماگماها
حرارت ماگماها بین 1500 تا 500 درجه سانتیگراد است. ماگماها وقتی می‌توانند به سطح زمین برسند که حرارتی بین 950 (
ریولیتها ) تا 1200 درجه سانتیگراد (
بازالتها ) داشته باشند زیرا در کمتر از این حدود حرارتی ، ماگماها منجمد شده و در همان عمقی که هستند متوقف می‌شوند.
ترکیب شیمیایی ماگماها
مطالعات زیادی برای تشخیص ترکیب شیمیایی ماگماها از لحاظ
کانی شناسی ، درصد اکسیدها و مواد فرار صورت گرفته و نتیجه این شده که ماگماها اصولا از اکسیدهای مختلف تشکیل شده‌اند اما بسته به نوع ماگما درصد هر اکسید متفاوت است. اکسیدها عمده سازنده ماگماها عبارتند از:
Si O
2 , Al
2 O
3 , Fe O , Fe
2 O
3 , Ca O , Mg O , Na
2 O , K
2 O , Ti O
2 , Mn O , P
2 O
5 , H
2 O , C O
2
علاوه بر اکسیدها فوق ، ترکیبات زیر نیز در ماگماها دیده شده‌اند:
Fe Cl
3 , Al cl
3 , B O
3 , H F , H CL , C O , S O
2 , S H
2 , H
2 , N H
3 , C H
4 ,
مباحث مرتبط با عنوان
