|
عمومی |
نام, علامت اختصاری, شماره | Lanthanum, La, 57 |
گروه شیمیایی |
لانتانید |
گروه, تناوب, بلوک |
3 , 6 , f |
جرم حجمی, سختی |
6146 kg/m3, 2.5 |
رنگ | سفید نقره ای
|
خواص اتمی |
وزن اتمی |
138.9055 amu |
شعاع اتمی (calc.) |
195 «n/a» pm |
شعاع کووالانسی |
169 pm |
شعاع وندروالس |
n/a pm |
ساختار الکترونی | Xe]5d16s2] |
-e بازای هر سطح انرژی |
2, 8,18,18, 9, 2 |
درجه اکسیداسیون «اکسید) |
3 «باز قوی) |
ساختار کریستالی |
شش گوشه |
خواص فیزیکی |
حالت ماده |
جامد _) |
نقطه ذوب |
1193 K (1688 °F) |
نقطه جوش |
3730 K (6255 °F) |
حجم مولی |
22.39 ×10-6 m3/mol |
گرمای تبخیر |
414 kJ/mol |
گرمای هم جوشی |
6.2 kJ/mol |
فشار بخار |
1.33E-07 Pa at 1193 K |
سرعت صوت |
2475 m/s at 293.15 K |
متفرقه |
الکترونگاتیویته |
1.1 «درجه پاولینگ) |
ظرفیت گرمایی ویژه |
190 J/«kg*K) |
رسانائی الکتریکی |
1.26 106/m اهم |
رسانائی گرمایی |
13.5 W/«m*K) |
1st پتانسیل یونیزاسیون |
538.1 kJ/mol |
2nd پتانسیل یونیزاسیون |
1067 kJ/mol |
3rd پتانسیل یونیزاسیون |
1850.3 kJ/mol |
4th پتانسیل یونیزاسیون |
4819 kJ/mol |
پایدارترین ایزوتوپها |
|
واحدهایSI & STP استفاده شده مگر آنکه ذکر شده باشد. |
|
لانتانیم
عنصر شیمیایی است که در
جدول تناوبی با نشان La و
عدد اتمی 57 قرار دارد.
خصوصیات قابل توجه
لانتانیم عنصر فلزی سیمین رنگی است که به گروه سوم
جدول تناوبی تعلق دارد و اغلب بعنوان جزوی از
لانتانیدها به حساب می آید.این عنصر در بعضی از کانیهای
خاکی کمیاب و بیشتر بصورت ترکیب با
سریم و
عناصر خاکی کمیاب دیگر یافت می شود.لانتانیم انعطاف پذیر و چکش خوار بوده و به قدری نرم است که با چاقو بریده می شود.این عنصر یکی از واکنش پذیر ترین فلزات خاکی کمیاب است.لانتانیم با
کربن ،
نیتروژن ،
بورن ،
سلینیم ،
سیلیکن ،
فسفر ،
گوگرد عنصری و
هالوژنها کاملا" واکنش نشان می دهد.در معرض هوا به سرعت اکسیده می شود. آب سرد به آرامی و آب داغ به سرعت لانتانیم را مورد حمله قرار می دهد.
کاربردهــــــا
کاربردهای لانتانیم عبارتند از:
- کاربردهای نورپردازی کربنی بخصوص در صنعت سینما برای روشنایی وپیش تابی استودیو
- La2O3 مقاوت قلیایی شیشه را افزایش داده و در ساخت عینکهای خاص ، مانند نمونه های زیر بکار می رود:
- افزودن مقدار کمی لانتانیم به فولاد باعث افزایش انعطاف پذیری ، چکش خواری و مقاوت آن در برابر ضربه می شود.
- افزودن مقدار کم لانتانیم به آهن به تولید ذرات گرد چدن کمک می کند.
- افزودن مقدار کم لانتانیم به مولیبدنم موجب کاهش سختی این فلز و حساسیت آن نسبت به دماهای مختلف می شود.
- فلز آمیخته که یک آلیاژ آذرفشان است و در سنگ فندک بکار می رود حاوی 45% تا 25% لانتانیم است.
- اکسید و بورید آن درلامپهای الکترونی مورد استفاده قرار می گیرند.
- آلیاژهای هیدروژنی اسفنجی می توانند دارای لانتانیم باشند.این نوع آلیاژها در یک فرآیند جذب برگشت پذیر تا 400 برابر حجم گاز هیدروژن خود گنجایش دارند.
- کاتالیزور کراکینگ بنزین
- تور فانوس گازی
- ترکیب جلا دهنده شیشه و سنگهای قیمتی
- La-Ba تعیین کننده قدمت سنگها و کانیها
تاریخچـــــــه
C. G. Mosander در سال
1839 هنگامیکه نمونه ای ازنیترات سریم را بصورت جزئی تجزیه کرد، بوسیله گرم کردن و افزودن نمک حاصله به
اسید نیتریک رقیق ، لانتانیم را کشف نمود.او موفق به جدا سازی عنصر خاکی کمیابی از محلول حاصله شد که آنرا lantana نامید.لانتانیم به شکل نسبتا" خالص در سال
1923 تهیه شد.
واژه لانتانیم ازکلمه یونانی lanthanein به معنی "پنهان شده" گرفته شده است.
نقش بیولوژیکی
هیچ نقش بیولوژی برای لانتانیم شناسایی نشده است.
این عنصر از راه خوردن جذب نمی شود و در صورت تزریق بسیارکند از بین می رود.استفاده از کربنات لانتانیم بعنوان ترکیبی برای جذب
فسفات اضافی درمراحل پایانی صدمات کلیوی در دست بررسی است.بعضی از کلریدهای خاکی کمیاب مانند کلرید لانتانیم ( LaCl
3) دارای ویژگیهای
ضد انعقادی خون هستند.
پیدایـــــــش
مونازیت ( Ce,La,Th,Nd,y,PO
4) و
بستنازیت (Ce,La,Y,CO
3F) کانیهای اصلی هستند که حاوی به ترتیب 25 و 38 درصد لانتانیم می باشند.
ایزوتوپهــــــــا
لانتانیم بطور طبیعی دارای یک
ایزوتوپ پایدار و یک ایزوتوپ رادیواکتیو است. La-139 و La-138 که ایزوتوپ 139 فراوان ترین
«فراوانی طبیعی 91/99%) آنها است.31
رادیوایزوتوپ هم برای آن مشخص شده که پایدارترین آنها La-138با
نیمه عمر E05/1 ، 11 سال و La-137 با نیمه عمر 60000 سال می باشد.مابقی ایزوتوپهای
رادیواکتیو آن نیمه عمری کمتر از 24 ساعت دارند که نیمه عمر اکثر آنها کمتر از یک دقیقه است.همچنین این عنصر دارای 3
meta state می باشد.
وزن اتمی ایزوتوپهای لانتانیم بین amu120 ( La-120) تا amu152(La-152) است.
هشدارهـــــــــــــا
لانتانیم دارای سطح
مسمومیت زایی ضعیف تا متوسط می باشد و باید با احتیاط مورد استفاده قرار بگیرد.تزریق محلولهای لانتانیم در حیوانات موجب
glycohemia ، کاهش فشار خون ،
ضایعات طحال و
تغییرات کبدی می گردد.
منابع
اتصالات خارجی