|
|
|
|
تاریخچه ی: ماه «قمر زمین»
تفاوت با نگارش: 1
| - | V{maketoc}
<center>
| + | !مقدمه
((کره ماه)) که تنها قمر طبیعی ((کره زمین|زمین)) است، که پوشیده از سنگ بوده و قطرش یک چهارم قطر زمین می‌باشد. ماه ، نوری از خود ندارد اما نور ((خورشید)) را منعکس کرده و قابل رویت می‌شود. کره ماه پوشیده از غبار بوده ، آب و حیات در آن یافت نمی‌شوند. بخاطر جاذبه بسیار ضعیفش نمی‌تواند ذرات گاز را نگه دارد و بنابراین فاقد جو است. در سطح ماه هزاران گودال ((شهاب سنگ|شهاب سنگی)) وجود دارند که ((آتشفشان|گدازه آتشفشانی)) در بعضی از این گودالهای بزرگ تراوش کرده و باعث تشکیل دریا (ماریا) در سطح ماه شده است.
{img src=img/daneshnameh_up/0/01/moon.gif}
</td>
|
چنین به نظر می رسد که ماه پیش از تشکیل ، پوسته‌اش حالتی مذاب داشته است. سن قدیمیترین سنگی که از ماه به زمین آورده شده نشان می‌دهد که این پوسته حدود 4.48 میلیارد سال پیش تشکیل شده است. طی 500 میلیون سال بعد از تشکیل پوسته ، بمباران شدید شهاب سنگها باعث شکستگی ، تغییر شکل و ذوب مجدد پوسته شد. ضربات ناشی از دو شهاب سنگ عظیم اخیر باعث تشکیل دو حوزه (دریا) ~~green:__ارینتال__~~ و ~~green:__ایمبریوم__~~ شده اند. جو جاذبه سطحی ماه بقدری ضعیف است که نمی‌تواند مانع از فرار ذرات گاز به فضا شود. در نتیجه ، جرم کل جو کره ماه به اندازه جرم هوای درون یک استادیوم بسکتبال است.
r>
align=left>
| | | | | | |
| | | __فاصله متوسط از زمین__ | | | __فاصله متوسط از زمین__ |
| | | 384500 کیلومتر | | | 384500 کیلومتر |
| | | | |
| | | | | | |
| | | __قطر استوا__ | | | __قطر استوا__ |
| | | 3476 کیلومتر | | | 3476 کیلومتر |
| | | | |
| | | | | | |
| | | __مدت حرکت وضعی__ | | | __مدت حرکت وضعی__ |
| - | | 27/32 روز زمینی |
+ | | 27.32 روز زمینی |
| | | | |
| | | | | | |
| | | __مدت حرکت انتقالی__ | | | __مدت حرکت انتقالی__ |
| - | | 27/32 روز زمینی |
+ | | 27.32 روز زمینی |
| | | | |
| | | | | | |
| | | __سرعت مداری__ | | | __سرعت مداری__ |
| - | | 1/02 کیلومتر در ثانیه |
+ | | 1.02 کیلومتر در ثانیه |
| | | | |
| | | | | | |
| | | __دمای سطحی__ | | | __دمای سطحی__ |
| - | | -155 تا 105 درجه سانتیگراد |
+ | | 155- تا 105 درجه سانتیگراد |
| | | | |
| | | | | | |
| - | | __جرم(زمین=1)__ |
0/01 |
+ | | __جرم (زمین = 1)__ |
0.01 |
| | | | |
| | | | | | |
| - | | __چگالی متوسط(آب=1)__ |
3/34 |
+ | | __چگالی متوسط (آب = 1)__ |
3.34 |
| | | | |
| | | | | | |
| - | | __جاذبه(زمین=1)__ |
0/16 |
+ | | __جاذبه (زمین = 1)__ |
0.16 |
| | | | |
| | | | | | |
| | | __تعداد قمر__ | | | __تعداد قمر__ |
| | | 0 | | | 0 |
| | | | |
| | | | | | |
| | | | |
| - |
dir align=left> |
+ |
اندازه کره ماه در مقایسه با سایر ((اقمار منظومه شمسی)) متوسط است. بزرگترین قمر ، متعلق به ((سیاره مشتری|مشتری)) است که ~~green:__گانیمید__~~ نام داشته و قطرش 5262 کیلومتر است ، در حالیکه قطر ماه 3476 کیلومتر می‌باشد. از اقمار متعدد کوچکتر ، می‌توان از ~~green:__کردلیا__~~ ، ((اقمار اورانوس|قمر اورانوس)) ، نام برد که فقط 30 کیلومتر قطر دارد.
| | | | | | |
| | | | | | |
| - | {picture file=img/daneshnameh_up/7/7c//Koreyemah.jpg} |
+ | ||{picture=Sakhtaremah.jpg}|| |
| | | | |
| | | | |
| | | | | | | |
| - |
__کره ماه__ ک نها مر طبیعی ((زمین)) ، که وید از سنگ بوده و ر یک هار ر مین ی باشد. ماه وری از خود نرد م نو ((ورشید)) را معکس کره و قابل ی ی شد. ره م شیده ا ا بوده ب ((حیات)) د آن یاف می شد. خاطر اه سیر ی نمی تاند ات گاز ا نگه دارد نابراین فد ((ج «مین»|جو)) است.
در سطح ماه هزر ((گوال)) ((هابسن|هبگی)) وجود ارد که ((گداه)) ((آتفا|آتشی)) بضی از این گوداهی بگ اوش کده و اعث شکی ری (یا) در ماه شده است. />
چنی م سد که ما پیش کیل وه الت مذا اته ات. سن دیی ین نگی که ا ماه ه مین ورده ده ان ی ه که ی پوته د 48/4 مییاد ا پیش شکی ده س. طی 500 یلیون ال بع تشکیل پوته، بباران شید بسنها باعث شکستگ یی ک مد وته ش.
رات شی از دو هابنگ عظی خیر باعث تشکی دو حه (ی) ((رینتال)) ((ایمبریوم)) ه ند. ج جابه سطحی ماه قری عی است که نمی تاد من ا فرار را گز ب فضا شود. نتیجه، جرم ک و کره م به اندازه رم هوای درن ی استادیوم بسک ت.
dir align=left> |
+ |
!شکل گیری ماه />ه زمین و هان و حدود 4.5 یلیر سال پیش شکل رت. ینک ماه یقا چگونه وود مه هنو ملوم نشده است. مکن است همره با ین ر اایل شک یری ((من شمسی)) کل رفته با یا ینکه بعده ذب یدن جاب شد در مار قا گفته س. نی‌ی ک ی از ایر نظریه‌ها یرف شد ین است که ماه از ررد یک ((یارک)) ه انزه ((میخ)) به ین بوجود ده ات.
رات ت ذبه‌هی زمین و ما بر همیگر بث فایش مدت ((حرک وعی می|رک ی)) هر و م شده است. بعن ل مای م کت وضعی زین (طول انه و) فق 10 ساعت بود اما ین مان ه 24 سات کنی فای یافته ات. اگ ین وند همچنان دامه یا کند، طل مهه به 47 ز خوهد سید. ا میا مای ی وند سیر طلانیر از طول عم وشید بوه ، بابر این منظومه شمی افی برای ین آ ن خوهد داش. قر شید 400 راب ر ما و صله ن مین یز 400 بر اله ماه می است. این اتا افی ا ی‌شود هم ه و هم رشید به یک اندازه ه نظر رسیده و در نام ((کسوف)) تمام س ید گرفته شود.
>
>
| | | | | | |
| | | | | | |
| - | {picture file=img/daneshnameh_up/a/a6//Sakhtaremah.jpg} |
+ | ||{picture=Sheklgirimah.jpg}|| |
| | | | |
| | | | |
| | | | | |
| - | اداه کر م د مایه ا سیر امار وه سی م ا. بزت ، متق به ((مت)) است ک ((گانیمید)) نام ات و طر 5262 کیمر است الیکه قر ماه 3476 کیلومتر می اشد. ا قمار دد کوکتر، می تان از ((کردیا)) ، م ارانو ا ک ق 30 کومر ر دارد .
! ک گیری ما
اه و مین طور همزمان و و 5/4 میلیارد سال پیش ک گت. اینه ما دیقاً چگوه وجود آمد نو لوم د س. ممک س هاه با ی ر اویل شک گیی ((مومه )) ک گرفه باشد، یا ایکه عدها میدان اه ده و در مدار را گ ا. یه ای که ز سایر ری ا یرفت شه این ات ماه از برور ی ((یارک)) به انه ((ریخ)) به مین ه وجود آده ات. |
+ |
!چرا اه ه ری زمین وط نمی‌کند />زمی با نیوی گرانش ماه ا به سوی ود می‌کشد. اگر اسان ماه را ک در حیق بی وفه دور سیاره م ی‌چد، ا گدش باز می‌داشت، اه را مدت کوای ثابت می‌یستد آنگاه با سرعتی زاینده به سمت زمین می‌شتافت و در نهایت ا برخورد ی‌کر. البته ای عل میر نیست. مه همه زمانهای اولیه ا سرعتی برابر 3659 کیلومتر در ساعت به دور زمین ر حال گردش بوده ات. ر اثر ای ک ردشی ، یک نیروی ریز از مرکز به سمت خار اجاد م‌شود که درست ب اندازه نیری گرانش من ک به سم داخ کشش دارد، است. این دو نیو خاف ر یکدیگر را بطر تقبل خنثی می‌کنند ب نحوی که مه همورا ر مدار خود ای می‌ماد.
!گدالها و ریها />ی ز 3.5 میلیارد سال پیش سطح اه شدت تط شهاب سنها بمبارا شد گوداهای یادی در سطح آ بوجود آمدد. سعت بعضی از این گواه به 300 کیلومتر (185 ی) می‌س ک وس دیواره‌یی از کوههای گی ک ر اثر برخود شاب سنگه بود آمده د، مصر ده اند. بعضی از گوداها دیوارهای س دار ی حلقه‌های کوهانی هم مکز داشته و در اکثر آها قله‌هیی نی د دان. گلهایی که گههی زرگ رخشا ~~green:__تف__~~ نام دار، بسیار تاشیی هستند. تعدادی ا دالهای بزرگر ز اره آتشفشانی پ ه درباهایی ر سطح مه بوجود آرده‌ان.
|
| | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
| - | {picture file=img/daneshnameh_up/f/f2//Sheklgirimah.jpg}
|
اثرات متقابل جاذبه های زمین و ماه بر همدیگر باعث افزایش مدت ((حرکت وضعی)) هر دو جسم شده است. بعنوان مثال، زمانی مدت حرکت وضعی زمین (طول شبانه روز) فقط 10 ساعت بود، اما این زمان به 24 ساعت کنونی افزایش یافته است.
اگر این روند همچنان ادامه پیدا کند، طول ماهها به 47 روز خواهد رسید. اما مقیاس زمانی این روند بسیار طولانی تر از طول عمر خورشید بوده، بنابر این منظومه شمسی عمر کافی برای رسیدن به آن زمان را نخواهد داشت.
قطر خورشید 400 برابر قطر ماه، و فاصله آن از زمین نیز 400 برابر فاصله ماه از زمین است. این اتفاق تصادفی باعث می شود تا هم ماه و هم خورشید به یک اندازه به نظر رسیده و در هنگام ((کسوف)) تمام سطح خورشید گرفته شود.
! گودالها و دریاها
بیش از 5/3 میلیارد سال پیش ، سطح ماه به شدت توسط شهابسنگها بمباران شد و گودالهای زیادی در سطح آن به وجود امدند. وسعت بعضی از این گودالها به 300 کیلومتر (185 مایل) می رسد که توسط دیواره هایی از کوههای سنگی که بر اثر برخورد شهابسنگها به وجود آمده اند، محصور شده اند.
بعضی از گودالها، دیوارهای تراس دار یا حلقه های کوهستانی هم مرکز داشته و در اکثر آنها قله هایی نیز وجود دارند. گودالهایی که رگه های بزرگ و درخشان ((توف)) نام دارند، بسیار تماشایی هستند. تعدادی از گودالهای بزرگتر از گذاره آتشفشانی پر شده و درباهایی در سطح ماه بوجود آورده اند.
{picture file=img/daneshnameh_up/e/ef//Godalkoohestan.jpg} |
+ | ||{picture=Godalkoohestan.jpg}|| |
| | | | |
| | | | |
| | | | | | |
| | | | | | |
| | | | |
| | | | |
| | گودال کوهستان
| | گودال کوهستان
|
| | این گودال رگه دار که 84 کیلومتر (52 مایل)
| | این گودال رگه دار که 84 کیلومتر (52 مایل)
|
| | قطر داشته و در جنوب غربی نیمه نزدیک ماه
| | قطر داشته و در جنوب غربی نیمه نزدیک ماه
|
| - | قرار دارد ، "تیکو" نامیده می شود . تیکو دارای
دیوارهای بلند تراس دار و قله های مرکزی است. |
+ | قرار دارد ، "~~green:تیکو~~" نامیده می شود . تیکو دارای
دیوارهای بلند تراس دار و قله‌های مرکزی است. |
| | | | |
| | | | |
| | | | |
| | | | |
| | |
| | |
|
| - |
! اهل م
/>میشه 50 رد ماه مر ور خورشید قرار ارد. میزان احیه رون ه ه موعی مه نت به مین و خورشید ستگی داد. ناه ایه ا ری ا کلا اریک ماه کال تیر ات. این دوه کا ه له دار که ((ال ماه)) نامیده می ش. چره اه م، هر 53/29 رو کم می و . /> />! سوف کسو /> />گرفی مانی خ میدد که یک م انی بطور موق در میر ور یک ر سمانی یگر قرار گیرد. در و ا، 2 یا 3 ((و)) (ا گفی) می دهن، ن م وتی که زمین ین ماه کال و خورشید ق رته و ر ماه ایه اکند. یک یا د ک (خورشید گرفگی) ی در ل ال ر می ند. ک بر ار قا گن ماه بین زمین ید می ه ود ی ی. هگم کو دو 161 کیومر (100 مایل) از زمین در تایکی قرار می یرد. />ق ای خورشید رفتگی فق مانی ال وت ا که ایه مه روی مکانی که ینده در ن قرار دارد ی . ماه گتگی در ه قی از می که روی اه رار ه باشد ابل روی ا.
>
>
dir align=center> |
+ |
هلال و بدر چگونه تشلی مید؟
خورشید خد می درخشد، ماه را ز این رو می‌ینیم که خورشید ه ن می‌ابد. اگر آن روی ماه که ه وی مست، بطور کمل ورد تابش خورشید قرار یرد، ما اه را بصوت کمل و ب عبارت دیگ ر لت بدر مشاهه می‌کنیم. اگر نور خورشید فق قسمتی ا ن وی ماه ا که بسی مات در بر گیرد، ا م را بر حسب ین تاش نو بصرت هلا اریک نوی نیم قرص و یا به صورت یک گول تقیبا گرد نورانی می‌ینیم. این پدیه‌های ری ها یا صورهای ختل ماه می‌نامند.
هنگامی ک ه در هت تابش خرشید رار گیرد، دیده نمی‌د، زیرا در تابش شدید خوید مح می‌گردد و لاوه ر این ، آن وی اه که بسوی است مورد تابش واقع نمی‌گردد. این وعیت را ~~green:__ماه نو__~~ می‌نامیم. کنون ماه بر روی مدار خد به حرکت امه می‌ه پس از چند روز به طور محسوی در سم چپ و یا در شر خورشید واقع می‌شود. ر ای وعیت قسمت کوچکی از نیمه و به زمین ماه ، تحت تابش نور خورشید قرار می‌گیرد. در ین دورا مه را در ال شب بصورت داس باریکی که البته روز ه وز بر طر لا ن افوه می‌و، مشاهده می‌کنیم را ر این ضع ماه بعد از خورشید غرب می‌کند.
تقریبا یک هفته پس از ماه نو ، از دید ناظر مینی ، ماه دقیقا از هلو مورد تابش نور خورشید واق می‌و. ر ای حالت انسان نیمی از ماه را تاریک و نیم یگر وشن می‌یابد؛ این وضعیت ~~green:__نیم ماه فزاینده__~~ یا ~~green:__ربع ال__~~ نامیده می‌شود. دوباره یک هفته بعد ، ماه از دید این ناظر ، دیقا ر ابل خورشید قرر ی‌گید. در ی حالت مه به صورت قرص کامل نورنی مید ، که آ ~~green:__بدر__~~ (یا ر صطلا اینه __ماه شب چهاردهم__) می‌گویند.
از این حات د ز طر قمت نورانی اه کسته ی‌ود. تیا ه وز ز __بدر__ ، دواره ~~green:__نی ماه دوم__~~ ی ~~green:__ربع آّخر__~~ حادث می‌شود. ماه در این حالت از دید ناظر زمینی اکنون در سمت رات یا در غرب خورشید قرار ارد ه بارت دیگر بل از طلوع خورشید ر مان صبحگاهی دیدا می‌ود تا بالره وباره ه وضعیت ماه نو می‌رسد. />!اهله مه
همیش 50 درصد سطح ماه در مرض نور خورشید قرار دارد. میان ناحی ون ماه ، به موقعیت ماه نبت ب زمین و خورشید بستگی دارد. اندازه نحیه قب وت از کما تاریک تا ماه کل مغیر است. این دره کامل هشت رحله دارد ه ((له مه)) نامیده می‌شوند. چرخ اهله ماه ، هر 29.53 رو کامل می‌و.
left>
| | | | | | |
| | | | | | |
| - | {picture file=img/daneshnameh_up/7/76//Kosoof.jpg} |
+ | ||{picture=Kosoof.jpg}|| |
| | | | |
| | | | |
| | | | | |
| | + |
|
| | + | !خسوف و کسوف |
| | + | گرفتگی زمانی رخ می‌دهد که یک جرم آسمانی بطور موقت در مسیر نور یک ((اجرام آسمانی|جرم آسمانی)) دیگر قرار گیرد. در طول سال ، 2 یا 3 ((خسوف)) (ماه گرفتگی) رخ می‌دهند، آن هم وقتی که زمین بین ماه کامل و خورشید قرار گرفته و بر سطح ماه سایه افکند. یک یا دو ((کسوف)) (خورشید گرفتگی) نیز در طول سال رخ می‌دهند. کسوف بر اثر قرار گرفتن ماه بین زمین و خورشید به زمین بوجود می‌آید. هنگام کسوف ، حدود 161 کیلومتر (100 مایل) از زمین در تاریکی قرار می‌گیرد. نقش سایه خورشید گرفتگی فقط زمانی قابل رویت است که سایه ماه روی مکانی که بیننده در آن قرار دارد بیفتد. ماه گرفتگی در هر قسمتی از زمین که روبروی ماه قرار گرفته باشد قابل رویت است. |
| | + | !مباحث مرتبط با عنوان |
| | + | *((اجرام آسمانی)) |
| | + | *((اقمار منظومه شمسی)) |
| | + | *((اهله ماه)) |
| | + | *((خسوف)) |
| | + | *((حرکت وضعی زمین)) |
| | + | *((حرکت وضعی ماه)) |
| | + | *((ستاره)) |
| | + | *((سیاره)) |
| | + | *((شهاب سنگ)) |
| | + | *((کره زمین)) |
| | + | *((کره ماه)) |
| | + | *((کسوف)) |
| | + | *((منظومه شمسی)) |
