آب (Wather)
نگاه اجمالی
اب فراوانترین ماده در سطح زمین است. بدون آب و خواص بیهمتای آن هیچ گونه زندگی روی زمین وجود نخواهد داشت چرا كه آب بخش عمده اجزای تشكیل دهنده همه موجودات زنده است. بخش عمده آبهایی كه بصورت باران و برف به زمین فرو میریزند بوسیله تبخیر به اتمسفر باز میگردد، به دریاها میریزد یا در زمین نفوذ میكند و فقط درصد كمی از آن برای مصارف خانگی و صنعتی باقی میماند.
ویژگیهای بینظیر آب
ویژگیهای بینظیر آب چه هستند و چه اثر بر زندگی ، آنچنان كه آنرا میشناسیم دارند؟
- دانسیته آب جامد (یخ) كمتر از آب مایع است یعنی آب به هنگام انجماد منبسط میشود.
اگر یخ یك جامد عادی بود دانسیته آز آب مایع داشت و دریاچهها از ته یخ میزدند این امر نتایجی فاجعهآمیز برای حیات دریایی میداشت زیرا در این صورت آبزیان نمیتوانستند در نواحی زمستانی زنده بمانند.
- آب در دمای اتاق مایع است. اما ، مواد مركب هیدروژندار تمام غیر فلزات اطراف اكسیژن در جدول تناوبی ، گازهای سمی و خورندهای مانند هستند.
- آب ظرفیت گرمایی زیادی به ازای واحد وزن دارد. این به آن معنی است كه آب میتواند مقادیر نسبتا زیادی گرما جذب كند بدون آنكه متحمل تغییرات دمایی زیادی شود.
این خاصیت تاثیر ملایمسازی اقلیمی دریاچهها و اقیانوسها را توجیه میكند. در این عمل جرم عظیمی از آب گرما از خورشید جذب میكند و آن را در شب یا فصلهای سردتر آزاد میكند. اگر آب این ویژگی خاص را نداشت زمین تغییرات دمایی زیادی پیدا میكرد.
- آب بیشترین گرمای تبخیر تمام مواد شناخته شده را دارد گرمای لازم برای تبخیر gr آب در برابر است. نتیجه این ویژگی آب ، اثر سرد كنندگی همراه با عمل تعرق است كه به علت گرمای جذب شده از پوست به هنگام تبخیر آب ، صورت میپذیرد.
- آب كشش سطحی زیادی دارد. این خاصیت و توانایی آب برای تر كردن سطوح ، اساس عمل مویینگی است كه موجب انتقال و رسیدن آب به برگ گیاهان و درختان میشود.
- آب حلال بسیار خوبی است و غالبا آن را حلال همگانی میگویند. در نتیجه آب طبیعی ، آب خالص نیست بلكه محلولی از موادی است كه در تماس با آب در آن حل شدهاند.
علت چیست؟
علت این خواص بینظیر آب ، وجود پیوندهای هیدروژنی میان مولكولهای آب و قطبی بودن مولكول آب است. زیاد بودن نقطه جوش ، گرمای تبخیر و ظرفیت گرمایی آب ناشی از انرژی لازم برای شكستن پیوندهای هیدروژنی در آب مایع به هنگام گرم شدن یا بخار شدن آن است.
آب فراوانترین مده مركب
آب فراوانترین ماده بر سطح زمین است. اقاینوسها حدود %72 سطح زمین را میپوشانند و عمق متوسط آنها تقریبا 4 كیلومتر است. اقیانوسها منبع %97/2 تمام آبها ، یخچالهای طبیعی %2/16 ، آب شیرین دریاچهها و رودخانهها %0/0197 ، آبهای زیرزمینی %0/61 ، چاههای آب نمك و آبهای شور %0/01 و آب موجود در اتمسفر %0/001 آبها را تشكیل میدهند.
آب موجود در بدن یك انسان بزرگسال %70 یعنی تقریبا همان نسبتی است كه در سطح زمین وجود دارد.
مصرف عمومی آب
در ایالات متحده مصرف روزانه هر فرد بطور متوسط 60 گالن است. یك عامل كه در بحران كمبود آب دخالت دارد.این است كه روزانه هر فرد فقط نیم گالن آب با كیفیتی كه قابل شرب باشد نیاز دارد. فقط كسر كوچكی از آب شهری باید كیفیت آب آشامیدنی را داشته باشد. بیشترین بخش آب غیر آشامیدنی كه برای آبیاری چمن ، تهیه مطبوع ، خنك كنندههای صنعتی ، شستشو و مانند آنها بكار میرود فقط باید از لحاظ موجد باكتری ضد عفونی شده باشد و نیاز به رعایت مقررات آب اشامیدنی ندارد.
آب خالص
آبی را از نظر شیمیایی خالص میگوییم كه فقط از مولكولهای تشكیل شده و هیچ جسمی در آن محلول و یا معلق نباشد. بنابراین آب كه در طبیعت است تقریبا همیشه ناخالص میباشد زیرا كه اغلب دارای گچ و آهك و نمك طعام و تركیبات منیزیم و آهن و اكسیژن و ازت و انیدرید كربنیك و تركیبات آلی و غیره است و مقدار این اجسام در آبهای مختلف متفاوت میباشد. در آب اجسام دیگری هم مانند گل و لای و غیره هستند كه معلق میباشند. همچنین مقداری باكتری هم در آبها بافت میشوند. خالصترین آبها آب باران و برف است و در این آب هم تازه هوا حل شده است.
مباحث مرتبط با عنوان